تحولات ژئوپلیتیک در خاورمیانه و کاهش تقاضای نفت، تاثیرات متناقضی بر قیمت‌ها گذاشته‌اند؛
توفان و سکون در بازار نفت
از یک طرف، بحران‌های ژئوپلیتیک در خاورمیانه و از طرف دیگر، کاهش تقاضای نفت به‌ویژه از سوی بزرگترین واردکننده نفت، یعنی چین، تاثیرات متناقضی بر قیمت‌ها گذاشته‌است. این تحولات به‌ویژه پس از پایان رژیم بشار اسد در سوریه و تصمیمات اخیر اوپک‌پلاس، اهمیت بیشتری پیدا کرده‌است. یکی از مهم‌ترین عواملی که به افزایش قیمت نفت در هفته‌های اخیر دامن زده، تحولات سیاسی در خاورمیانه است. به‌ویژه، تغییرات سیاسی در سوریه پس از دوره بشار اسد و برآمدن نیروهای مخالف به‌قدرت، نگرانی‌هایی را در مورد بی‌‌‌‌‌ثباتی بیشتر در منطقه‌ایجاد‌کرده‌است. این تغییرات سیاسی در کشوری که در مرکز بحران‌های منطقه‌ای قرار دارد، می‌تواند بهطور غیرمستقیم بر عرضه و تقاضای نفت در سطح جهانی تاثیر بگذارد. کشورهای تولیدکننده نفت در خاورمیانه که در گذشته شاهد جنگ‌‌‌‌‌ها و بحران‌های سیاسی بوده‌اند، اکنون با چالش‌های جدیدی روبه‌رو هستند. بی‌‌‌‌‌ثباتی بیشتر در این منطقه می‌تواند منجر به کاهش عرضه نفت شود و به نوبه خود، قیمت‌ها را افزایش دهد. این وضعیت زمانی تشدید می‌شود که تنش‌های موجود در دیگر نقاط خاورمیانه، مانند یمن و عراق، همچنان ادامه دارند. تحلیلگران بازار نفت بر این باورند که بحران‌های ژئوپلیتیک همواره به‌عنوان یک عامل «محرک قوی» برای نوسانات قیمتی نفت درنظر گرفته می‌شوند، به‌همین‌دلیل تحولات اخیر در سوریه که به ایجاد نگرانی‌های بیشتر درخصوص ثبات منطقه انجامیده است، برای بازار نفت بسیار مهم است. به گزارش رویترز و تا لحظه تنظیم این خبردر روز دوشنبه ۹دسامبر، بهای معاملات آتی نفت‌خام برنت ۳۶سنت یا ۰.۵۱درصد افزایش‌یافت و به ۷۱.۴۸دلار برای هر بشکه رسید. قیمت نفت‌خام غرب تگزاس (WTI) با ۳۸سنت یا ۰.۵۷درصد افزایش، ۶۷.۵۸دلار در هر بشکه فروخته شد.
کاهش تقاضا و سیاست‌های اوپک‌پلاس
در کنار تحولات سیاسی، کاهش تقاضای نفت در برخی از بازارهای کلیدی مانند چین، بزرگترین واردکننده نفت جهان، از دیگر عواملی است که قیمت‌ها را تحت‌فشار قرارداده‌است. برای مثال، اخیرا شرکت نفتی سعودی آرامکو که بزرگترین صادرکننده نفت‌خام در جهان است، قیمت‌های نفت برای خریداران آسیایی در ماه ژانویه ۲۰۲۵ را به پایین‌ترین حد خود از ابتدای سال۲۰۲۱ کاهش داده‌است. این کاهش قیمت‌ها به دلیل تقاضای ضعیف از سوی چین و رکود اقتصادی در این کشور است که به‌عنوان یک نشانه از ضعیف‌بودن تقاضا در بازارهای جهانی نفت تعبیر می‌شود. از سوی دیگر، تصمیمات اخیر اوپک‌پلاس که به تعویق انداختن افزایش تولید نفت را در پی داشت، نشان‌دهنده نگرانی‌ها از کاهش تقاضا و مازاد عرضه نفت در سال‌های آتی است. اوپک‌پلاس که متشکل از کشورهای صادرکننده نفت از جمله عربستان‌سعودی و روسیه است، تصمیم گرفت که افزایش تولید نفت را تا ماه آوریل ۲۰۲۵ به تعویق بیندازد و کاهش‌‌‌‌‌های تولیدی خود را تا پایان سال۲۰۲۶ ادامه دهد. این تصمیم در پاسخ به کندی رشد تقاضا، به‌ویژه از سوی چین، اتخاذ شد.
