صادرات به اتحادیه اروپا در مسیر احیا؛ مبادلات ایران با سازمان همکاری اسلامی همچنان در صدر
نبض تجارت با ۸ گروه اقتصادی
جغرافیای تجاری ایران با گروه‌های اقتصادی در حالی از سوی سازمان توسعه تجارت بررسی شده که معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران هم مهم‌ترین کالاهای وارداتی و صادراتی به اتحادیه اوراسیا را معرفی کرده است. اگرچه پیمان تجاری ایران و اتحادیه اوراسیا قرار است به تجارت آزاد بین این دو منتهی شود ولی هنوز این اتحادیه از تجارت ایران سهم قابل‌توجهی ندارد.
البته شیوع کرونا، اختلالاتی را در روند توسعه تجارت با این اتحادیه و سایر کشورها ایجاد کرد، اما انتظار می‌رود تجار ایرانی عملکرد بهتری را با توجه به پیمان تجاری با اوراسیا در کشورهای عضو این اتحادیه داشته باشند. آمارهای سازمان توسعه تجارت هم نشان می‌دهد که در صادرات و واردات کشورهای عضو «همکاری اسلامی OIC» صدرنشین جدول هستند. این در حالی است که اوراسیا در بین ۸ گروه اقتصادی مورد بررسی در واردات و صادرات جایگاه هفتم را به خود اختصاص داده است.
صادرات به ۸ گروه اقتصادی
صادرات کالا به تفکیک گروه‌های اقتصادی طی هشت ماهه ۱۴۰۰ و مقایسه مشابه سال قبل نشان می‌دهد گروه کشورهای عضو «همکاری‌اسلامی OIC» در بازه زمانی مورد‌نظر بیشترین کالاهای ایرانی را خریداری کرده‌اند. ارزش صادرات به این کشورها معادل ۱۷میلیارد و ۶۱۸ میلیون دلار بوده است. همچنین وزن کالاهای صادر شده به کشورهای عضو همکاری اسلامی نیز ۵۴ میلیون و ۶۱۳ هزار تن بوده است. صدور کالا به این کشورها از نظر وزنی رشد ۱۳درصدی و از نظر ارزشی افزایش ۲۹درصدی داشته است.
پس از این گروه اقتصادی، بیشترین صادرات به «سازمان همکاری‌های اقتصادی ECO» صورت‌گرفته که با رشد ۵۶درصدی ارزشی به ۶میلیارد و ۷۲۵ میلیون دلار رسیده و با افزایش وزنی ۴۶درصدی رقمی معادل ۱۸ میلیون و ۶۲۲هزار تن را ثبت کرده است.
«گروه هشت کشور اسلامی درحال‌توسعه D۸» نیز با ۵ میلیارد و ۴۴۸ میلیون دلار خرید کالا از ایران در رتبه سوم قرار دارد. رشد ارزشی صادرات به این کشورها ۱۰۰درصد است. رشد وزنی صادرات از آنها نیز ۸۹درصد بوده و وزن کالاهای صادراتی به ۱۵میلیون و ۶۷۰ هزار تن رسیده است.
کشورهای عضو «شورای همکاری خلیج‌فارس PGCC» با رشد ۱۰درصدی ارزش در خرید کالا از ایران و ثبت ارزش ۳ میلیارد و ۵۴۱ میلیارد دلاری چهارمین جایگاه را بین گروه‌های اقتصادی در اختیار گرفته است. اعضای این گروه نسبت به مدت مشابه سال گذشته حجم کمتری از کالاهای ایرانی را خریداری کرده‌اند و از این‌رو وزن کالاهای صادراتی از ایران به این کشورها با افت ۱۹درصدی روبه‌رو شده و به ۱۱ میلیون و ۳۵۴ هزار تن رسیده است.
«کشورهای مستقل مشترک‌المنافع CIS» هم با ثبت رشد ۴۷درصدی در ارزش و افزایش ۳۱درصدی در وزن کالاهای صادراتی از ایران پنجمین گروه اقتصادی مقصد کالاهای ایرانی هستند. صادرات ایران به این کشورها وزنی معادل ۴میلیون و ۱۲۱ هزار تن و ارزشی معادل یک‌میلیارد و ۶۵۸ میلیون دلار دارد.
