جزئیات نسخه اول سند مالی دولت در سال آینده بررسی شد
بودجه ۱۴۰۱ زیر ذره‌بین
رشد ۶۲ درصدی درآمدهای مالیاتی دولت
تبصره ۶ لایحه بودجه به عوارض و مالیات‌ها می‌پردازد. این تبصره درآمدهای دولت از مالیات‌ها را توضیح می‌دهد. بررسی‌ها نشان می‌دهد دولت پیش‌بینی کرده است در سال آینده درآمدهای مالیاتی ۶۲درصد افزایش پیدا کند. در این بخش موارد جالبی به چشم می‌خورد. به‌عنوان مثال قرار است از سال آینده به ازای هر پیامک ۳ تومان اضافه دریافت شود و هزینه تا سقف هزارمیلیارد تومان آن به بهزیستی برای کمک به معلولان و کودکان کار در نظر گرفته شود؛ مابقی آن نیز که حدود ۵۰۰میلیارد تومان در نظر گرفته شده برای شبکه ملی اطلاعات شود. علاوه براین در بند ق این تبصره آمده است که معافیت مالیاتی فعالیت‌های مربوط به انتشارات کمک درسی تا سقف ۲۰۰میلیون تومان معاف و بقیه آن مشمول مالیات می‌شود. اما خبر بد برای موسسات کنکور است که معافیت‌های آنها حذف شده است. از سوی دیگر بر خودروهای سواری و وانت دوکابین که ارزش آن بیش از یک میلیارد تومان است، مالیات پلکانی از یک درصد تا ۴ درصد تعریف شده است. از دیگر مواردی که در تبصره ۶ قابل توجه است، بند «ش» است که در سال ۱۴۰۱ مناطق آزاد تجاری- صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی مشابه سرزمین اصلی مشمول پرداخت مالیات ارزش افزوده خواهند بود.
در لایحه بودجه ۱۴۰۱ در بخش مالیات بر فروش سیگار، بر اساس لازم‌الاجرا نبودن قانون ممنوعیت ورود برخی از کالاهای غیرضرور مصوب سال ۷۴ و مجاز بودن تامین کسری سیگار از طریق واردات، دولت رقم ۴/ ۲هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است. این رقم در سال گذشته ۲/ ۱هزار میلیارد تومان بوده است. به عبارت دیگر بیش از هزار میلیارد تومان افزایش داشته است.
از دیگر نکته های جدید در بودجه سال آینده، مکلف کردن شرکت ایران‌خودرو و سایپا برای فروش خودرو اقساطی (پنج ساله) به جانبازان بالای ۲۵درصد است. این نکته در بند ی تبصره ۷ آمده است.
تشویق وزارت آموزش و پرورش به بازیافت کاغذ
از دیگر مواردی که در بودجه سال آینده به چشم می‌خورد در تبصره ۹ است. در بند د این تبصره آمده است که وزارت آموزش و پرورش مجاز است با‌سازو کارهای تشویقی و از طریق مدارس سراسر کشور کتب درسی مستعمل، دفترچه و مجلات مصرفی در پایان سال تحصیلی را جمع‌آوری و نسبت به فروش آنها اقدام کند. منابع حاصل از آن را نیز صرف پرداخت سرانه مدارس مربوطه و تامین رایگان کتب درسی در مناطق محروم شود.
در تبصره ۱۰ نیز دو نکته قابل توجه است، اول اینکه تعرفه جریمه‌های رانندگی در سال آینده ۵ درصد افزایش پیدا خواهد کرد، دوم اینکه در بند «ح» آمده است که هزینه پیامکی که به‌دلیل جریمه رانندگی از سوی پلیس راهنمایی و رانندگی به مالکان خودرو ارسال می‌شود، از طریق اپراتورهای تلفن همراه در قبوض تلفن همراه مالکان وسایل نقلیه درج خواهد شد. علاوه براین، براساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ رانندگانی که عوارض الکترونیکی مصوب در شبکه آزادراهی را پرداخت نکنند، مشمول جریمه خواهند شد و وزارت راه نیز مکلف شده است تابستان سال آتی همه عوارض اخذشده از رانندگان را الکترونیکی کند.