افزایش تولید نفت در آمریکا
درحالی‌که قیمت نفت در خاورمیانه تحت‌تاثیر تحولات ژئوپلیتیک قرارگرفته، تولید نفت در ایالات‌متحده آمریکا نیز بهطور قابل‌توجهی افزایش‌یافته‌است. بر اساس گزارش‌ها، تعداد دکل‌های نفت و گاز در ایالات‌متحده به بالاترین حد خود از ماه سپتامبر رسیده‌است. این افزایش تولید از سوی بزرگترین تولیدکننده نفت جهان می‌تواند به ایجاد یک مازاد عرضه جهانی کمک کند که در نهایت بر قیمت‌ها فشار وارد می‌کند. این افزایش تولید همچنین می‌تواند به ریزش بیشتر قیمت نفت در سال‌های آینده منجر شود، چراکه تولیدکنندگان غیر‌اوپک مانند آمریکا در حال گسترش ظرفیت‌های تولید خود هستند. این مساله با کاهش تقاضا از سوی چین و دیگر کشورها می‌تواند منجر به ایجاد یک ناترازی در بازار نفت شود که به کاهش بیشتر قیمت‌ها بینجامد. با توجه به تحولات اخیر در سوریه، کاهش تقاضا از چین و سیاست‌های اوپک‌پلاس، چشم‌‌‌‌‌انداز آینده بازار نفت به‌شدت به عواملی نظیر وضعیت سیاسی خاورمیانه، تصمیمات اقتصادی چین و تولید نفت در کشورهای غیر‌اوپک بستگی دارد. اگر بی‌‌‌‌‌ثباتی در خاورمیانه ادامه یابد، قیمت‌ها ممکن است تحت‌تاثیر قرار گیرند و حتی افزایش یابند. از سوی دیگر، اگر تقاضا از سوی چین همچنان ضعیف بماند و تولید نفت در سایر مناطق افزایش یابد، می‌توان انتظار داشت که قیمت‌ها در سال‌های آتی به سطح‌‌‌‌‌های پایین‌تری سقوط کنند. اوپک‌پلاس که به‌عنوان یک گروه قدرتمند در بازار جهانی نفت عمل می‌کند، تلاش دارد تا با محدود‌کردن تولید خود از افزایش قیمت‌ها جلوگیری کند، اما در عین‌حال نمی‌تواند از تاثیرات رکود اقتصادی جهانی و افزایش تولید از سوی کشورهای غیر‌اوپک غافل بماند، بنابراین بازار نفت در آینده‌‌‌‌‌ای نزدیک همچنان در حالت بی‌‌‌‌‌ثباتی قرار خواهدداشت و قیمت‌ها ممکن است نوسانات زیادی را تجربه کنند.
پیش‌بینی‌های بازار نفت
پیش‌بینی نوسانات کوتاه‌مدت قیمت نفت همیشه دشوار است؛ به دلیل مجموعه‌‌‌‌‌ای از عوامل پیچیده که بر این بازار تاثیر می‌گذارند، با این‌حال بر اساس تحولات اخیر، می‌توان برخی روندها و پیش‌بینی‌‌‌‌‌ها را برای روزهای آینده مطرح کرد. در ادامه به چند عامل کلیدی که ممکن است بر قیمت نفت در هفته‌جاری تاثیر بگذارند، پرداخته‌‌‌‌‌ایم.
۱. تنش‌های خاورمیانه
•ریسک افزایش قیمت‌ها: به‌دنبال تحولات سیاسی در سوریه و نگرانی‌ها در مورد بی‌‌‌‌‌ثباتی بیشتر در خاورمیانه، احتمال افزایش قیمت نفت در کوتاه‌مدت وجود دارد. هرگونه تشدید تنش‌ها یا تشدید بحران‌‌‌‌‌ها در منطقه، به‌ویژه در کشورهای صادرکننده نفت مانند عربستان‌سعودی یا عراق، می‌تواند منجر به اختلال در عرضه نفت شود و در نتیجه قیمت‌ها را بالا ببرد. به‌عنوان مثال، اگر تنش‌ها در سوریه یا در سایر مناطق تولیدکننده نفت تشدید شود، حتی تغییرات کوچک در وضعیت سیاسی می‌تواند تاثیر زیادی بر قیمت نفت بگذارد.
•پیامدهای ناآرامی در سوریه: تغییر در ساختار حکومتی سوریه و افزایش نگرانی‌ها از وقوع بحران‌های بیشتر در این کشور، احتمالا باعث نگرانی در مورد اختلال در عرضه نفت از این منطقه خواهدشد. اگر وضعیت سوریه و سایر نقاط بحرانی خاورمیانه بدتر شود، می‌توان انتظار داشت که قیمت نفت به دلیل نگرانی از اختلالات عرضه افزایش یابد.
