وزیر خارجه جدید آمریکا: هنوز تصمیمی درباره توافق هسته‌ای نگرفته‌ایم
ادامه بی‌تصمیمی واشنگتن درباره برجام
باید ببینم آیا توافقی تازه با پایه‌ای استوار را می‌توانیم شکل دهیم؛ این توافق موجود (برجام) پوسیده است و نباید هرگز حاصل می‌شد.» مکرون هم بعد از دیدارش با ترامپ گفت که گمان می‌کند رئیس‌جمهور آمریکا «به دلایل سیاسی داخلی» تصمیم به خروج کشورش از برجام خواهد گرفت. ظاهرا دیدار ترامپ و مرکل نیز دستاورد مشخصی نداشته است. در عین حال پمپئو روز جمعه و پس از جلسه وزیران خارجه کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو با اشاره به برجام گفت: «هنوز هیچ تصمیمی گرفته نشده است. تیم ما دراین باره دارد کار می‌کند. مطمئنم مذاکرات متعددی درباره خواسته رئیس‌جمهور که به صراحت آن را اعلام کرده است، در پیش خواهیم داشت.»
دیدار سه ساعته
روز جمعه و تنها دو هفته پیش از موعد تایید یا رد تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان طی دیدار کمتر از سه ساعته با دونالد ترامپ، گفت از نظر آلمان برجام موثر بوده و امکان نظارت بیشتر بر ایران را فراهم کرده اما کافی نیست و برنامه موشکی تهران و حضور نظامی‌اش در منطقه همچنان منبع نگرانی است. آنگلا مرکل که برای نخستین‌بار بعد از انتخاب مجدد به‌عنوان صدراعظم آلمان با دونالد ترامپ در کاخ‌سفید دیدار کرده با اشاره به مجاورت جغرافیایی کشورش با خاورمیانه، بحران در این منطقه را به لحاظ ژئوپلیتیک برای آلمان متفاوت از ایالات متحده خواند و گفت که به همین علت علاوه بر پیدا کردن راه‌حل برای سوریه باید برای کل خاورمیانه راه‌حلی یافت. همزمان ترامپ نیز درباره سیاست کشورش برای مقابله نظامی احتمالی با ایران در صورت بازگشت این کشور به برنامه هسته‌ای که غرب آن را «با مقاصد نظامی» می‌خواند، مدعی شد: «من نمی‌خواهم در این کنفرانس بگویم که در مقابله با ایران خشونت نظامی به‌کار می‌بریم یا نه، اما می‌توانم به‌شما یقین بدهم که ایران صاحب تسلیحات اتمی نخواهد شد.»
ادامه مذاکرات با واشنگتن
صدراعظم آلمان همچون همتای فرانسوی خود گفت که رایزنی با واشنگتن بر سربرجام را ادامه خواهد داد و معتقد است توافق هسته‌ای فعلی که سه سال پیش (۲۰۱۵) به امضای شش قدرت جهانی و ایران رسیده باید گام اول و موثری تلقی شود که می‌تواند ستون خیمه مذاکرات تکمیلی با تهران بر سر برنامه موشک‌های بالستیک این کشور و نفوذ نظامی‌اش در منطقه قرار گیرد. این ادعاها از سوی مقامات اروپایی درحالی مطرح می‌شود که جمهوری اسلامی ایران بارها تاکید کرده که هیچ مذاکره‌ای بر سر مسائل دفاعی‌اش انجام نخواهد داد.
رفتار دوستانه با صدراعظم آلمان
البته دیدار ترامپ و مرکل برخی حواشی نیز داشت از جمله اینکه دونالد ترامپ بر خلاف آخرین ملاقات خود با مرکل در مارس سال گذشته (۲۰۱۷)، با او رفتاری بسیار دوستانه داشت. ترامپ انتخاب دوباره او به ریاست دولت را تبریک گفت و تاکید کرد که با «آنگلا» روابط صمیمانه‌ای داشته و دارد. ترامپ در آخرین دیدار خود با مرکل حتی از دست دادن با او در برابر خبرنگاران خودداری کرده بود. دیدار کوتاه دو قدرت بزرگ اقتصادی جهان درحالی روز جمعه برگزار شد که دونالد ترامپ پیش از آغاز این گفت‌وگو به خبرنگاران گفت: «بسیاری متوجه نیستند که ما (آمریکا و آلمان) روابط بسیار خوبی داریم... و در حقیقت ما از ابتدا هم روابط خیلی خوبی با هم برقرار کردیم.» صدراعظم آلمان که با این امید به واشنگتن آمد که بتواند رئیس‌جمهوری آمریکا را به ماندن در برجام ترغیب کند و همزمان بر سر تنش اقتصادی میان دو کشور بر سر تعرفه‌های صادرات گفت‌وگو کند، در واکنش به این سخنان ترامپ لبخند می‌زد و به نشانه تایید سر تکان می‌داد.