کشورهای عضو همکاری جنوب‌شرق آسیا ASEAN در این بازه زمانی ششمین مقصد صادراتی کالاهای ایرانی است. صدور کالا به این گروه اقتصادی با رشد ۶۴درصدی ارزشی به یک‌میلیارد و ۶۳۲ میلیون دلار رسیده و با افزایش یک‌درصدی وزنی، ۲ میلیون و ۶۸۲هزار تن را ثبت کرده است.
«اتحادیه اقتصادی اوراسیا» که این روزها به یکی از مهم‌ترین اهداف صادراتی ایران تبدیل شده، هفتمین گروه اقتصادی مقصد کالاهای ایرانی است. رشد ۱۸درصدی ارزشی و افت یک‌درصدی وزنی، حاصل عملکرد تجار با کشورهای عضو این گروه اقتصادی است. در هشت ماهه امسال یک‌میلیون و ۸۳۳هزار تن کالا به ارزش ۷۵۹میلیون دلار از ایران به کشورهای اوراسیایی صادر شده است.
بر اساس گزارشی که از سوی معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران منتشر شده است، عمده‌ترین کالاهای صادراتی به این اتحادیه به ترتیب ارزش شامل میوه‌های خوراکی (۲۳۶ میلیون دلار)، مواد پلاستیکی و اشیاء آن (۱۲۹میلیون دلار)، سبزیجات، نباتات، ریشه و غده‌های زیرخاکی خوراکی (۵۷ میلیون دلار)، چدن، آهن و فولاد (۴۸ میلیون دلار) و فرآورده‌ها از سبزیجات و میوه‌ها (۲۴ میلیون دلار) بوده است. همچنین طی۸ماهه نخست۱۴۰۰در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، صادرات کالایی ایران به همه طرف‌های تجاری اوراسیا به جز بلاروس افزایش یافته است. طی مدت مورد بررسی، تراز تجاری ایران با همه کشورهای اوراسیا به جز روسیه، به نفع ایران، مثبت بوده ضمن اینکه کسری تراز تجاری با روسیه نیز در مقایسه با مدت مشابه سال۱۳۹۹، حدود۵۰درصد افزایش یافته است. درمجموع، برآیند تحولات مزبور منجر به تضعیف۴۷درصدی کسری تراز تجاری ایران با گروه اوراسیا طی ۸ ماهه نخست سال۱۴۰۰در مقایسه با مدت مشابه سال قبل شده است.
«اتحادیه اروپا» اما در قعر جدول صادرات به گروه‌های اقتصادی قرار گرفته است. هر چند رشد صادراتی ۱۵۶درصدی وزنی و افزایش ۸۴درصدی ارزشی صدور کالا به کشورهای عضو اتحادیه اروپا می‌تواند نویدبخش حضور پررنگ‌تر ایران در این اتحادیه باشد. در هشت ماهه امسال ۴۲۴ هزار تن کالا به ارزش ۵۷۳ میلیون دلار به اتحادیه اروپا صادر شده است.
واردات از ۸ گروه اقتصادی
ورود کالا به تفکیک گروه‌های اقتصادی طی هشت ماهه ۱۴۰۰ و مقایسه آن با مدت مشابه سال گذشته بیانگر آن است که کشورهای عضو «همکاری اسلامی OIC» در صدر جدول مبادی وارداتی قرار گرفته است و ورود کالا از این کشورها با رشد ۷۲درصدی به ۱۵میلیارد و ۲۴۰میلیون دلار رسیده است. همچنین وزن کالاهای وارد‌شده از این کشورها با افزایش ۷۹درصدی رقم ۱۳ میلیون و ۸۶۸ هزار تن را تجربه کرده است.
کشورهای عضو «شورای همکاری خلیج‌فارس PGCC» با رشد ۸۴درصدی ارزش و ثبت ارزش ۱۰میلیارد و ۴۸۲میلیون دلاری صدور کالا به ایران، دومین مبدا وارداتی کشور در بین گروه‌های اقتصادی هستند. رشد وزنی ۱۲۷درصدی واردات از این کشورها توانسته حجم کالاهای وارد شده را به ۸ میلیون و ۷۸۳ هزار تن برساند.