۲. کاهش قیمت‌های آرامکو
•فشار نزولی بر قیمت‌ها: یکی از دلایل اصلی کاهش قیمت نفت در روزهای اخیر، ضعف تقاضا از سوی چین است که به‌عنوان بزرگترین واردکننده نفت جهان شناخته می‌شود. عربستان‌سعودی که بزرگترین صادرکننده نفت‌خام است، قیمت نفت برای خریداران آسیایی در ماه ژانویه ۲۰۲۵ را کاهش داده‌است تا بتواند با تقاضای ضعیف چین مقابله کند. این کاهش قیمت‌ها نشان‌دهنده نگرانی‌های جدی از کاهش تقاضا در بازارهای آسیایی است. اگر این روند کاهش تقاضا از سوی چین ادامه پیدا کند، به احتمال زیاد فشار نزولی بیشتری بر قیمت نفت در روزهای آینده وارد خواهدشد. تحلیلگران احتمال می‌دهند که ضعف تقاضا از چین و کاهش رشد اقتصادی این کشور، می‌تواند تا پایان سال۲۰۲۴ ادامه یابد و بازار نفت را تحت‌تاثیر قرار دهد.
۳. سیاست‌های اوپک‌پلاس
•تاثیر منفی بر قیمت‌ها: درحالی‌که اوپک‌پلاس تصمیم گرفته تا برنامه‌های افزایش تولید نفت را به تعویق بیندازد و کاهش تولید خود را تا سال۲۰۲۶ تمدید کند، همچنان بازار نفت با چالش‌هایی مواجه است. این تصمیمات می‌توانند بهطور موقت از افزایش قیمت‌ها جلوگیری کنند، اما همچنان تقاضای ضعیف، به‌ویژه از سوی چین و دیگر کشورهای آسیایی، می‌تواند قیمت‌ها را تحت‌فشار قرار دهد.
•پیش‌بینی تقاضای ضعیف: بسیاری از تحلیلگران معتقدند؛ حتی با کاهش تولید از سوی اوپک‌پلاس، عرضه جهانی نفت همچنان از تقاضا پیشی خواهد گرفت. افزایش تولید در کشورهای غیر‌اوپک، به‌ویژه ایالات‌متحده، فشار مضاعفی به بازار وارد می‌کند که می‌تواند به کاهش قیمت‌ها در روزهای آینده منجر شود.
۴. افزایش تولید نفت ایالات‌متحده
•فشار بر قیمت‌ها: در حال‌حاضر، تعداد دکل‌های نفت و گاز در ایالات‌متحده به بالاترین حد خود از سپتامبر گذشته رسیده که نشان‌دهنده افزایش تولید نفت در بزرگترین تولیدکننده نفت جهان است. افزایش تولید در ایالات‌متحده می‌تواند به ایجاد مازاد عرضه در بازار جهانی نفت کمک کند که در نهایت به کاهش قیمت‌ها خواهد انجامید، به‌ویژه اگر تولید نفت آمریکا به روند افزایشی خود ادامه دهد، احتمالا قیمت نفت در هفته‌های آینده تحت‌تاثیر این افزایش عرضه قرار خواهد گرفت.
چشم‌‌‌‌‌انداز روزهای آینده
•نوسانات قیمت در هفته‌جاری: در مجموع، در روزهای آینده ممکن است بازار نفت تحت‌تاثیر عواملی همچون بحران‌های ژئوپلیتیک در خاورمیانه، کاهش تقاضا از سوی چین و افزایش تولید در ایالات‌متحده، نوسانات قابل‌توجهی را تجربه کند. این عوامل می‌توانند بهطور هم‌‌‌‌‌زمان فشارهای نزولی و صعودی به بازار وارد کنند.
•ریسک افزایش قیمت‌ها: در صورتی‌که تنش‌ها در خاورمیانه تشدید شود، یا اگر اخبار بدی از سیاست‌های تولید اوپک‌پلاس منتشر شود، احتمال افزایش قیمت نفت وجود دارد.
•ریسک کاهش قیمت‌ها: از سوی دیگر، اگر تقاضا از چین ضعیف باقی‌بماند و تولید نفت در ایالات‌متحده و سایر کشورهای غیر‌اوپک افزایش یابد، ممکن است بازار با مازاد عرضه مواجه شود و قیمت‌ها کاهش یابند.
در نهایت، نوسانات بازار نفت در روزهای آینده بیشتر به تحولات سیاسی و اقتصادی بستگی دارد. تحلیلگران و سرمایه‌گذاران باید به‌‌‌‌‌دقت اخبار و تحولات مرتبط با خاورمیانه، سیاست‌های اوپک‌پلاس و وضعیت اقتصادی چین را دنبال کنند تا بتوانند پیش‌بینی دقیق‌تری از روند قیمت‌ها داشته باشند.
