ارزیابی فعالان اقتصادی از وضعیت تولید و صنعت در سال ۹۰
چالش‌های داخلی و فشارهای خارجی
گروه صنعت و معدن - فعالان اقتصادی در روزهای پایانی سال۹۰، نپرداختن سهم بخش تولید از فاز اول هدفمندی یارانه‌ها، افزایش بهای حامل‌های انرژی، قفل شدن سیستم بانکی، سخت شدن ارتباط با سایر کشورها و... را از جمله عوامل موثر بر تولید و صنعت کشور می‌دانند. به اعتقاد آنها این مسائل موجب شده بخش تولید بیش از آنکه سود کند متحمل هزینه شود. اگرچه برخی کارشناسان و مدیران واحدهای تولیدی نیز از رشد صنعت و بی‌تاثیر بودن دست‌‌اندازهای مسیر تولید داخلی در این سال خبر می‌دهند، برخی مدیران دولتی نیز با مقایسه میزان سرمایه‌گذاری صنعتی در برنامه سوم توسعه (۱۴ هزار میلیارد تومان) و برنامه چهارم توسعه (۹۰ هزار میلیارد تومان) این روند را رو به رشد تلقی کرده و معتقدند در جریان اجرای برنامه پنجم، صنعت کشور متحول خواهد شد. اگر چه متوسط رشد اقتصادی ایران طی ۳ سال اول برنامه چهارم توسعه (از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۶) حدود ۳/۶درصد برآورد شده است که هدف برنامه چهارم برای همین مدت ۴/۷درصد بود با این حال گروه صنایع و معادن همچنان می‌تواند پیشتاز رشد ارزش‌افزوده در بین بخش‌های اقتصادی کشور باشد کما اینکه آمار نشانگر رشد ۸/۱۰درصدی این بخش در سال ۱۳۸۶ بوده است. با این حال روند رشد صنعت و معدن تامل‌برانگیز بوده تا جایی که نرخ رشد گروه صنایع و معادن در سال‌های ۱۳۸۷ و ۱۳۸۸ به ترتیب ۵/۵ و ۸/۲ درصد برآورد شد. در سال ۸۸ نیز مقامات دولتی از رشد ۸ درصدی بخش صنعت خبر دادند. رشد صنعت و معدن در سال ۸۹ محل مناقشه بود به طوری که مرکز آمار ایران رشد بخش‌های صنعت و معدن کشور را به ترتیب ۶ درصد و ۳/۱۹ درصد اعلام کرد، اما گزارش بانک مرکزی حاکی از رشد ۱۰ درصدی گروه صنایع و معادن در آن سال بود.
هنوز آمار رسمی رشد صنعت و معدن در سال ۹۰ منتشر نشده با این حال وزیر صنعت، معدن و تجارت در پیام نوروزی خود از «کارنامه موفق صنعت، معدن و تجارت در این سال» سخن گفته است.
در این میان محسن بهرامی ارض اقدس، رییس کمیسیون صنعت و تجارت اتاق بازرگانی تهران می‌گوید: سال‌جاری سال خوبی برای بخش تولید نبود. به گفته رییس کمیسیون صنعت و تجارت اتاق بازرگانی تهران بخش عمده‌ای از واحدهای تولیدی به حداقل تولید بسنده کردند.
بهرامی معتقد است که علاوه بر واحدهایی که زیر ظرفیت اسمی کار کردند در سالی که گذشت برخی واحدها نیز توقف تولید را تجربه کردند که این روند عمدتا واحدهای تولیدی کوچک و متوسط متعلق به بخش خصوصی را آسیب‌پذیر کرده است.
رییس کمیسیون صنعت و تجارت اتاق بازرگانی تهران در پاسخ به این پرسش که برخی از کارشناسان با استناد به آمار، وضعیت بخش تولید را مناسب ارزیابی می‌کنند، اظهار کرد: آماری که اعلام می‌شود مربوط به واحدها و بنگاه‌های بزرگ دولتی است که با توجه به دریافت تسهیلات و استفاده از نرخ ترجیحی توانستند سال خوبی را پشت سر گذارند که این امر بر آمار نیز تاثیرگذار بوده است، اما با بررسی وضعیت بنگاه‌های کوچک می‌توان گفت که معدل تولید چندان رضایت‌بخش نیست.
