نوسانات متعدد در قیمت نفت، اصول حاکم بر بازار جهانی سوخت‌های فسیلی را نقض کرده‌است
سرگیجه مزمن بازار نفت
تعویق نشست اوپکپلاس
تا روز چهارشنبه گذشته، زمانی‌که اوپکپلاس نشست برنامه‌‌‌‌‌‌ریزی شده ۲۶نوامبر خود را به ۳۰نوامبر به دلیل اختلاف‌نظرهای مربوط به سهمیه تولید به تعویق انداخت، بازار نفت عمدتا به دلیل نوسانات بزرگ و همچنین تغییرات در موقعیت سفته‌‌‌‌‌‌بازی به سمت نزولی سوق داده شد. طبق گزارش استاندارد چارترد، موقعیت سفته‌‌‌‌‌‌بازی نفت‌خام در هفته گذشته (قبل از اعلام تاخیر نشست اوپک) بیشتر به سمت نزولی حرکت داشت. خریدهای مدت‌‌‌‌‌‌دار در شاخص‌های اصلی برنت و وست‌‌‌‌‌‌تگزاس تا ۸.۶میلیون بشکه کاهش یافت و به ۴۴۷.۷میلیون بشکه رسید.
افق نشست ۳۰ نوامبر
این سطح از مبادلات متلاطم احتمالا مانع از بروز یک چالش واقعی برای وزرای اوپکپلاس می‌شود که سرانجام قرار است در ۳۰ نوامبر برای بحث در مورد سیاست و شرایط بازار نفت در آستانه سال۲۰۲۴ ملاقات کنند. معضل داخلی اوپکپلاس معطوف به قیمت‌های تولید نفت است که تحت‌شرایط کنونی، منازعات بین غول‌های اوپک و کشورهای آفریقایی آنگولا، نیجریه و کنگو آن را تشدید کرده‌است. اوپکپلاس در جریان آخرین نشست سیاستی خود در ژوئن، به توافقی فراگیر برای محدود‌کردن عرضه در سال۲۰۲۴ دست‌یافت، درحالی‌که عربستان‌سعودی از آن زمان کاهش تولید داوطلبانه خود را به میزان یک‌میلیون بشکه در روز تا پایان سال۲۰۲۳ تمدید کرد.
بر اساس این گزارش، پیش‌بینی می‌شود دستور کار اصلی اوپکپلاس درنظرگرفتن سیاست اجماعی برای سه‌ماهه آینده ائتلاف و پس از آن، در مورد بازگرداندن تعادل مجدد به بازار خواهد بود. اوپک در اکتبر، ۲۷.۹۰میلیون بشکه روزانه نفت‌خام تولید کرد که در مقیاس سالانه،برابر با افت ۱.۶۶میلیون بشکه‌‌‌‌‌‌ای در روز بود. تولید ایران ۵۵۸هزار بشکه روزانه افزایش یافت، تولید لیبی نیز ۲۳هزار بشکه در روز کاهش یافت، درحالی‌که تولید ونزوئلا ۷۰هزار بشکه در روز افزایش یافت. به‌طور کلی، کاهش سالانه برای ۱۰ عضو اوپک در راستای سیاست تولید اوپکپلاس به ۲.۲۶میلیون بشکه در روز رسید. همان‌طور که انتظار می‌رفت، عربستان‌سعودی به تنهایی با کاهش تولید ۱.۸۷میلیون بشکه در روز برای یک سال، سهم عمده کاهش تولید را متحمل شده‌است.
پیش‌بینی بازار در ۲۰۲۴
بانک استاندارد چارترد مساله کلیدی برای سال۲۰۲۴ را روشن شدن اهداف دیگر اوپک دانست. به‌صورت طبیعی، پس از پایان کاهش‌‌‌‌‌‌های داوطلبانه عربستان‌سعودی، تعداد اعضای فعال در این جنبش کاهش خواهد یافت. این بانک استدلال کرده است که سایر اعضای اوپک ممکن است اصلا اهداف فعلی خود را کاهش ندهند، زیرا تحت‌این شرایط، قیمت نفت به‌خوبی توسط عوامل بنیادین قوی در بازار حمایت می‌شود. این بانک میانگین تقاضای نفت‌خام اوپک در سال۲۰۲۴ را ۲۹.۳میلیون بشکه در روز پیش‌بینی کرده که ۱.۴میلیون بشکه در روز بیشتر از تولید اکتبر ۲۰۲۳ است و استدلال می‌کند که این امر زمینه را برای حذف کاهش‌‌‌‌‌‌های تولید داوطلبانه بعدی باقی می‌گذارد. نکته جالب آنکه تخمین استاندارد چارترد بسیار نزدیک به برآورد دبیرخانه اوپک است. آژانس بین‌المللی انرژی، تولید سال۲۰۲۴ اوپک را ۲۸.۴میلیون بشکه در روز اعلام می‌کند. استاندارد چارترد پیش‌بینی کرده است که اوپک احتمالا بررسی تصمیم‌گیری در مورد مهم‌ترین بخش سیاست خود را به زمانی دیگر موکول خواهد کرد.
