با نگرانی نهادهای ناظر از ایجاد انحصارطلبی در حوزه بازی‌های ویدئویی اتفاق می‌افتد
آینده صنعت گیم در گرو دریافت حق‌اشتراک
جنگ شرکت‌ها در بازار بازی
رشد صنعت بازی توجه رگولاتورها را به خود جلب کرده است؛ تا جایی که در ماه ژانویه مایکروسافت - که تولیدکننده کنسول ایکس‌باکس است- شرکت اکتیویژن بلیزارد - که عرضه‌کننده بازی کالآودیوتی و دومین تولیدکننده بازی‌های ویدئویی در جهان است- را به مبلغ 69 میلیارد دلار خرید. این بزرگ‌ترین خرید در تاریخ مایکروسافت و بزرگ‌ترین معامله در تاریخ صنعت بازی محسوب می‌شود. این معامله بزرگ مورد بررسی رگولاتورهای 16 منطقه جهان قرار گرفته است. در دو ماه گذشته نیز سازمان رقابت و بازار بریتانیا (CMA) و کمیسیون اروپا این معامله را با دقت مورد بررسی قرار دادهاند. حالا انتظار می‌رود کمیسیون تجارت فدرال آمریکا (FTC) هم به زودی تصمیمی در این مورد اتخاذ کند. چرا که این خرید می‌تواند رقابت را در بازار صنعت بازی برای شرکت‌های کوچک دشوار کند. در صورتی که هر کدام از این سه نهاد نظارتی بزرگ اعلام کنند که مایکروسافت با این خرید قوانین ضد انحصار را زیر پا گذاشته است، این شرکت برتری خود را - که با خرید اکتیویژن بلیزارد در صنعت بازی به دست می‌آورد- از دست خواهد داد.
دغدغه اصلی این نهادها، بازار کنسول‌های بازی است؛ چرا که برای دو دهه متوالی سونی و نینتندو، بازار کنسول‌های بازی را در دست داشتند و رقابت میان این دو شرکت به حدی شدید بود که مشکلات زنجیره تامین هم نتوانست مانع از فروش آخرین مدل پلی‌استیشن سونی شود. با این وجود، حالا سونی نگران است که اگر مایکروسافت بازی کالآودیوتی را به شکل انحصاری برای ایکس‌باکس بسازد، گیمرها پلی‌استیشن را رها کنند. نگرانی این شرکت به این دلیل است که طبق تحقیقات انجام شده توسط شرکت تحلیل داده midia Research که در حوزه سرگرمی فعال است، حدود 45 درصد از کاربرانی که پلی‌استیشن دارند، این بازی را انجام می‌دهند.
با این حال شکایت سونی از خرید اکتیویژن بلیزارد توسط مایکروسافت و انحصاری شدن بازی کالآودیوتی، کمی اغراق‌آمیز به نظر می‌رسد. جورج جیجیاشویلی، کارشناس شرکت تحقیقاتی Omdia می‌گوید: «هیچ یک از بازیگران صنعت کنسول‌های بازی در موقعیتی نیستند که درباره انحصارطلبی اظهارنظر کنند.» او تاکید کرده است که سونی برخی از بازی‌های پلی‌استیشن مانند «Uncharted» و «God of War» را به‌طور انحصاری برای کنسول‌های خودش طراحی کرده و کاربران ایکس‌باکس نمی‌توانند به این بازی‌ها دسترسی داشته باشند. با این همه اما مایکروسافت اعلام کرده که وجود بازی کالآودیوتی روی کنسول پلی‌استیشن یک ضرورت تجاری است؛ چرا که مایکروسافت از این طریق سالانه صدها میلیون دلار درآمد دارد. در اوایل ماه جاری مایکروسافت به سونی پیشنهاد داد تا با امضای یک قرارداد 10ساله، بتواند نسخه‌ای از کالآودیوتی را روی کنسول‌های خود داشته باشد. فیل اسپنسر، مدیر کسب‌وکار ایکس‌باکس کمی بعد از انتشار این خبر به وب‌سایت خبری ورج گفت: «پلی‌استیشن تنها نسخه بعدی این بازی را نخواهد داشت؛ تنها نسخه بعدی!»
مایکروسافت در بند سازمان‌های آنتی‌تراست
چنین دلگرمی‌هایی تا یک زمانی کافی بودند و دیگر نیستند؛ حالا دو موضوع پیچیده در چشم‌انداز این صنعت وجود دارد. یکی از این مشکلات تغییر رویکردهای نظارتی است. مقامات آگاه در مایکروسافت با نگاهی انتقادی می‌گویند که معامله اکتیویژن تا چند سال پیش می‌توانست حرکتی شورانگیز و جالب باشد. در سال‌های اخیر اما نهادهای ضدانحصارطلب روی غول‌های تکنولوژی متمرکز شده و درباره رشد ناگهانی و حریصانه آنها هشدار دادهاند.(سال گذشته مایکروسافت با رسیدن به ارزش بازار 2 تریلیون دلاری، بعد از اپل به دومین شرکت ارزشمند جهان تبدیل شد؛ هر چند از آن زمان ارزش این شرکت رو به کاهش گذاشته است.)
البته قوانین و سختگیری‌های کمیسیون تجارت فدرال تنها به مایکروسافت منتهی نمی‌شود. لینا خان سال گذشته سکان رهبری این سازمان را برعهده گرفت و از آن موقع تحقیقات خود را در مورد آمازون، متا و سایر شرکت‌های بزرگ فناوری آغاز کرد. در ماه سپتامبر هم قضات اروپایی، گوگل را به دلیل سوءاستفاده از قدرت خود در بازار سیستم‌عامل‌های موبایل، بیش از 4 میلیارد دلار جریمه کردند.
