واشنگتنپست در مقالهای بررسی کرد
آلمان در تله قطع گاز روسیه
شرکت صنایع شیمیایی بآاساف در کرانه رودخانه راین نهتنها نمادی از قدرت صنعتی آلمان است، بلکه نشان میدهد که بزرگترین اقتصاد اروپا باید چه بهای سنگینی در بدترین بحران انرژی چند دهه اخیر بپردازد. مصرف انرژی روزانه آن نسبت به سوئیس بیشتر است؛ چراکه از لاستیک برای کفشهای کتانی گرفته تا روکش خودرو را تولید میکند.
براساس مقالهای از واشنگتنپست که به بررسی تبعات دومینویی بحران انرژی در آلمان و تاثیر آن بر صنایع مادر این کشور میپردازد، پیامدهای جنگ در اوکراین هزینه بالایی میطلبد، بهطوریکه تنها در سهماه دوم سال، افزایش بالای قیمت گاز طبیعی باعث شد قبض انرژی بآاساف به میزان ۷۷۶میلیون دلار افزایش یابد. بنابراین این کارخانه برای مهار هزینهها سادهسازی عملیات و کاهش تولید پرانرژی آمونیاک برای کودها را آغاز کرده است. این شرایط در حالی به کمبود کود در اروپا دامن میزند که عرضه جهانی غذا نیز در معرض تهدید است.
دیگر تامینکنندگان گاز در آلمان
تیرهشدن روابط غرب با مسکو تاثیر زیادی بر اقتصاد آلمان داشته است. قبل از جنگ، روسیه بیش از نیمی از گاز طبیعی مورد استفاده در آلمان را برای تولید صنعتی، مصارف خانگی و تولید برق تامین میکرد؛ اما اکنون با مسدود شدن خطلوله اصلی انتقال گاز از روسیه، آلمان مجبور شده است به دنبال تامینکنندگان دیگر باشد و این درحالی است که باید رقمی بین ۷ تا ۱۰برابر قیمت سال گذشته را پرداخت کند. در همین حال، این کشور با پیامدهای اتکای بیش از حد به صادرات صنعتی نیز مواجه شده است. آلمان پس از آمریکا سومین صادرکننده بزرگ جهان است.
تولید صنعتی تقریبا ۲۰درصد از کل اقتصاد آلمان را تشکیل میدهد، این درحالی است که این نسبت برای آمریکا حدود ۱۱درصد است. سهم بزرگ تولید صنعتی از تولید ناخالص داخلی، آلمان را بهویژه در برابر تلاطم در تجارت جهانی و قیمت انرژی آسیبپذیر کرده است.
شوک قیمتی حاملهای انرژی که به مشکلات ناشی از اختلالات زنجیره تامین مرتبط با همهگیری کرونا و کاهش تقاضای جهانی اضافه شده، به مازاد تجاری افسانهای این کشور ضربه زده است. اقتصاددانان تخمین میزنند که رکود اقتصادی آلمان در سال آینده حتمی است و صندوق بینالمللی پول، پیشبینی کرده است که در بین اقتصادهای بزرگ، آلمان پس از روسیه بیشترین زیان را متحمل خواهد شد. اثرات دومینویی بحران آلمان ممکن است به خارج از مرزهای این کشور نیز کشیده شود؛ بهخصوص اگر رکود اقتصادی با کمبود انرژی همزمان باشد. کاهش تولید آلمان بر واحد پول منطقه یورو فشار خواهد آورد و برخی از اقتصاددانان پیشبینی میکنند که این امر بهتنهایی میتواند یورو را برای مدتی پایینتر از خط برابری با دلار نگه دارد.
کشورهای اروپای شرقی از تامینکنندگان تولیدکنندگان بزرگ آلمانی هستند و اقتصاد آنها نیز که از طریق تجارت با آلمان دنبال میشود، آسیب خواهد دید. کاهش یا تعویق تولید در آلمان همچنین میتواند مشکلات زنجیره تامین جهانی مرتبط با همهگیری را تشدید کند؛ بهویژه برای محصولات نهایی مانند خودروها، تجهیزات پزشکی و سایر محصولات صنعتی تخصصی که آلمان به تولید آنها معروف است.
در حال حاضر، ذخایر انرژی آلمان مملو از واردات از نروژ و هلند است. فرانسه نیز روز پنجشنبه از طریق یکخط لوله جدید اصلاحشده گاز خود را با آلمان به اشتراک گذاشت. پایانه دریافت گاز طبیعی مایع از مناطق دورتر نیز قرار است طی سال آینده افتتاح شود. در عین حال آلمان برای حفظ ذخایر گازی خود، زغالسنگ و نفت بیشتری میسوزاند. کشوری که زمانی دیگر کشورهای اروپایی را به خاطر هزینههای بیرویه سرزنش میکرد، صدها میلیارد یورو برای سرپا نگهداشتن اقتصاد خود و محافظت از شرکتها و مصرفکنندگان خود در برابر قیمتهای بالای انرژی به کار گرفته است؛ راهحلی که منتقدان میگویند ممکن است به تشدید تورم بالای فعلی اروپا دامن بزند.
جایگزینی کامل واردات گاز از روسیه فرآیندی پرهزینه و پیچیده خواهد بود که ممکن است قیمت انرژی را در آلمان برای سالها بالا نگه دارد و حداقل تا ۱۲ماه آینده بهشدت افزایش دهد. تحلیلگران حدس میزنند که تغییرات دمایی فصلی در زمستان میتواند باعث کمبودهایی در اوایل سال آینده شود. برخی از شرکتها تولید کالاهای انرژیبر مانند آمونیاک و آلومینیوم را متوقف کردهاند، به واردات روی آورده یا خط تولید خود را تغییر دادهاند. شرایط نامساعد فعلی آلمان تا حدی یادآور اواخر دهه ۱۹۹۰ و اوایل دهه ۲۰۰۰ است؛ دورهای که تحت وضعیت بیکاری بالا و رشد پایین آلمان «مرد بیمار اروپا» لقب گرفته بود. هرچند آلمان با موقعیت آنروزها فاصله دارد، امروز کماکان کمبود نیروی کار وجود دارد و یکی از پایینترین نرخهای بیکاری در اروپا متعلق به این کشور است. حل مشکل انرژی ممکن است به همان اندازه دشوار باشد که اصلاحات بازار کار و قراردادها به دست آمد و در نهایت به شکوفایی آلمان در اواسط دهه ۲۰۰۰ کمک کرد.
در آینده مشکلات آلمان میتواند فراتر از انرژی تا روابط تجاری نزدیک برلین با چین نیز کشیده شود. اقتصاد چین در حال حاضر کند شده است و برخی از کارشناسان نگرانند که در صورت درگیری محتمل آینده با غرب بر سر تایوان، بازار دچار مشکلات جدیتری نیز شود. دولت آلمان ماه گذشته اعلام کرد که سیاست تجاری جدیدی را اتخاذ خواهد کرد تا وابستگی به مواد خام چینی و قطعاتی مانند نیمههادیها را کاهش دهد. در میان چنین بحران تاریخی آلمانیها نیمنگاهی به نیمه پر لیوان دارند. بحران انرژی که در نتیجه حماقت اتکای بیش از حد به گاز روسیه متبلور شده است، هرچند با هزینه بالا در میانمدت همراه است؛ اما ممکن است به تولد دوباره صنعت آلمان با ترکیب انرژی ایمنتر و سبزتر منجر شود.