اثر تنگه باب‌المندب بر تجارت جهانی انرژی مجددا هویدا شده است
آتش نفتی در دریای سرخ ؟
جامعه بین‌المللی، به‌ویژه ایالات‌متحده، در حال بررسی اقداماتی برای افزایش امنیت کشتیها در دریای سرخ است. علاوه‌بر این، انتظار افزایش هزینه‌های بیمه برای مناطق تحت‌تاثیر حملات موشکی وجود دارد. به‌طور کلی، این وضعیت منعکس‌کننده تعامل پیچیده عوامل امنیتی، اقتصادی و ژئوپلیتیکی در صنعت کشتیرانی و انرژی در سطح جهان است. بریتیش‌پترولیوم اولین شرکت بزرگ نفتی است که ارسال تمام محموله‌‌‌‌‌‌های نفتی را از طریق دریای سرخ متوقف کرده و دلیل آن «وضعیت امنیتی وخیم» به دلیل تشدید حملات یمن به کشتی‌هایی است که از مسیری عبور می‌کنند که حدود ۱۰درصد تجارت‌جهانی را تشکیل می‌دهد.
به‌دنبال این حملات، نفت‌خام برنت در روز دوشنبه ۱۸ دسامبر ۳درصد افزایش یافت و به ۷۸ دلار در هر بشکه رسید. وست‌تگزاس اینترمیدیت ایالات‌متحده نیز با ۲.۵درصد افزایش به ۷۳ دلار رسید. قیمت شاخص گاز بریتانیا نیز تا ۱۴درصد افزایش یافت، درحالی‌که بنچمارک (شاخص قیمتی) گاز اروپا به دلیل نگرانی در مورد حمل‌ونقل گاز طبیعی مایع نزدیک به ۱۳درصد افزایش یافت. تصمیم گروه نفتی بریتانیا در حالی اتخاذ می‌شود که یمنی‌ها بعد از آغاز جنگ اسرائیل و حماس، مبارزات خود را علیه کشتی‌هایی که از کانال سوئز عبور می‌کنند، تشدید کردهاند.
بریتیش‌پترولیوم روز دوشنبه ۱۸دسامبر در بیانیه‌‌‌‌‌‌ای گفت: «ما این اقدام احتیاطی را با توجه به وضع موجود در منطقه اتخاذ کرده‌ایم و شرایط را مدام بررسی خواهیم کرد.» به‌دنبال این تحولات، سهام برخی از بزرگ‌ترین شرکت‌های کشتیرانی نیز افزایش داشته و افزایش سود نسبت به هفته گذشته را به‌دنبال داشته؛ زیرا سرمایه‌گذاران انتظار دارند که اختلالات باعث افزایش نرخ حمل‌ونقل و درآمد شود. سهام A.P. Moller - Maersk که دومین ناوگان بزرگ کشتیرانی کانتینری جهان را اداره می‌کند، ۳.۱درصد رشد داشته، درحالی‌که ارزش سهام Hapag-Lloyd، پنجمین ناوگان بزرگ جهان، تقریبا ۸درصد افزایش یافت. هر دو شرکت هفته گذشته ترانزیت از طریق دریای سرخ را به دلیل تهدید حملات متوقف کردند.
تاخیر در ارسال و تحویل نفت
مسیرهای طولانیتر در اطراف آفریقا به نوبه خود می‌تواند تحویل کالاهای مصرفی و نفتی بین اروپا و آسیا را به تاخیر بیندازد. معامله‌گران همچنین به‌دقت زیرنظر دارند که آیا سایر شرکت‌ها از BP پیروی خواهند کرد یا خیر. شرکت خصوصی ترافیگورا، یکی از بزرگ‌ترین تاجران مستقل نفت و LNG در جهان، گفت که وضعیت را زیرنظر دارد. شرکت نفتی شل، فعلا از اظهارنظر خودداری کرده‌است. به گفته هنینگ گلایستاین، مدیر شرکت مشاوره اوراسیا، اگر محموله‌‌‌‌‌‌های خاورمیانه به اروپا از دریای سرخ ترانزیت نشوند و مجبور شوند به اطراف آفریقا سفر کنند، قیمت نفت می‌تواند حداقل۱۰ تا ۱۵ دلار برای نفت‌خام برنت افزایش یابد. او افزود که قیمت TTF، معیار اصلی تجارت گاز اروپا، ممکن است ۲۵ تا ۳۰درصد افزایش یابد. TTF مخفف عبارت Title Transfer Facility است و به‌عنوان یک نقطه مرجع برای معیارهای قیمت در بازارهای انرژی اروپا استفاده می‌شود. معامله‌گران و فعالان بازار از قیمت‌های TTF برای ارزیابی ارزش قراردادهای گاز طبیعی و تصمیم‌گیری در بخش تجارت انرژی استفاده می‌کنند.
واکنش نیروی دریایی آمریکا و اروپا
گلایستاین گفت: «به‌دنبال تصمیم غول نفتی BP، اکنون باید ببینیم واکنش نیروی دریایی آمریکا و اروپا چقدر قوی است.» صاحبان کشتیها خواستار حفاظت از مسیرهای دریایی شده‌اند. ایالات‌متحده که در ماه‌جاری حمله به یک کشتی جنگی را تجربه کرده، در حال آماده‌شدن برای معرفی یک گروه ویژه بین‌المللی برای محافظت از کشتیها در دریای سرخ است. گلایستاین گفت: «فشارهای زیادی وجود دارد، برخی در ایالات‌متحده از حملات دریایی به یمن حمایت می‌کنند و برخی دیگر، عمدتا اروپا، می‌‌‌‌‌‌ترسند که این موضوع تشدید شود، بنابراین آنها ترجیح می‌دهند بر روی دفاع هوایی- دریایی تمرکز کنند.»