ابهامات بودجه ۱۴۰۱
در بودجه ۱۴۰۱ برخلاف بودجه سال‌های گذشته، دو نکته غایب است، اول هزینه عوارض خروج از کشور و دوم مقدار وام ازدواج. بررسی‌های اولیه لایحه بودجه سال آینده نشان می‌دهد هزینه عوارض خروج از کشور که در سال‌های اخیر افزایش قابل توجهی داشته، درج نشده است.
در بودجه ۱۴۰۰، در جدول شماره ۱۶ که به تعرفه درآمدهای دولت اختصاص دارد، جزئیات عوارض پرداختی به تفکیک آمده بود. در این قانون مشخص بود که مبلغ عوارض خروج از کشور برای سفرهای عادی ۴۰۰هزار تومان و برای عتبات عالیات ۱۳۲هزار تومان است. همچنین زائران عتبات عالیات باید ۴۵هزار تومان برای سفر هوایی و ۱۵هزار تومان برای سفر زمینی و دریایی، عوارض خروج پرداخت کنند. ارقام تعیین‌شده برای سفرهای عادی و حج برای سفر دوم به میزان ۵٠درصد و سفرهای سوم و بیشتر به میزان ١٠٠درصد افزایش می‌یابد؛ اما از این بخش در لایحه بودجه ۱۴۰۱ خبری نیست و دولت مشخص نکرده است که قصد دریافت چه میزان عوارض خروج را برای سفرهای مختلف دارد. این در حالی است که درآمد پیش‌بینی‌شده از این بخش، افزایش چشم‌گیری یافته است و مشخص نیست هر نفر برای سفرهای خارج از کشور باید چه میزان عوارض پرداخت کند. البته یکی از دلایل این افزایش، می‌تواند کاهش محدودیت‌های کرونایی و احتمال بالا رفتن آمار سفرهای خارجی باشد؛ اما می‌توان نتیجه‌گیری کرد که مبلغ عوارض خروج نیز افزایش خواهد یافت.
نکته بعدی این است که مقدار وام ازدواج در لایحه بودجه ۱۴۰۱، برخلاف سال های قبل، درج نشده است. این مساله شائبه حذف وام ازدواج از بودجه را ایجاد کرد؛ اما بعد از آن معاون امور جوانان وزارت ورزش این خبر را تکذیب کرد و گفت: وام ازدواج در لایحه بودجه ۱۴۰۱ نه تنها حذف نشده، بلکه فرآیند آن به استناد قانون جوانی جمعیت تغییر یافته است. از سال ۱۴۰۱ به بعد حداقل به اندازه نرخ تورم سالانه به مبالغ موضوع این ماده و تبصره‌های آن اضافه می‌شود.
بودجه صداوسیما در یک نگاه
بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۱ نشان می‌دهد درسال آینده حدود ۳/ ۵هزار میلیارد تومان برای سازمان صدا و سیما بودجه تعیین شده است که از این مقدار حدود ۲۷۰میلیارد تومان از درآمد عمومی و حدود ۵هزار میلیارد تومان آن از بودجه عمومی دولت تامین خواهد شد. در این دستگاه ۴ برنامه کلی تعریف شده که برای آنها حدود ۵هزار میلیارد تومان هزینه برآورد شده است. در لایحه سال آتی حدود ۴۰۰میلیارد تومان برای تهیه خبر، گزارش و مستندات خبری پیش‌بینی شده که از این میزان حدود ۲۷۱میلیارد تومان آن برای دستمزد در نظر گرفته شده است. علاوه براین، برای تولید و پخش سیما حدود ۹/ ۳هزار میلیارد تومان هزینه برآورد شده که از این مقدار حدود ۴/ ۲هزار میلیارد تومان آن برای دستمزدی است. اگر فرض کنیم که هفته کاری ۴۸ ساعت باشد، در یک‌سال حدود ۲۳۰۰ ساعت کاری خواهیم داشت. با این فرض، هر یک ساعت تولید محتوا در سیما هزینه دستمزدی حدود یک‌میلیارد تومان خواهد داشت. همچنین، برای تولید و پخش صدا حدود ۷۶۰میلیارد تومان و در نهایت برای حمایت از تولید محتوا در فضای مجازی ۲۵۰میلیارد تومان پیش‌بینی شده است. برآوردها نشان می‌دهد بودجه صداوسیما در سال آینده به نسبت امسال، رشد ۵۶درصدی داشته است.
