نیمی از تهرانی‌ها با اتوبوس جابه‌جا می‌شوند
افسانه احمدی‌دوقزلو
هزینه واقعی هر مسافر برای شرکت واحد ۲۵۲ تومان است در حالی‌که سال‌هاست بلیت اتوبوس با نرخ ۲۰ تومان فروخته می‌شود
4میلیون نفر از جمعیت 5/7میلیون نفری شهر تهران برای انجام فعالیت‌های روزانه با اتوبوس سفر می‌کنند.

این آمار که توسط بخش تحقیقات شرکت واحد اتوبوسرانی استخراج شده نشان می‌دهد شهروندان تهرانی از اتوبوس بیش از سایر وسایل حمل‌ونقل عمومی همچون مترو، تاکسی و مینی‌بوس استفاده می‌کنند.
اما استقبال از سفر درون شهری با اتوبوس از یک سو و عمر بالای ناوگان اتوبوسرانی و ظرفیت سرویس‌دهی آن از سوی دیگر باعث شده شرکت واحد با تمام ظرفیت فعالیت کند.
حسین بیژنی مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه در این زمینه به دنیای‌اقتصاد گفت: در حال حاضر تعداد 6هزار دستگاه اتوبوس توسط شبکه اتوبوسرانی تهران (بخش عمومی- خصوصی) به‌صورت روزانه جهت جابه‌جایی مسافر در شهر فعالیت می‌کند. ضمن اینکه حدود 450 دستگاه از اتوبوس‌های واحد گشت نیز بعد از انجام سرویس‌های اداری و دربستی به‌منظور کمک به ناوگان اتوبوسرانی به خطوط، جهت جابه‌جایی مسافر اعزام می‌شوند و روزانه بالغ بر 4میلیون نفر مسافر توسط شبکه اتوبوسرانی تهران و بخش‌های تحت نظارت در روزهای عادی جابه‌جا می‌شوند.
بیژنی تعداد اتوبوس‌های فعال در بخش عمومی و خصوصی را ۷هزار و ۳۳۴ دستگاه عنوان کرد و افزود: با توجه به طرح جامع حمل‌ونقل و ترافیک تهران در افق سال ۱۴۰۴ که مقرر شده است برنامه‌های آن تا پایان سال ۱۳۹۱ اجرایی گردد و با عنایت به پیش‌بینی افزایش سفرهای درون شهری از ۱۵.۰۰۰.۰۰۰ سفر به ۱۸.۰۰۰.۰۰۰ سفر و تعیین ۲۲درصد سهم شرکت واحد برای انجام سفرهای درون شهری برای ارائه یک حمل‌ونقل ایده‌آل به تعداد ۱۱۰۰۰ دستگاه اتوبوس طی برنامه نیاز می‌باشد. همچنین اتوبوسرانی تهران با عنایت به فرسوده بودن اکثر اتوبوس‌ها به منظور ارائه سرویس‌رسانی مناسب به شهروندان سالانه به تعداد حدود ۱۲۰۰ دستگاه اتوبوس نیاز دارد. یکی از مشکلاتی که شهروندان در ارتباط با نحوه سرویس‌دهی اتوبوسرانی عنوان می‌کنند تاخیر در حرکت و کم بودن اتوبوس در برخی خطوط پرمسافر است. مدیرعامل شرکت واحد در این زمینه به دنیای‌اقتصاد گفت: مشکلات جایگاه‌های سوخت اتوبوس‌های گازسوز، ترافیک سطح شهر، کمبود اتوبوس و خروج از خط اتوبوس‌ها به علت پایین بودن کیفیت اتوبوس‌های تولید داخل و خدمات پس از فروش آنها از جمله دلایل تاخیر و کمبود اتوبوس‌ها است.
بیژنی بهای واقعی هر بلیت اتوبوس را 2524 ریال عنوان کرد و گفت: بلیت اتوبوس سال‌ها است به قیمت 20 تومان به مسافران فروخته می‌شود، این در حالی است که شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه از جمله موسسات خدماتی است که به دلیل تثبیت قیمت خدمات ارائه شده همواره با کسری بودجه مواجه بوده که باید این کسری براساس بخشنامه اجرایی وزارت کشور، در قالب تامین بودجه اتوبوسرانی‌های سراسر کشور از سال 1386 حداقل 3/1 هزینه جابه‌جایی هر مسافر از طریق دولت، 3/1 از طریق شهرداری و حداکثر 3/1 از طریق مسافران تامین گردد.