در سال‌های اخیر سازمان رقابت و بازارهای بریتانیا هم به عنوان نهادی سخت‌گیر در مورد رعایت قوانین ضد‌انحصار‌طلبی در صنعت بازی ظاهر شده است. این نهاد در حال بررسی پلتفرم‌های تبلیغاتی گوگل و متا، بازارگاه آمازون و مرورگرهای موبایل اپل و گوگل است. این سازمان در ماه گذشته به متا دستور داد تا خرید شرکت پلتفرم معروف Giphy را که ارائه‌دهنده استیکرهای متحرک است، لغو کند. این سازمان راه‌حل‌های «ساختاری» مانند اجبار شرکت‌ها به فروش بخش‌هایی از کسب‌وکارشان را نسبت به موارد «رفتاری»، از جمله منع آنها از انجام برخی کارها، ترجیح داده است. این موضوع مایکروسافت را نگران می‌کند، زیرا به نظر می‌رسد این شرکت باید آماده پذیرش محدودیت‌هایی در مورد بازی کالآودیوتی باشد.
مشکل دیگری که وجود دارد، تغییراتی است که در بازار بازی‌های ویدئویی به وجود آمده. مایکروسافت در این زمینه نقطه ضعفی از خود نشان داده است؛ این شرکت درباره جایگاهش در بازارهای مختلف، به سازمان رقابت و بازارهای بریتانیا گفته بود: «آخرین جایگاه در بازار کنسول، رتبه هفتم در بازار کامپیوترهای شخصی است و هیچ جایگاهی در بازار تلفن همراه.» با این حال، این شرکت در تجارت نوظهور سرویس اشتراکی بازی‌ها پیشتاز است و جایگاه خوبی به عنوان یک بازیگر تازه‌وارد در زمینه بازی‌های مبتنی بر کلاد دارد؛ درست شبیه به نقش شرکت نتفلیکس در حوزه استریم فیلم و ویدئو. طبق اعلام شرکت تحقیقاتی Ampere Analysis، مایکروسافت 41 درصد از بازار سرویس‌های اشتراک بازی را در اختیار دارد، در مقابل سونی 30 درصد و نینتندو 10 درصد از این بازار را از آن خود کرده‌اند. در میان سرویس‌های اشتراک بازی مجهز به آرشیو گیم (برخلاف آن دسته از سرویس‌های مختص بازی‌های چند نفره) سرویس گیم‌پس (Game Pass) مایکروسافت سهم 57 درصدی را در اختیار دارد. افزودن بازی کالآودیوتی به آرشیو مایکروسافت باعث می‌شود سرویس گیم‌پس این شرکت همچنان جذاب‌تر باشد؛ صرف‌نظر از اینکه این بازی همچنان در پلی‌استیشن هم در دسترس است. در واقع کارشناسان معتقدند که وقتی این بازی برای کاربران کنسول‌های دیگر با هزینه اشتراک 60دلار در دسترس است، ارزش سرویس گیم‌پس بیشتر هم می‌شود.
سازمان رقابت و بازارهای بریتانیا با نگرانی از خرید اکتیویژن که می‌تواند شرایط بازار را به نفع مایکروسافت تغییر دهد، آن هم پیش از آنکه رقبای آینده فرصتی برای توسعه در این حوزه داشته باشند، عنوان کرده است که تمایل به ارائه سرویس‌های اشتراکی و بازی‌های مبتنی بر کلاد می‌تواند چشم‌انداز رقابتی بازار گیم را تغییر دهد. با این حال مشخص نیست که این تغییر جهت، چه زمانی و به چه شکلی اتفاق می‌افتد. بازی‌های اشتراکی به سرعت در حال رشد و رواج هستند، اما Ampere Analysis تخمین می‌زند که حتی در پنج سال آینده هم این بازی‌ها کمتر از 10 درصد هزینه‌های صرف شده در بازار بازی را به خودشان اختصاص می‌دهند.
با این همه اما همچنان محبوبیت بازی‌های استریم از بازی‌های کلاد کمتر است. گوگل هم قصد دارد در ماه ژانویه سرویس گوگل استادیا را تعطیل کند. سرویس Luna آمازون هم هنوز راه‌اندازی نشده است. مایکروسافت هم که به‌طور جداگانه Azure را که دومین شبکه بزرگ کلاد جهان است، مدیریت می‌کند، در صورت ظهور و رواج بازی‌های مبتنی بر کلاد، می‌تواند جایگاه خوبی در این حوزه به دست بیاورد. اما در حال حاضر سرویس‌های استریم بازی‌های کلاد کمتر از یک درصد از هزینه‌های صرف شده در صنعت بازی‌ها را تشکیل می‌دهند.
یکی از کارشناسان شرکت تحقیقاتی Ampere Analysis معتقد است که مایکروسافت در دفاع از خرید اکتیویژن، درباره موقعیت فعلی‌اش بحث می‌کند، در حالی که سازمان رقابت و بازارهای بریتانیا بیشتر روی پتانسیل و چالش‌های این موضوع در بلندمدت متمرکز است. اغلب کارشناسان انتظار دارند که خرید اکتیویژن توسط مایکروسافت در نهایت و با رعایت شروطی انجام شود. تشخیص توقف این معامله بر اساس چشم‌انداز احتمالی بازار بازی‌های ویدئویی در آینده دور، برای رگولاتورها مشکل است. با این حال چشم‌پوشی نهادهای نظارتی درباره ادغام‌ها و خریدهای شرکت‌های تکنولوژی در گذشته، آنها را درباره مشکلات معاملات امروز، هوشیارتر کرده است. مایکروسافت در سخت‌ترین شرایط، مشغول انجام این ادغام بزرگ است.
منبع: اکونومیست
