گزارش
گروه‌های کالایی پیشتاز در تجارت ۹۹
علت بالا بودن رقم تجارت ایران در این سال، بالا بودن ارزش صادرات ایران، در مقایسه با سایر سال‌های این دهه است. ارزش صادرات ایران از سال ۱۳۹۷ به بعد روند کاهشی را طی کرده و از حدود ۴۷ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۶ به حدود ۳۵ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۹ رسیده است. طی مدت مورد بررسی، ارزش واردات ایران نیز با نوساناتی همراه بوده و بالاترین رقم واردات به سال ۱۳۹۶ (۵/ ۵۴ میلیارد دلار) و کمترین (حدود ۳۹میلیارد دلار) آن نیز مربوط به سال ۱۳۹۹ بوده است. در سال ۱۳۹۹ حدود ۷/ ۱۱۳ میلیون تن کالا به ارزش ۳۵ میلیارد دلار صادر شده که از لحاظ ارزشی با کاهش ۶/ ۱۴ درصدی و از لحاظ وزنی با کاهش حدود ۱۵درصدی نسبت به سال ۱۳۹۸همراه بوده است. در سال مزبور حدود ۳۴میلیون تن کالا به ارزش حدود ۳۹میلیارد دلار به کشور وارد شده است. گروه‌های کالایی عمده صادراتی غیرنفتی ایران در سال ۱۳۹۹، شامل «آلومینیوم و مصنوعات از آلومینیوم»، «چدن، آهن و فولاد»، «رآکتورهای هسته‌ای، دیگ‌های بخار آب گرم»، «روی و مصنوعات از روی»، «سبزیجات، نباتات، ریشه و غده‌های زیرخاکی»، «سنگ فلز، جوش و خاکستر»، «شیر و محصولات لبنی»، «فرآورده‌ها از سبزیجات، میوه ها»، «فرآورده‌های غلات، آرد، نشاسته»، «فرش، سایر کفپوش‌ها از مواد نسجی»، «قهوه، چای»، «کودها»، «محصولات سرامیکی»، «محصولات شیمیایی آلی»، «محصولات شیمیایی معدنی»، «مس و مصنوعات از مس»، «مصنوعات از چدن، آهن یا فولاد»، «مواد پلاستیکی و اشیای ساخته شده از این مواد»، «میوه‌های خوراکی، پوست مرکبات»، «نمک، گوگرد، خاک و سنگ» است.
در میان اقلام صادرات غیرنفتی ایران، ارزش صادرات «پلی اتیلن گرید فیلم با وزن مخصوص (چگالی) کمتر از ۹۴ درصد» حدود ۵/ ۱ میلیارد دلار بوده که با سهم ۶ درصدی بیشترین سهم از ارزش صادرات ایران در سال ۱۳۹۹ را به خود اختصاص داده است. متوسط قیمت صادراتی این محصول طی مدت مذکور ۹۶۵ دلار به ازای هر تن بوده است. پس از این محصول، صادرات «متانول» و «پسته‌ها با پوست تازه یا خشک» به ترتیب با سهم ۸/ ۴ درصدی و ۶/ ۴ درصدی به ارزش حدود ۲/ ۱ میلیارد دلار و ۱/ ۱ میلیارد دلار قرار دارند. متوسط قیمت صادراتی این دو محصول در سال ۱۳۹۹ به ترتیب ۱۵۳ دلار به ازای هر تن و ۶۲۲۶ دلار به ازای هر تن است.
