دکترین شوک
این کتاب دستاورد سفرهای ۳ ساله نائومی کلاین و دستیارش از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۷ به کشورهای مختلف قربانی شوک‌درمانی برای آشنایی نزدیک با چگونگی پیاده کردن برنامه‌های سرمایه‌داری بنیادگرا و مسائل ناشی از آن بوده است. همان‌طور که جوزف استیگلیتز، برنده جایزه نوبل در اقتصاد و معاون اقتصادیِ پیشین بانک جهانی می‌نویسد: «کلاین شرحی غنی از دسیسه‌های سیاسی و تلفات انسانی‌ای به دست می‌دهد که برای اجبار کردن سیاست‌های اقتصادیِ ناخوشایند بر کشورهای مقاوم ضرورت می‌یافت».
این کتاب تاریخ اقتصادِ ۵ دهه مکتب شیکاگو و نو لیبرالیسم است. کلاین بهره بردن پینوشه (دیکتاتور معروف آمریکای جنوبی)، از توصیه‌های اقتصادی مستقیم فریدمن و شاگردانش، پس از کودتا در شیلی را به‌عنوان واقعیتی تاریخی، دست‌مایه این دیدگاه قرار می‌دهد که نظام سرمایه‌داری و مکانیسم اقتصاد بازار تنها توسط سرکوبگران و دیکتاتورها به اجرا درمی‌آید.
اقتصاد مبحث چالش‌برانگیزی است. از زمان انقلاب صنعتی و زمانی که اقتصاد بشر از حالت محلی بیرون آمد و گسترش پیدا کرد به چالشی برای حاکمان و مردم تبدیل شد. در طی قرن‌های اخیر متفکران و اقتصاددانان زیادی تلاش کرده‌اند به مدل‌های اقتصادی بهتری دست پیدا کنند، اقتصاد سوسیالیستی و اقتصاد سرمایه‌داری برای سال‌ها مناقشه برانگیز بوده‌اند و بااینکه امروزه سرمایه‌داری در جهان حاکم است اما بسیاری هنوز این شکل اقتصاد را مخرب می‌دانند. نائومی کلاین در کتاب دکترین شوک اقتصاد سرمایه‌داری را به چالش کشیده است.
کتاب با پیشگفتار مترجمان آغاز شده‌است. در این پیشگفتار مفهوم سرمایه‌داری فاجعه توضیح داده‌شده است: «بحرانی فرامی‌رسد، هول و هراس جامعه را در برمی‌گیرد و نظریه‌پردازان راست‌گرا، با رخنه کردن در خلا اجتماعی ناشی از بحران و جو ترس و نگرانی، دست‌به‌کار می‌شوند و به نفع شرکت‌های بزرگ، به مهندسی جوامع بحران‌زده می‌پردازند. این شگردی است که خانم نائومی کلاین آن را سرمایه‌داری فاجعه نامیده‌است.» سپس مترجمان درباره‌ی «دکترین شوک» سخن می‌گویند و ذهن مخاطب را برای مواجهه با محتوای کتاب آماده می‌کنند.
متن اصلی کتاب با مقدمه‌ای تحت عنوان «تهی زیباست؛ سه دهه امحا و بازسازی جهان» آغاز می‌شود. پس‌ازآن کتاب در هفت بخش نوشته‌شده است که هرکدام به چند فصل تقسیم‌شده‌اند. کتاب دکترین شوک درمجموع بیست‌ویک فصل دارد.
عنوان بخش‌های کتاب به شرح زیر است:
پاره نخست: دو استاد شوک‌درمانی: پژوهش و توسعه
پاره دوم: نخستین آزمایش:دردهای زایش
پاره سوم: ماندگاری قوانینی مخرب چون بمب در حاکمیت دموکراسی
پاره چهارم: بیراهه رفتن در مسیر گذار
پاره پنجم: زمانه هولناک: ظهور «مجموعه سرمایه‌داری فاجعه»
پاره ششم: عراق، تکرار داستان قدیمی: شوک زیاد از حد
پاره هفتم: منطقه سبز منقول
در پایان کتاب نیز موخره‌ای تحت عنوان «آثار شوک رفته‌رفته محو می‌شود: ظهور بازسازی مردمی» آمده است که بازهم با مثال‌های معروفی از وقایع اقتصادی در نقاط مختلف دنیا توضیح داده‌شده است. دو مستند نیز از روی دکترین شوک ساخته‌شده است. یکی مستندی بسیار کوتاه است که سال ۲۰۰۷ ساخته‌شده و تنها ۶ دقیقه طول می‌کشد. این مستند بیان می‌کند چگونه اتفاقات اخیر تاریخ در وقوع دکترین شوک موثر بوده‌اند. مستند بعدی مستندی یک ساعت و نوزده‌دقیقه‌ای است که سال ۲۰۰۹ منتشر شد و به بررسی ظهور سرمایه‌داری و مفهومی که نائومی کلاین، سرمایه‌داری فاجعه نامیده پرداخته است.
در بخشی از کتاب دکترین شوک می‌خوانیم
دونالد رامسفلد، دوشنبه روزی در هوای شرجی واشنگتن، در حال گفت‌وگو با کارمندان خود بود، کاری که از آن بسیار نفرت داشت. رامسفلد از روزی که وزیر دفاع جرج بوش پسر شده بود، در میان اعضای ستاد نیروهای مسلح، به‌عنوان آدمی قلدر، مرموز و - صفتی که پیوسته شنیده می‌شد- متکبر، شهرت یافته بود.
دشمنی آن‌ها قابل‌درک بود. از زمانی که وی به پنتاگون پا گذاشت، نقش رهبر و مشوق را که در شرح وظایفش نوشته‌شده بود کنار گذاشت و به‌جای آن با بی‌رحمی دست‌به‌کار تعدیل نیرو شد- وزیری که همچون مدیرعاملی، ماموریت دارد که سازمانی را کوچک کند.
وقتی رامسفلد این مقام را پذیرفت، خیلی‌ها تعجب کردند که وی با شصت‌وهشت سال سن، داشتن پنج نوه و ثروتی حدود ۲۵۰ میلیون دلار- و داشتن همان سمت (پیش از آن در دوره زمامداری جرالد فورد) چرا اصلا این مقام را پذیرفت. درهرحال، رامسفلد دوست نداشت که وزیر دفاع سنتی باشد- یعنی وزیری شهره به جنگ‌هایی که در دوران وزارتش راه انداخته بود. جاه‌طلبی وی بیش از این‌ها بود...
کتاب دکترین شوک نوشته نائومی کلاین، مشترکا توسط مهرداد شهابی و میر محمود نبوی ترجمه شده و انتشارات اختران آن را منتشر کرده است.