تقسیم‌بندی صنایع در ۳ بخش
یک عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران نیز در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد» در مورد وضعیت تولید در سال ۹۰ اظهار کرد: بخش تولید را باید به سه بخش تقسیم کرد که شامل صنایع بزرگ، متوسط و کوچک است.
محسن جلال پور افزود: صنایع بزرگ از آنجایی که وابسته به دولت هستند، با توجه به شرایط کشور کمترین صدمه را در سال‌جاری دیدند، اما صنایع متوسط بیش از همه از مشکلات ناشی از افزایش تحریم‌ها، هدفمندی یارانه‌ها و... آسیب دیده‌اند و حمایت جدی نیز از آنها به عمل نیامد.
عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران ادامه داد: به نظر می‌رسد که در سال ۹۱ باید حمایت جدی از این بخش صنعت صورت گیرد، پیشنهاد ما این است که در فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها، بخش تولید مشمول حمایت ویژه شود.
جلال پور در ادامه با اشاره به اینکه صنایع کوچک نیز به دلیل وابستگی به بازار داخلی، کمتر از صنایع متوسط آسیب دیده‌اند، اظهار کرد: در مجموع سال ۹۰ سال خوبی برای صنایع نبود. هر چند که مسوولان تلاش کردند که مشکلات این بخش را کاهش دهند، اما به دلیل شرایط بین‌المللی و داخلی به وجود آمده، رشد تولید مطلوب نبود.
اثرپذیری صنعت از مشکلات
پدرام سلطانی از دیگر فعالان بخش خصوصی است که در مورد وضعیت تولید در سال ۹۰ می‌گوید: امسال سال پرچالش و همراه با مشکلات بسیاری برای بخش تولید بود. مشکلاتی که از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها شروع و به افزایش تحریم‌های اقتصادی و در نهایت افزایش نرخ تورم رسید.
عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران افزود: در کنار مشکلات مذکور باید افزایش نرخ ارز و سود تسهیلات بانکی را نیز اضافه کرد که اثرات زیادی بر بخش تولید گذاشته است.
وی با بیان اینکه صنایعی که به منابع زیرزمینی وابسته‌اند، کمترین آسیب را در سال‌جاری دیده‌اند، گفت: صنایع پتروشیمی و معدنی در سال ۹۰ رشد داشته‌اند. در کنار این صنایع، صنایع انرژی بر و بزرگ نیز به دلیل حمایت دولت رشد داشته‌اند، اما در مقابل صنایع کوچک بیشترین آسیب را از مشکلات سال‌جاری دیده‌اند. سلطانی با بیان اینکه بیشترین اشتغال در صنایع کوچک محقق می‌شود، گفت: اما چالش‌های سال‌جاری بیش از همه گریبان‌گیر این بخش شد.
همه چیز آرام است!
اگر چه بسیاری از کارشناسان و فعالان صنعتی معتقدند که در سال ۹۰ تولید‌کنندگان با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم کردند، با این حال حمید حسینی، عضو اتاق بازرگانی تهران معتقد است هنوز آمار رشد بخش صنعت منتشر نشده به همین دلیل قضاوت در این خصوص سخت است، اما با توجه به رشد بخش مسکن صنایع وابسته به این بخش رشد قابل قبولی داشتند که در این خصوص می‌توان به بخش فولاد، سیمان، آلومینیوم و... اشاره کرد.
به گفته حسینی، در مجموع بخش صنعت با وجود مشکلاتی که با آن مواجه بود سال‌به‌نسبت موفقی را پشت سر گذاشت به خصوص واحدهایی که وابستگی کمتری به خارج از کشور داشتند توانستند در این سال رشد کمی را نیز تجربه کنند، اما واحدهای وابسته به مواد اولیه با منشا خارجی تا حدودی با مشکل مواجه شدند.
عضو اتاق بازرگانی تهران خاطرنشان می‌کند که برخی واحدهای بزرگ خصوصی نیز در سال‌جاری به رغم وابستگی به خارج از کشور برای تامین مواد اولیه توانستند رشد قابل قبولی را تجربه کنند.
حسینی علاوه بر تولید معتقد است که در بخش صادرات نیز سال موفقی را پشت سر گذاشته‌ایم.
ارسال نظر