ترجمه: یاسمین حسینی منبع: سازمان جهانی جهانگردی ارائه زیرساخت‌های توریستی و وسایل حمل‌ونقل مطمئن، راحت و اقتصادی، عاملی کلیدی در موفقیت گردشگری به حساب می‌آید؛ با این وجود به اندازه کافی به ارائه زیرساخت‌های مناسب برای استفاده افراد معلول، خردسالان یا افراد مسن توجه نمی‌شود که این امر مانع انجام سفر این قسمت مهم از بازار گردشگری می‌شود. از زمانی که در مجمع عمومی سال ۱۹۹۱ اولین توصیه‌ها به کشورها درخصوص ترویج گردشگری قابل‌استفاده برای همه ارائه شد، سازمان جهانی گردشگری به این موضوع توجه نشان می‌دهد و در سال ۲۰۰۵ در این راهکارها تجدیدنظرهایی هم صورت داد. با تصویب کنوانسیون ملل متحد درباره حقوق افراد دارای معلولیت در سال ۲۰۰۷، توجهات بیشتری به سمت تعهدات بخش گردشگری جلب شد تا این اطمینان حاصل شود که افراد دارای معلولیت نیز طبق حق خود به اندازه بقیه شهروندان می‌توانند از اوقات فراغت، ورزش و سفر لذت ببرند.

همان‌طور که در قطعنامه ۵۷۸ (هجدهم) تصویب شده درسال ۲۰۰۹ توسط مجمع عمومی سازمان جهانی گردشگری آمده است، تسهیل سفرهای توریستی برای افراد دارای معلولیت باید در هرگونه سیاست‌گذاری توسعه توریسم پایدار به امری اساسی و حیاتی تبدیل شود.

بنابراین، این مساله بخشی جدایی‌ناپذیر از استراتژی‌های مربوط به توسعه پایدار و مسوولانه است که به ما اطمینان خواهد داد که سیاست‌های اتخاذ شده گردشگری در تعامل با افراد دارای ناتوانی و معلولیت است و باعث ایجاد گردشگری عادلانه و قابل استفاده برای همه می‌شود.

از آنجا که تقاضا برای گردشگری در دسترس و قابل استفاده برای همه روز به روز در حال افزایش است، بیشتر به‌عنوان یک فرصت نگریسته می‌شود تا به‌عنوان یک تعهد و وظیفه. اگر گردشگری خواهان حفظ و بهبود کیفیت، ثبات و رقابت باشد، باید از گردشگری قابل استفاده برای همه حمایت کند و در جهت توسعه آن بکوشد، چراکه مزایای آن شامل حال همه زیرمجموعه‌های گردشگری خواهد شد. هرچه تعداد بیشتری از مردم فرصت و توانایی سفر کردن را داشته باشند، گردشگری بیشتر و در نتیجه سود حاصل از آن هم بیشتر خواهد شد و جامعه به‌عنوان یک کل از مزایایی مثل فرصت‌های جدید اشتغال، درآمدهای مالیاتی بالاتر و یک فضای شهری با قابلیت استفاده برای گردشگران و جامعه میزبان برخوردار

خواهد شد.

رشد بازار گردشگری افراد ناتوان

در توریسم قابل استفاده برای همه، منظور فقط دسترسی افراد دارای معلولیت نیست، بلکه توجه اصلی به طراحی محیطی است که به افرادی که از ناتوانی موقتی رنج می‌برند، خانواده‌‌هایی که فرزندان خردسال دارند یا همچنین به جمعیتی که رو به پیری می‌رود کمک و علاوه‌بر این، باعث ایجاد محیط کاری امن‌تر برای فعالان در این حوزه شود.

طبق گفته سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۱، تقریبا یک میلیارد نفراز کل جمعیت کره زمین دارای معلولیت یا ناتوانی هستند و این به آن معنی است که ۱۵ درصد جمعیت جهان را افرادی با ناتوانی‌های جسمی، روانی یا روحی تشکیل داده‌اند. از طرفی جمعیت کره زمین به سرعت در حال پیر شدن است. در سال ۲۰۰۹، بیش از ۷۳۰ میلیون نفر یعنی ۱۰ درصد کل جمعیت کره زمین بالای ۶۰ سال بوده‌اند که نسبت به سال ۲۰۰۰ معادل ۲۰ درصد افزایش داشته است و تا سال ۲۰۵۰ تعداد افراد بالای ۶۰ سال تا ۲۰ درصد دیگر افزایش خواهد یافت که یک پنجم این تعداد بالای ۸۰ سال خواهند بود.

با توجه به پیر شدن جمعیت در کشورهای صنعتی، میزان ناتوانی مردم برای سفر نیز افزایش و در نتیجه تقاضا برای حمل و نقل و خدمات قابل استفاده هم افزایش خواهد یافت. از این رو سرمایه‌گذاری در این بخش از بازار گردشگری نیز در حال گسترش است. از آنجا که بسیاری از افراد دارای معلولیت یا مسن کار نمی‌کنند برایشان امکان سفر کردن در تمام فصول سال امکان‌پذیر است و این می‌تواند مانع کاهش تقاضاهای فصلی موجود در بسیاری از مقاصد گردشگری دنیا شود. تعداد زیادی از افراد مسن، دارای درآمدهای قابل توجه و علاقه‌مند به سفر، چه در کشور خودشان چه در خارج از کشور، هستند و به‌طور کلی بیشتر از توریست‌های معمولی در مقصد پول خرج می‌کنند.

مطالعات صورت گرفته در استرالیا، آمریکا و اتحادیه اروپا نشان داده است توریست‌هایی که دارای نوعی از ناتوانی هستند تبدیل به بخشی مهم از بازار گردشگری شده‌اند. به‌عنوان مثال ۱۱ درصد از کل گردشگران استرالیا را گردشگران دارای معلولیت تشکیل می‌دهند. در بریتانیا در سال ۲۰۰۹، ۱۲ درصد افرادی که به سفرهای داخلی رفته و حداقل یک شب خارج از محل اقامت خود بوده‌اند افراد دارای معلولیت یا دارای مشکلات مزمن سلامتی تشکیل می‌دهند که این نوع گردشگران مدت اقامتشان و پولی که بابت تفریح خرج کرده‌اند بالاتر از حد متوسط بوده است. مطالعات مشابه در آمریکا نشان داده آمریکایی‌های بزرگسال دارای ناتوانی جسمی، به‌طور متوسط ۱۳۶ میلیون دلار برای سفر هزینه می‌کنند.

توجه به بازار گردشگری قابل استفاده برای همه، ما را با این موضوع روبه‌رو می‌کند که می‌توان با برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری مناسب و ارتقای سیاست‌های موجود، اقدامات لازم را به‌صورت گسترده‌ای در کوتاه‌مدت یا بلندمدت انجام داد تا از این فرصت طلایی برای ارائه خدمت به یک بخش مهم از بازار در حال رشد استفاده کرد و مشتریان جدید در جهت افزایش درآمد به‌دست آورد؛ درحالی‌که بقیه بخش‌های بازار ممکن است در حالت رکود باشند.