اولین حضور رسمی ایران در بریکس

«علی باقری» در این نشست گفت: یکی از مهم‌ترین نقش‌‌آفرینی‌‌های بریکس که شایسته است در اولویت قرار گیرد و در آینده نزدیک اجرایی و عملیاتی شود؛ اصلاح نظامات مالی مبتنی بر برتون وودز است که همواره به عنوان مانعی برای توسعه و پیشرفت کشورهای مستقل و درحال توسعه عمل می‌کند. وی افزود: بریکس باید بر شتاب اقدامات خود برای انجام مبادلات با ارزهای ملی، استفاده از ارزهای دیجیتال، راه‌‌اندازی پلتفرم‌‌ها و پیام‌‌رسان‌‌های بانکی مشترک، بیمه اتکایی، تاسیس ساختارهای مالی ـ بانکی جدید و... بیفزاید.باقری اظهار کرد: بریکسِ، هم‌‌اکنون به یک نماد جدید و الگوی موفقی از «همکاری‌‌های نوین» و «ائتلاف اقتصادهای پرشتاب» تبدیل و نشان داده که دارای طرح، ابتکار و برنامه‌‌های چندوجهی برای اصلاح «حکمرانی جهانی» و نقش‌‌آفرینی هرچه بیشتر در صحنه‌‌های بین‌المللی است. دقیقا به همین‌‌ دلیل است که کشورهای خواهانِ پیوستن به بریکس یا همکاری با آن در قالب کشورهای شریک، دوست، همکار و بریکس پلاس، روزبه‌‌روز در حال افزایش بوده و شمه‌‌ای از آن را در اجلاس خواهیم دید.

سرپرست وزارت خارجه در بخش دیگری از سخنرانی خود تاکید کرد:  جمهوری اسلامی ایران اقدام‌‌‌ اخیر سه کشور اروپایی در نشست‌‌‌ اخیر شورای حکام آژانس‌‌‌ بین‌‌‌المللی انرژی اتمی را یک اقدام تنش‌‌‌زا و در ادامه سیاست‌‌‌های شکست‌خورده و منفعلانه کشورهای غربی و تلاش برای سوء استفاده از سازوکارهای بین‌‌‌المللی تخصصی برای اهداف سیاسی و علیه کشورهای مستقل می‌‌‌داند. باقری افزود:  ما به همکاری با آژانس‌‌‌ در چارچوب حقوق و تکالیف خود معاهده ان‌پی‌تی و موافقت‌نامه پادمان ادامه می‌‌‌دهیم. صدور این قطعنامه هیچ تاثیری بر اراده جمهوری اسلامی ایران برای ادامه بهره‌‌‌برداری صلح‌‌‌آمیز از انرژی هسته‌‌‌ای و عملیاتی کردن طرح‌های توسعه‌ای هسته‌‌‌ای خود نخواهد داشت.

علی باقری همچنین در حاشیه این نشست با همتایان خود از جمله وزرای خارجه چین و هند دیدار و گفت‌وگو کرد. فعالیت بریکس در سال ۲۰۰۹ به صورت غیررسمی و با هدایت روسیه آغاز شد و هدف آن فراهم کردن بستری بود تا اعضای آن نظم جهانی تحت سلطه آمریکا و دولت‌‌های غربی را به چالش بکشند. اجلاس سران این کشورها به صورت سالانه برگزار می‌شود و مسوولیت ریاست گروه نیز یک سال یک بار به صورت چرخشی به اعضا واگذار می‌شود. برزیل، روسیه، هند و چین اعضای موسس این گروه هستند. این کشورها روی هم ۴۰‌درصد از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند و کنترل یک‌چهارم اقتصاد بین‌المللی را بر عهده دارند. از اول ژانویه ۲۰۲۴ کشورهای ایران، امارات، آرژانتین، اتیوپی، عربستان سعودی و مصر به این گروه اضافه شدند. تصمیمات بریکس با اجماع آرا اتخاذ می‌شود و تمام کشورهای عضو آن در گروه ۲۰ متشکل از اقتصادهای بزرگ جهان عضویت دارند.

تمرکز بر سیستم‌های مالی

پیش از سخنان سرپرست وزارت خارجه ایران، سرگئی لاوروف وزیرخارجه روسیه در سخنرانی آغازین خود، ‌گذار به نظم نوین جهانی را یک دوره تاریخی کامل و دشوار خواند و گفت که بریکس با این تغییر حرکت رو به جلو را آغاز می‌کند و نقشش در حل مشکلات جهانی افزایش می‌‌یابد. این دیپلمات روس افزود که کار فعالی نیز بر روی ابتکارات کلیدی روسیه در زمینه حمل‌ونقل و همچنین ایجاد یک گروه تماس در مورد آب و هوا و توسعه پایدار، یک گروه کاری در پزشکی هسته‌‌ای و یک انجمن پزشکی در حال انجام است.به گفته لاوروف کشورهای عضو بریکس به طور فعال برای ایجاد بستری برای پرداخت با ارزهای ملی تلاش می‌کنند. وی گفت: «کار فعالی برای اجرای تصمیمات اجلاس ژوهانسبورگ در سال گذشته به‌ویژه در زمینه بهبود سیستم پولی و مالی بین‌المللی، ایجاد بستری برای تسویه ارزهای ملی در تجارت متقابل در حال انجام است.»

وزیر امور خارجه روسیه گفت: گسترش بریکس تایید آشکاری بر روند شکل‌گیری نظم جهانی چندقطبی است. ظهور مراکز جدیدی برای اتخاذ تصمیمات سیاسی مهم جهانی از میان کشورهای جنوب و شرق جهان، از کشورهایی با اکثریت جهانی. اینها کشورهایی هستند که به دنبال‌گذار به نظم جهانی عادلانه‌تر هستند که بر اساس «برابری حاکمیتی دولت‌ها و تنوع تمدنی» ساخته شده است که «یک دوره تاریخی کامل را در بر خواهد گرفت و روندی دشوار خواهد بود».

او همچنین گفت که رویدادهای بین‌المللی اخیر نقاب از چهره کسانی که تا همین اواخر ادعای حق تقریبا انحصاری تعریف ارزش‌‌های جهانی تحت پوشش یک نظم مبتنی بر قوانین داشتند، برداشت. آمریکا و متحدانش از هیچ تلاشی برای حفظ سلطه خود و کند کردن فرآیندهای عینی شکل‌گیری جهان چندقطبی فروگذار نکردند. آنها از طریق فشار تحریم‌‌ها و باج‌گیری مالی سعی دارند بر انتخاب مدل‌های توسعه و شرکای تجاری توسط دولت‌های مستقل تاثیر بگذارند در این میان غرب نیز استفاده از زور را رد نمی‌کند.