مدیرعامل شرکت واحد تصریح کرد: در حال حاضر ۱۷درصد از هزینه‌های شرکت واحد از محل فروش بلیت و سایر منابع درآمدی شرکت، ۵درصد به صورت یارانه بلیت توسط دولت، ۶۵ درصد به صورت کمک توسط شهرداری تهران و ۱۳درصد نیز به صورت زیان ناشی از ثابت بودن نرخ کرایه بلیت تامین و پرداخت می‌شود.
مسوول ناوگان اتوبوسرانی تهران از پیگیری برنامه پیشنهادی در کار گروه ویژه ستاد مدیریت حمل و نقل و مصرف سوخت برای تقویت و نوسازی ناوگان مینی‌بوسرانی شهر تهران خبر داد و گفت: شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه از سال 1384 جهت بازسازی ناوگان مینی‌بوس از طریق شهرداری تهران، تبصره 13 و سایر ارگان‌های ذی‌ربط و همچنین اعلام چندین طرح مختلف جهت تعویض مینی‌بوس‌های فرسوده از سوی اتوبوسرانی مطرح که با توجه به عدم توانایی پرداخت مبلغ اولیه مینی‌بوس نو و عدم توانایی پرداخت اقساط سنگین مینی‌بوس‌ها مورد استقبال مینی‌بوس‌داران قرار نگرفته است.
اما از آن جایی که مالکان مینی‌بوس‌ها تحت پوشش، سالیان متمادی در جابه‌جایی شهروندان نقش بسزایی را ایفا و تاکنون نیز از هیچ امتیازی برخوردار نگردیده‌اند، بنابراین پیشنهاد این شرکت در خصوص استفاده مالکان مینی‌بوس‌ها همانند اتوبوس‌های بخش خصوصی از ۵/۸۲ درصد مبلغ قیمت خودرو به صورت یارانه با اخذ تعهد کاری مطرح شد که موضوع در دست بررسی می‌باشد. همچنین در کار گروه ویژه‌ای که در ستاد مدیریت حمل و نقل و مصرف سوخت تشکیل گردیده، بحث جایگزینی مینی‌بوس‌های آلاینده و فرسوده با خودروهای ون مطرح شده است که امید است در آینده نه چندان دور نسبت به تصویب و اجرای یکی از دو راهکار پیشنهادی یا هر گونه تصمیم مناسب دیگری جهت این قشر زحمت‌کش اقدام گردد. تعداد مینی‌بوس‌های فعال در نیمه اول سال ۱۳۸۷ تعداد ۱۸۵۷ دستگاه بوده است که با توجه به آمار تعداد ۱۹۹۷ مینی‌بوس‌ها در پایان سال ۱۳۸۶، تعداد ۱۴۰ دستگاه به دلیل فرسودگی بیش از حد و... از خطوط تحت پوشش مینی‌بوسرانی خارج شده‌اند.
به گفته مدیرعامل شرکت واحد، این شرکت در حال حاضر هیچ بدهی به خودروسازان ندارد و با توجه به تعاملات به وجود آمده با شرکت‌های خودروساز و برگزاری جلسات متعدد از سوی مدیران شهرداری تهران و شرکت واحد با مدیران شرکت‌های یاد شده، بخش اعظم بدهی‌های معوقه شرکت‌ها پرداخت یا در قبال ارائه خدمات شهرداری تهران به آنان تهاتر گردیده است.
تعامل با تبصره ۱۳
مدیرعامل شرکت واحد از تعامل و ارتباط تنگاتنگ با ستاد تبصره 13 در ماه‌های اخیر خبر داد و اظهار امیدواری کرد: با همکاری و تلاش ستاد و شرکت واحد موارد مرتبط با حمل و نقل عمومی به صورت کامل محقق شود. ستاد تبصره 13 بر اساس قانون بودجه کل کشور باید حمل و نقل عمومی را از طریق تامین اتوبوس، پرداخت یارانه خرید اتوبوس و اتخاذ تدابیر افزایش ایمنی و سرعت حمل و نقل توسعه دهد.
همچنین این ستاد باید نسبت به افزایش یارانه بلیت خطوط روزانه و شبانه، احداث جایگاه مورد نیاز عرضه گاز طبیعی CNG و کمک برای ساماندهی و نوسازی مینی‌بوس‌ها اقدام کند.