به گفته اداره اطلاعات انرژی ایالات‌متحده، انتقال گاز مایع از دریای سرخ حدود ۸درصد از تجارت‌جهانی را در نیمه اول سال‌جاری تشکیل داده‌است. بیانیه بریتیش‌پترولیوم ساعاتی پس از آن منتشر شد که مقامات دریایی بریتانیا اعلام کردند که گزارش‌هایی مبنی‌بر «حوادث» در دریای سرخ دریافت کرده و به کشتیها توصیه کرد تا با «احتیاط» در این منطقه حرکت کنند. پذیره‌نویسان دریایی در بازار بیمه لندن گفتند که مناطق نا امن و پرریسک دریای سرخ، در حال گسترش است که این، احتمالا هزینه بیمه کشتیها را در مناطق آسیب‌پذیر افزایش خواهد داد.
حملات دریایی اخیر یمن در دریای سرخ به اختلالات قابل‌توجهی در تجارت‌جهانی منجر شده‌است. چندین کشتی کانتینری در دریای سرخ لنگر انداخته‌اند، درحالی‌که برخی دیگر سیستم‌های ردیابی را خاموش کردهاند و شرکت‌های بزرگ کشتیرانی مسیرها و قیمت‌ها را در پاسخ به تهدید امنیتی تغییر داده‌اند. دریای سرخ بخش مهمی از مسیر تجاری اصلی شرق به غرب جهان است که از طریق کانال سوئز به دریای مدیترانه متصل می‌شود؛ مسیری که حدود ۱۲درصد از ترافیک جهانی کشتیرانی را اداره می‌کند. شرکت‌های کشتیرانی برجسته، از جمله Hapag Lloyd، MSC، Maersk، BP و Frontline تصمیم خود را برای اجتناب از مسیر دریای سرخ اعلام کردهاند و تصمیم به تغییر مسیر از طریق نوک جنوبی آفریقا، معروف به دماغه امید نیک، گرفتهاند.
این تغییر مسیر پیامدهایی برای محموله‌‌‌‌‌‌های کالاهای مصرفی و غلات دارد، به‌طوری که چندین کشتی کانتینری اکنون در دریای سرخ بین سودان و عربستان‌سعودی لنگر انداخته و منتظر تعیین‌تکلیف هستند. این وضعیت باعث‌شده که مرسک دانمارک به‌طور موقت تمام محموله‌‌‌‌‌‌های کانتینری را از طریق دریای سرخ به‌دنبال حادثه مربوط به یکی از کشتی‌های خود به‌نام Maersk Gibraltar متوقف کند. عدم‌اطمینان در منطقه منجر به نگرانی در مورد تاثیر بالقوه بر تجارت‌جهانی شده و منابع صنعتی تاکید می‌کنند که مدت زمان بحران میزان تاثیرات آن را تعیین می‌کند.
یمنی‌ها که از فلسطینیان در نوار غزه در جریان درگیری‌های اسرائیل و حماس حمایت می‌کنند، خطوط حیاتی کشتیرانی را هدف قرار داده‌اند و حتی پهپادها و موشک‌‌‌‌‌‌هایی را به سمت رژیم صهیونیستی شلیک کردهاند. درحالی‌که برخی از صاحب‌نظران افزایش حق‌بیمه و مسیرهای حمل‌ونقل طولانیتر را پیش‌بینی می‌کنند، تاثیر کلی بر قیمت نفت‌خام و گاز طبیعی مایع (LNG) ممکن است محدود باشد. موسسه مالی گلدمن‌ساکس پیشنهاد می‌کند که تغییر جهت جریان انرژی در دریای سرخ را می‌توان با تغییر مسیر کشتیها مدیریت کرد، اگرچه یک بحران طولانی‌‌‌‌‌‌مدت می‌تواند منجر به افزایش قیمت‌های نفت‌خام شود.
اضافه‌کردن بند جدید به قراردادهای حمل‌ونقل
در پاسخ به چالش‌ها و عدم‌قطعیت‌‌‌‌‌‌های کنونی، به‌ویژه مسائل مربوط به امنیت در دریای سرخ، برخی از مالکان نفتکش‌ها رویکردی پیشگیرانه درپیش گرفتهاند. آنها در حال اضافه‌کردن یک بند‌جدید به قراردادهای حمل‌ونقل خود هستند که امکان استفاده از مسیر دماغه امید نیک را به‌عنوان جایگزین فراهم می‌کند. این مسیر جایگزین شامل دورزدن نوک جنوبی آفریقا به‌جای عبور از دریای سرخ است. گنجاندن این بند گامی پیشگیرانه برای ایجاد انعطاف‌پذیری و کاهش خطرات احتمالی مرتبط با وضعیت فعلی دریای سرخ است. با داشتن گزینه استفاده از مسیر دماغه امید نیک، دارندگان نفتکش‌ها می‌توانند با شرایط در حال تغییر سازگار شوند و از حمل‌ونقل ایمن و به‌موقع نفت اطمینان حاصل کنند و در عین‌حال از گذر از مناطقی با نگرانی‌های امنیتی شدید اجتناب کنند. درحالی‌که ممکن است زمان‌‌‌‌‌‌های تحویل و هزینه‌های ارسال کمی طولانیتر باشد، اجماع گسترده‌‌‌‌‌‌تر این است که تغییر مسیر از طریق دماغه امید نیک تاثیر محدودی بر تجارت خواهد داشت. وضعیت متغیر است و ذی‌نفعان از نزدیک تحولات منطقه را برای پیامدهای بیشتر بر تجارت‌جهانی و کشتیرانی زیرنظر دارند.
