در سال‌های ابتدایی دهه ۷۰ دریاچه ارومیه یکی از بهترین مکان‌ها و زیستگاه‌های جهانی آرتمیا بود اما با خشک شدن دریاچه ارومیه در سه دهه اخیر زندگی این گونه ارزشمند دچار خطرات زیادی شده و هم اکنون آرتمیای زنده‌ای در این تالاب وجود ندارد.

آرتمیا از بین کل جانوران پرسلولی در کره خاکی مقاوم‌ترین گونه در زمینه زیست در آب با میزان شوری بالاست ولی متأسفانه شرایط موجود دریاچه ارومیه و رسیدن آب آن به حالت فوق‌اشباع موجب به خطر افتادن حیات آرتمیا نیز شده است. مرکز تحقیقات آرتمیای کشور برای حفاظت از این گونه ارزشمند اقدام به تهیه بانک ژن و سیست آرتمیا کرده است که به دلیل نبود اعتبار، اجرا شدن این طرح سال‌ها راکد مانده بود اما در سال‌جاری با پیگیری‌های صورت گرفته این بانک ژن تهیه و دهه فجر رونمایی شد.

رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور درخصوص آخرین وضعیت آرتمیای دریاچه ارومیه گفت: جمعیت آرتمیا در دریاچه ارومیه وابسته به شوری آب است و به دلیل بالا بودن شوری آب دریاچه سال‌های متمادی است این گونه باارزش وضعیت مناسبی در آن ندارد.

علی نکوئی‌فرد افزود: برای اینکه آرتمیا در دریاچه ارومیه زندگی کند و نوزاد آرتمیا از تخم زنده بیرون بیاید باید شوری دریاچه ارومیه کمتر از ۸۰ گرم در لیتر باشد. در دو دهه اخیر شوری دریاچه ارومیه به‌صورت متوسط ۳۰۰ گرم بر لیتر است به این منظور در سال‌های اخیر شاهد وضعیت بحرانی آرتمیا در دریاچه ارومیه هستیم. وی با تاکید بر اینکه اکنون دریاچه ارومیه شرایط مطلوب برای زیست آرتمیا ندارد، اظهار کرد: با وجود افزایش سطح تراز دریاچه ارومیه در پی رهاسازی آب مازاد سدها و نیز بارندگی‌ها اما شوری آب بالا بوده و شرایط همچنان برای آرتمیا بحرانی است.

نکوئی فرد با بیان اینکه فعلا فصل زاد و ولد این گونه نیست و باید منتظر باشیم و ببینیم در فصل بهار شرایط دریاچه ارومیه برای آرتمیا مساعد خواهد بود، خاطرنشان کرد: این مرکز برای صیانت از آرتمیا اقدام به ایجاد بانک ژن و سیست کرده است.

رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور گفت: برای ایجاد بانک ژن و سیست آرتمیا از ۱۸منطقه کشور و نیز ۱۸ منطقه دنیا با هدف تعیین هویت ژنتیکی این گونه جمع‌آوری و نگهداری شده است که همزمان با دهه فجر رونمایی شد.

نکوئی فرد با بیان اینکه مهمترین هدف از تهیه بانک ژن صیانت و احیای آرتمیا اورمیاناست، اضافه کرد: بیشترین سیست و نمونه‌های جمع‌آوری شده در این بانک ژن مربوط به آرتمیا اورمیاناست و از سیست ۱۸منطقه کشور فقط مقدار کمی برای تعیین هویت آرتمیا جمع‌آوری شده است.

وی سیست‌های جمع‌آوری شده را از کشورهای آمریکا، تونس، الجزایر، پاکستان، قرقیزستان و آذربایجان دانست و خاطرنشان کرد: این بانک ژن برای فراهم کردن بستر احیای آرتمیا اورمیانا و نیز طرح‌های تحقیقاتی در این خصوص تهیه و ایجاد شده است.

رئیس مرکز تحقیقات آرتمیا کشور، بازسازی و احیای ذخایر آرتمیا، جلبک‌ها و میکرو ارگانیسم‌های دریاچه ارومیه، تولید و پرورش آرتمیا در محیط بسته و تانک، ایجاد خزانه ژنتیکی، فرآوری و پرورش جلبک‌های دونالیلا و کلرلا و تولید پودر خشک از آنها و اجرای طرح پایلوت پرورش آرتمیا در استخرهای خاکی فسندوز میاندوآب را از طرح‌های در حال اقدام این مرکز در راستای تولید و پرورش این آبزی ارزشمند اعلام کرد.