مساله اساسی کنونی برقراری تعادل مجدد در بازار نفت در سال۲۰۲۴ به دلیل سیگنال‌های متفاوتی است که بازارهای نفت اخیرا ارسال کردهاند. استاندارد چارترد هفته گذشته پیش‌بینی کرد که رشد شدید تقاضا در بازار نفت می‌تواند بی‌‌‌‌‌‌اساس باشد و تنها سبب افزایش قیمت نفت می‌شود، مشابه کاهش ناگهانی قیمت‌ها که زمینه را برای افزایش قیمت در ماه مه فراهم کرد که به بیش از ۲۵ دلار در هر بشکه رسید.
از بازار نفت هندوستان چه خبر؟
تقاضای نفت و فرآورده‌های نفتی هند همچنان بالا است. تقاضای دیزل این کشور به‌ویژه افزایشی بوده و با ۹.۳درصد رشد در سال به ۱.۸۸میلیون بشکه در روز رسیده‌است، درحالی‌که تقاضای بنزین آن با ۴.۸درصد افزایش سالانه به ۸۶۱هزار بشکه در روز رسیده‌است. مدل اختصاصی گزارش استانداردچارترد پیش‌بینی کرده است که رشد تقاضای جهانی نفت در ماه‌های نوامبر، دسامبر و ژانویه بالاتر از ۱.۵میلیون بشکه در روز خواهد ماند، درحالی‌که رشد برای سال۲۰۲۴ احتمالا ۱.۵میلیون بشکه در روز خواهد بود. در همین ارتباط، رویترز به نقل از رئیس بخش بازار و صنعت نفت آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد حتی اگر تولیدکنندگان بزرگ نفت عرضه خود را تا سال۲۰۲۴ نیز تمدید کنند، بازارهای جهانی نفت‌خام در سال‌پیش‌‌‌‌‌‌رو مازاد عرضه حداقلی را تجربه خواهد کرد، با این حال بازار نفت اکنون با کمبود عرضه روبه‌‌‌‌‌‌روست و در عین‌حال ذخیره‌سازی‌‌‌‌‌‌ها روند کاهشی دارند. در شرایط کنونی، ذخایر جهانی نفت‌خام در سطوح پایینی قرار دارند، به این معنا که در صورت وقوع غافلگیری در سمت تقاضا یا عرضه، بازار در معرض خطر افزایش نوسان قرار خواهد گرفت.
به‌رغم سه عامل محرک بازار به شرح اعلام راهبرد تداوم کاهش عرضه داوطبانه از سوی روسیه و عربستان، توافق کنونی اوپکپلاس و تنش‌ها در خاورمیانه، نگرانی درباره تقاضای نفت و مازاد احتمالی در افق ۲۰۲۴، قیمت‌های جهانی نفت‌خام را تحت‌فشار قرار داده‌است.
راهبرد اعضای اوپکپلاس
در همین چارچوب، اعضای اوپکپلاس در مجموعه اقدام‌هایی که از اواخر سال۲۰۲۲ میلادی آغاز شد، متعهد شده‌اند در مجموع روزانه ۵میلیون و ۱۶۰هزار بشکه از تولید خود بکاهند. عربستان‌سعودی و روسیه اعلام کردهاند که کاهش عرضه داوطلبانه خود (در مجموع روزانه یک‌میلیون و ۳۰۰هزار بشکه) را تا پایان سال‌جاری میلادی ادامه می‌دهند.
ائتلاف اوپکپلاس در نشست پیشین خود متعهد شد تا پایان سال‌جاری ۳میلیون و ۶۶۰هزار بشکه (معادل ۳.۶درصد از تقاضای جهانی نفت) از تولید خود بکاهد، در عین‌حال اعضا به‌منظور بهبود قیمت‌های جهانی نفت‌خام، در نشست پیشین خود در وین تصمیم گرفتند این ارقام تا پایان سال۲۰۲۳ میلادی ادامه یابد و برای کل سال۲۰۲۴ افزون بر این مقدار یک‌میلیون و ۴۰۰هزار بشکه دیگر هم تولید کشورهای عضو این ائتلاف کاهش داشته‌باشد و در مجموع تولید اعضا به ۴۰میلیون و ۴۶۰هزار بشکه در روز برسد.