تفاوت دیدار ترامپ با مرکل و مکرون
همزمانی سفر مرکل با دیدار مفصل امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه از آمریکا، باعث مقایسه نحوه میزبانی کاخ سفید از این دو رهبر اروپایی شده است و بسیاری زرق و برق دیدار مکرون را با سادگی و کوتاهی دیدار مرکل مقایسه کرده و از آن برای گمانه‌زنی درباره کیفیت روابط دیپلماتیک دو کشور سود برده‌اند. درحالی‌که دیدار رئیس‌جمهوری فرانسه سه روز طول کشید گفت‌وگوهای میان ترامپ و مرکل کمتر از سه ساعت به طول انجامید. ناظران می‌گویند از آنگلا مرکل نباید دیداری صمیمانه و شخصی چون دیدار مکرون انتظار داشت، زیرا صدراعظم آلمان بیشتر عمل‌گرایانه گام برمی‌دارد و دقیقا به همین دلیل هم کسی در برلین انتظار معجزه از این دیدار ندارد. تحلیلگران همچنین معتقدند که با وجود تفاوت در فرم دیدار رهبران فرانسه و آلمان با دونالد ترامپ، باید رویکرد مکرون و مرکل را یک سیاست واحد میان رهبران اروپا دانست که هر کدام به سبک متفاوتی به‌دنبال دستاوردی مشترک هستند.
بعید است در برجام بمانیم
از سوی دیگر مایک پمپئو، وزیر خارجه جدید آمریکا گفته بعید است که با شرایط فعلی آمریکا در برجام بماند. واشنگتن خواستار اصلاحات بنیادی در مفاد برجام است به‌طوری‌که برنامه موشکی و نقش منطقه‌ای ایران در خاورمیانه هم در آن گنجانده شود، اما تهران می‌گوید برجام غیرقابل مذاکره است. دیگر امضاکنندگان غربی این توافق‌نامه، چون بریتانیا، فرانسه و آلمان هم خواستار حفظ آن هستند هر چند می‌گویند از آغاز مذاکرت جدید با ایران بر سر برنامه موشکی این کشور و حضور نظامی‌اش در سوریه، یمن و عراق به شرط «حفظ برجام» استقبال می‌کنند. به گفته وزیر خارجه جدید آمریکا، اگر در برجام اصلاحات اساسی صورت نگیرد بعید است آمریکا در آن باقی بماند. برجام و سیاست‌های ایران در منطقه از محورهای اصلی گفت‌وگوی پمپئو در سفر به خاورمیانه است. پمپئو یکی از چهره‌های تندرو مخالف جمهوری اسلامی ایران در آمریکا به‌شمار می‌رود و بارها خواهان لغو برجام شده است. او پیش‌تر و زمانی که به تازگی به‌عنوان رئیس ضدایرانی سازمان سیا منصوب شده بود، در اظهاراتی خصمانه با انتقاد از توافق هسته‌ای دولت اوباما با ایران گفته بود که منتظر عقب‌نشینی دولت جدید واشنگتن از آن است. پمپئو دیروز و در اولین سفر کاری خود به خاورمیانه به عربستان، اردن و سرزمین‌های اشغالی سفر کرد. این درحالی است که عربستان و اسرائیل از مخالفان سرسخت برجام به‌شمار می‌روند.
همصدایی دبیرکل ناتو با اروپا و آمریکا
از دیگر سو ظاهرا دبیرکل ناتو نیز سیاست‌های مشابهی با دیگر رهبران غربی را در پیش گرفته است؛ ینس استولتنبرگ، دبیرکل پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، روز جمعه با تاکید بر اهمیت اجرای کامل توافق هسته‌ای ایران، مدعی شد در مورد دیگر اقدامات ایران همچون برنامه‌های موشکی، اقدامات بی‌ثبات‌کننده در منطقه و حمایت از گروه‌های افراط‌گرا، نگرانی‌هایی وجود دارد که باید خارج از برجام به آنها رسیدگی شود. دبیرکل ناتو یادآور شد که ناتو زمانی که توافق هسته‌ای ایران در سال ۲۰۱۵ به‌دست آمد، از آن استقبال کرد و در همان زمان از ایران خواست که به‌طور کامل به تعهدات خود در این توافق عمل کند. او افزود که در این توافق تمهیداتی پیش‌بینی شده تا ایران را از توسعه سلاح‌های هسته‌ای دور کند، اما همزمان ناتو بارها تاکید کرده که هیچ توافقی نمی‌تواند خوب باشد، مگر آنکه به‌طور کامل اجرا شود.
ادعای ترامپ
همچنین درحالی‌که از چند هفته گذشته خبری منتشر شد مبنی بر اینکه نمایندگان انگلیس، فرانسه و آلمان طی ماه‌های اخیر مذاکراتی جدی با برایان هوک، رئیس بخش سیاست‌گذاری وزارت امور خارجه آمریکا درباره اینکه یک توافق مکمل چگونه خواهد بود، انجام داده‌اند اما لارا روزن، خبرنگار المانیتور به نقل از یک منبع مطلع گفت که ترامپ در جلسه با مکرون ادعا کرده که از تلاش‌های برایان هوک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا برای مذاکره با اروپا درمورد توافق با آنها برسر برجام بی‌اطلاع است.
درخواست چین
در این میان با وجود سنگ‌اندازی‌های آمریکا بر سر راه برجام و همچنین درخواست کشورهای اروپایی برای مذاکره بر سر مسائل موشکی و منطقه‌ای ایران، سخنگوی وزارت خارجه چین ضمن تاکید بر لزوم حفظ برجام، خواستار عدم اصلاح آن شد. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه نیز ضمن ابراز نگرانی نسبت به وضعیت کنونی پیرامون برنامه جامع اقدام مشترک گفت: «امروز فرصت خوبی است تا به وضعیت توافق هسته‌ای با ایران که بسیار هم مورد نگرانی است، رسیدگی شود؛ بنابراین ما رایزنی‌هایی در این زمینه خواهیم داشت.»
ارسال نظر