«کشورهای عضو D۸» هم به‌عنوان سومین مبدا وارداتی ایران بین گروه‌های اقتصادی است که واردات از آنها ارزشی معادل ۳میلیارد و ۸۱۴ میلیون دلار و وزنی معادل ۳میلیون و ۱۴۸ هزار تن دارد. واردات از کشورهای عضو D۸ با رشد ارزشی ۲۹درصدی روبه‌رو بوده اما وزن آنها افت ۱۱درصدی را نسبت به مدت مشابه سال گذشته تجربه کرده است. کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی «ECO» توانسته‌اند در هشت ماهه امسال ۳میلیارد و ۶۱۶ میلیون دلار کالا را به ایران بفروشند. وزن کالاهای وارداتی از این سازمان به ۳ میلیون و ۱۰۴ هزار تن رسیده است. رشد ۲۸درصدی ارزشی و افت ۱۱درصدی وزنی واردات از این کشورها در کارنامه هشت ماهه امسال ثبت شده است.
«اتحادیه اروپا» نیز پنجمین مبدا وارداتی ایران در بین گروه‌های اقتصادی است. در هشت‌ماه منتهی به آبان امسال ۲ میلیون و ۱۱ هزار تن کالا به ارزش ۳ میلیارد و ۴۰۹میلیون دلار از این کشورها به ایران صادر شده که نسبت به بازه مشابه سال گذشته رشد ۶درصدی ارزشی، ولی افت ۳۸درصدی وزنی را تجربه کرده است.
«کشورهای مستقل مشترک‌المنافع CIS» هم صادراتی معادل یک میلیارد و ۴۱۳ میلیون دلار با وزن ۲ میلیون و ۷۵۹ هزار تن به ایران داشته‌اند و در میان مبادی وارداتی رتبه ششم را به خود اختصاص داده‌اند. رشد ارزشی واردات از این کشورها به ۴۹درصد و رشد وزنی آن به ۴درصد رسیده است.
کشورهای عضو «اتحادیه اقتصادی اوراسیا» هفتمین مبدا واردات ایران در هشت ماهه امسال در بین گروه‌های اقتصادی است. این کشورها توانسته‌اند در این بازه زمانی یک‌میلیارد و ۸۶میلیون دلار کالا به وزن ۲ میلیون و ۴۵۴ هزار تن را به ایران صادر کنند که نسبت به بازه مشابه سال گذشته رشد ۴۱درصدی ارزشی و افزایش ۵درصدی وزنی را به ثبت رسانده‌اند. در گزارش معاونت اقتصادی اتاق بازرگانی تهران نیز عمده‌ترین کالاهای وارداتی از این اتحادیه معرفی شده است
. بر این اساس غلات با سهم ارزشی ۶۱درصدی از کل واردات از اوراسیا و ارزش ۶۵۹ میلیون دلاری مهم‌ترین گروه کالایی وارداتی از این اتحادیه است. چربی و روغن‌های حیوانی یا نباتی با سهم ارزشی ۱۷درصدی از کل واردات از اوراسیا و ارزش ۱۸۲میلیون دلاری دومین کالای عمده وارداتی و چوب و اشیاء چوبی با سهم ۷درصدی از کل ارزش واردات از اوراسیا و ارزش ۷۲ میلیون دلاری سومین کالاهای وارداتی از اوراسیا هستند. رآکتورهای هسته‌ای، دیگ‌های بخار و ماشین‌آلات و وسایل مکانیکی و اجزا و قطعات آنها نیز چهارمین گروه کالایی عمده است که سهم ۳درصدی از کل ارزش واردات از این اتحادیه را در اختیار دارد و ارزش آن به ۳۵ میلیون دلار می‌رسد. محصولات شیمیایی معدنی هم سهم ارزشی ۲درصدی و ارزش ۲۵میلیون دلاری واردات را به خود اختصاص داده است.
«کشورهای عضو همکاری جنوب‌شرق آسیا ASEAN» هم هشتمین مبدا کالاهای وارداتی است که با رشد ۲۰درصدی ارزش واردات به ۷۹۷ میلیون دلار رسیده و با افت ۲۸درصدی وزنی رقم ۸۲۰ هزار تن را تجربه کرده است.