گزارش معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران حاکی از این است که ۳۰کالای مهم صادرات غیرنفتی ایران در سال گذشته، حدود ۵/ ۵۵ درصد از کل ارزش صادرات کالای غیرنفتی ایران را تشکیل می‌دهند. شمش از آهن و فولاد غیرممزوج، پلی اتیلن گرید فیلم با وزن مخصوص (چگالی) ۹۴درصد یا بیشتر، محصولات نیمه تمام از آهن یا فولاد غیرممزوج، کاتد و قطعات کاتد از مس تصفیه شده، اوره حتی به‌صورت محلول در آب، شمش از آهن و فولاد غیرممزوج، میله‌های آهنی یا فولادی، پلی اتیلن گرید بادی با وزن مخصوص (چگالی) ۹۴درصد یا بیشتر، اتیلن گلیکول، پلی اتیلن گرید تزریقی، سیب تازه، روی غیرممزوج، آلومینیوم به‌صورت کار نشده، مغز پسته تازه یا خشک، محصولات نیمه تمام از آهن یا فولاد غیرممزوج دارای کمتر از ۲۵ درصد کربن، پارا اکسیلن، کف پوش‌های غیرمخملی باف، رب گوجه فرنگی، سیمان‌های پودر نشده موسوم به کلینکر، کاشی چهارگوش، گوجه فرنگی زراعی تازه یا سرد کرده، خرما مضافتی تازه یا خشک کرده، هندوانه تازه، سایر شیرینی بدون کاکائو، گوجه فرنگی تازه یا سرد کرده، پلی استیرن غیرقابل انبساط معمولی، اجزا و قطعات توربین‌های بخار، فهرست اقلام عمده صادرات غیرنفتی ایران در سال گذشته است. در میان اقلام صادرات غیرنفتی ایران در سال ۱۳۹۹،دو کالای «زیورآلات یا جواهرات سنتی، صنایع دستی مرصع و اجزای آن از فلزات گرانبها» و «ماده موثره نالتروکسان هیدروکلراید» به ترتیب با میانگین قیمت ۸/ ۳۹ هزار دلار به ازای هر کیلوگرم و ۹/ ۳ هزار دلار به ازای هر کیلوگرم، بالاترین میانگین قیمت اقلام صادراتی را طی مدت مذکور به خود اختصاص داده‌اند. این کالاها سهم ناچیزی (کمتر از یک درصد) از کل ارزش صادرات ایران در سال ۱۳۹۹ را دارند.
بررسی‌ها در میان گروه‌های کالایی عمده وارداتی ایران نیز نشان می‌دهد که رآکتورهای هسته‌ای، دیگ‌های بخار آب گرم، ماشین‌آلات و وسایل مکانیکی، اجزا و قطعات آنها با سهم ۱۵ درصدی بیشترین سهم از واردات ایران طی مدت مذکور را به خود اختصاص داده است. ارزش واردات ایران در این گروه کالایی طی سال ۱۳۹۹ حدود ۶ میلیارد دلار بوده است. گروه ماشین‌آلات و دستگاه‌های برقی و اجزا و قطعات آنها و گروه غلات نیز با سهم ۱۴ درصدی (۶/ ۵ میلیارد دلار) و ۵/ ۱۲ درصدی (۸/ ۴ میلیارد دلار) دومین و سومین گروه کالایی بزرگ وارداتی ایران در مدت مذکور هستند.
در میان اقلام وارداتی ایران، ارزش واردات ذرت دامی حدود ۵/ ۲ میلیارد دلار بوده که با سهم حدود ۵/ ۶ درصدی بیشترین سهم از ارزش کل واردات ایران را به خود اختصاص داده است. متوسط قیمت واردات این محصول ۲۵۴ دلار به ازای هر تن بوده است. پس از این محصول، واردات گوشی تلفن همراه و برنج نیمه سفیدشده با سهم ۳/ ۶ درصد (حدود ۴/ ۲ میلیارد دلار) و ۴/ ۲ درصد (حدود ۹۲۵ میلیون دلار) قرار دارند. متوسط قیمت واردات این دو محصول در سال ۱۳۹۹ به ترتیب ۲۵۴ دلار به ازای هر تن و ۴۶۳۲۳۹ دلار به ازای هر تن است. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که ۳۰ کالای عمده وارداتی ارزشی بالغ‌بر ۱/ ۱۴ میلیارد دلار داشته که حدود ۵/ ۳۶ درصد از ارزش کل واردات ایران در سال مذکور را تشکیل می‌دهد.
