اختلال در چرخه غذا
در بیانیهای که از سوی این سه نهاد منتشر شده، آمده است: «افزایش اخیر قیمت انرژی، بهویژه گاز طبیعی و برق میتواند چرخه تولید مواد غذایی و محصولات کشاورزی را دچار اختلال کند و اگر چنین شود، تامین این مواد برای رفع نیاز مردم با مشکل مواجه خواهد شد.» قیمت انرژی از زمان حمله روسیه به اوکراین با سرعت بیشتر رشد کرده و مدتی است که روسیه در واکنش به تحریمهای اروپا، عرضه گاز از طریق خط لوله «نورداستریمیک» را بهطور کامل متوقف کرده است. این وضعیت سبب شده است تا نگرانیهایی درباره سهمیهبندی انرژی در زمستان پدید آید. رئیس اتحادیه کشاورزان اتحادیه اروپا میگوید: «در زمستان امسال مردم اروپا شاهد افزایش سریعتر قیمت سبزیجات و میوه و کمبود خوراکیها خواهند بود. هرگز تاکنون شاهد چنین وضعیتی نبودهایم. هیچکس نمیتوانست این تحولات را پیشبینی کند.»
از انرژی در تمامی مراحل تولید مواد غذایی، از تولید کود تا برداشت و نگهداری در سردخانه و... استفاده میشود. در بخش تولید شیر و لبنیات، میزان مصرف انرژی بسیار بالاست و رشد قیمت انرژی بهویژه به این بخش لطمه وارد کرده است. قیمت همه مواد غذایی از جمله کره، گوشت و... رشدی چند برابر نرخ تورم داشته و کشاورزان میگویند، هزینهها در حال افزایش است؛ در نتیجه قیمت محصولات نیز بالاتر خواهد رفت. بسیاری از تولیدکنندگان میوه و سبزیجات در حال کاستن از کشت برای فصل بعد هستند و علت این اقدام، هزینه بالای سوخت و برق است. تعداد زیادی از کشاورزان به کاشت محصول اقدام نمیکنند؛ زیرا پس از تولید محصول باید آن را در سردخانه نگهداری کنند و هزینه این کار بسیار بالاست؛ زیرا قیمت برق افزایش یافته است.
در برخی کشورهای اروپایی، دولتها برای کمک به مردم و تولیدکنندگان برنامههایی را تدوین کردهاند؛ اما در زمستان سالجاری شرایط برای مردم اروپا بسیار سخت خواهد بود. نکته بسیار مهم این است که بحران غذایی صرفا در اروپا وجود ندارد. هفتسال پیش رهبران جهان وعده دادند تا سال ۲۰۳۰ به فقر در جهان پایان میدهند؛ اما باید گفت، اکنون فاصله ما تا این هدف از هر زمان دیگری بیشتر است. بنا به تخمین سازمان ملل، تعداد انسانهایی که در وضعیت «اضطرار گرسنگی» قرار دارند، یعنی یک قدممانده تا قحطی، از ۱۳۵میلیون نفر در سال ۲۰۱۹ به ۳۴۵میلیون نفر افزایش یافته است. هفته گذشته نسبت به رخدادن قحطی در سومالی هشدار داده شد. در شاخ آفریقا که دچار خشکسالی شدید است، ۲۲میلیون نفر در معرض گرسنگی قرار دارند. تقریبا یکسوم پاکستان زیر آب رفته و چهار پنجم دامهای این کشور بر اثر سیل از میان رفتهاند. در جنوب چین خشکسالی و موج گرما به محصولات کشاورزی لطمه وارد کرده است.
جنگ روسیه علیه اوکراین نزدیک به هفتماه است که شروع شده است. این جنگ اختلالهای جدی در صادرات محصولات مهم کشاورزی از این دو کشور پدید آورده و زمینه رشد قیمت انرژی را فراهم کرده است. اقتصاددان سازمان ملل میگوید: «جنگ اوکراین به خودی خود بحران غذایی پدید نیاورده، بلکه به آتشی که از پیش شعله ور بود، دامن زده است. تغییرات آبوهوایی و سیاستهای نامناسب بر تولید و زنجیره تامین محصولات کشاورزی اثر گذاشته است و به احتمال زیاد، سال آینده شرایط بدتر خواهد بود. در حال حاضر، هم تولید کاهش یافته و هم صادرات محصولات کشاورزی دچار اختلالهایی است. در هر دو حوزه، یعنی تولید و توزیع، سال آینده بر شدت مشکلات افزوده میشود؛ زیرا از هماکنون کاشت محصولات کمتر شده و قیمت انرژی بسیار بالاست. همچنین قیمت کود در برخی کشورها ۳۰۰درصد افزایش یافته است. اگر وضعیت آبوهوایی بهتر نشود، میزان تولید محصولات کشاورزی کاهش خواهد یافت. بخشهای مختلف زنجیره تولید محصولات کشاورزی و مواد غذایی تحتتاثیر عوامل گوناگون دچار مشکلات جدی هستند و این ریسک بزرگی برای اقتصاد دنیا در ۱۲ماه آینده است.