مدیرعامل شرکت اتوبوسرانی تهران و حومه در شهریورماه سال جاری از سوی شهرداری تهران به عنوان مدیر نمونه شهرداری تهران برگزیده شده و توانسته با تدابیر و عملکرد هوشمندانه خود در این راستا به این عنوان دست یابد. از مهم‌ترین نوآوری‌ها و دستاوردهای او در دوران خدمت می‌توان به افزایش امکانات رفاهی، تفریحی و توجه به وضعیت معیشتی کارکنان به ویژه رانندگان شرکت واحد و به سرانجام رساندن پروژه سامانه اتوبوس‌های تندرو اشاره کرد. این مدیر نمونه پیش از این در این‌باره گفته بود: «بنده خدماتی ارائه نداده‌ام که بگویم به آن دلیل نمونه شدم، بلکه خدمات پرسنل دلسوز، فهیم، آگاه و تلاشگر شرکت واحد باعث شده نام شرکت واحد به عنوان یک شرکت فعال و خدمتگزار به مردم معرفی شود و من به نمایندگی از آنها مورد تقدیر واقع شدم».
برنامه توسعه BRT
در حال حاضر سه خط اتوبوس تندرو (BRT) شامل خط پایانه‌ آزادی - چهار راه تهرانپارس، خط پایانه آزادی - پایانه خاوران و خط پایانه علم و صنعت - پایانه خاوران در تهران فعال است که با 67 دستگاه اتوبوس مسافران را جا به جا می‌کند.
مزایای اتوبوس‌های تندرو
- افزایش میزان جابه‌جایی
- توسعه حمل‌ونقل خطوط
- مشخصه‌های زیست‌محیطی
- موثر بودن در میزان درآمدزایی
- افزایش سرعت اتوبوس‌ها
- افزایش امنیت و اطمینان
- کاهش زمان سفر
استقبال بی‌نظیر از BRT
معاون حمل‌و‌نقل و ترافیک شهرداری تهران با اشاره به اینکه میزان جابه‌جایی روزانه مسافر توسط سامانه اتوبوس‌های تندرو از 150هزار نفر به 400هزار نفر رسیده است، گفت: برای مدیران ترافیکی اثبات شده که در سال‌های اخیر هیچ تجربه‌ای موفق‌تر از این طرح نبوده است.
مهندس تشکری‌هاشمی، در مورد کیفیت اتوبوس‌های BRT با اشاره به این که در حال حاضر ترکیه نمونه مشابه این اتوبوس‌ها را با رقمی معادل ۴۰۰‌هزار یورو خریداری کرده که حدود دو برابر هزینه خرید این اتوبوس توسط شهرداری تهران است، اظهار کرد: خوشحال هستیم که با کار کارشناسی و بررسی همه جانبه توانستیم بهترین کیفیت را با کمترین قیمت تهیه کنیم، چرا که موتور و سایر تجهیزات اصلی اتوبوس‌های خریداری شده تحت برند شرکت‌های آلمانی بوده و در چین مونتاژ شده است. معاون شهردار تهران تصریح کرد: متاسفانه تاکنون دولت سهم ۵/۸۲درصدی خود در خرید اتوبوس‌های خارجی را پرداخت نکرده است.
نیازهای اساسی شرکت واحد
- تامین اتوبوس
- توسعه خطوط ویژه اتوبوسرانی
- استفاده از تکنولوژی‌های نوین در حمل‌و‌نقل عمومی
- گسترش خطوط اتوبوسرانی تندرو (BRT)
- فراهم نمودن مدیریت سیستم حمل‌و‌نقل عمومی یکپارچه
- تخصیص بودجه مناسب برای اجرایی نمودن برنامه‌های حمل‌و‌نقل
- ارتقای کیفیت اتوبوس‌های تولید داخل
- برطرف نمودن ضعف در ارائه خدمات بعد از فروش (گارانتی و وارانتی) توسط شرکت‌های خودروساز
- اجرای برنامه‌های مناسب جهت بهبود و ارتقای فرهنگ حمل‌‌ونقل شهری شهروندان در حوزه اتوبوسرانی
- ایجاد سیستم هوشمند مدیریت و کنترل (GIS,GPS)
- ارتقای سطح کیفیت تعمیرگاه‌های تخصصی با تکنولوژی جدید (ارتقای سطح فناوری تجهیزات)
- توسعه خطوط اتوبوس برقی