جام‌جهانی در خدمت زیرساخت‌های گردشگری

گروه گردشگری، پرستو فخاریان: جام‌جهانی ۲۰۱۰ برای آفریقای جنوبی علاوه‌بر غرور ملی، ۲۲۰هزار گردشگر خارجی را به ارمغان آورد اما این میزان کمتر از آنی بود که پیش‌بینی می‌شد. اکنون در حالی جام‌جهانی ۲۰۱۴ در برزیل برگزار می‌شود که همچنان تردیدهایی در خصوص سرخوردگی‌هایی که از این منظر در آفریقای جنوبی به وجود آمد، در این کشور نیز وجود دارد. به گزارش «دنیای اقتصاد» سی ان ان اخیرا در گزارشی به تحلیل عواید اقتصادی جام‌جهانی ۲۰۱۰ برای آفریقای جنوبی پرداخته است و با ارائه اظهارنظر برخی از استادان اقتصاد و کسب‌وکار این نتیجه‌گیری را داشته است که جام‌جهانی در کوتاه‌مدت نمی‌تواند کمک شایانی به توسعه گردشگری و اقتصاد داخلی کشور میزبان بکند. گرچه جام‌جهانی ۲۰۱۰ توریسم و غرور ملی را افزایش داد اما این روشن است که در زمینه منفعت اقتصادی تقریبا با شکست مواجه شد.

اکنون بسیاری از نخستین جام‌جهانی در آفریقا به عنوان فرصتی تلف شده یاد می‌کنند. همه اینها در حالی است که بسیاری بر این باورند که گردشگری رویدادهای مهم، مثل رویدادهای ورزشی، می‌تواند کمک شایانی به بهبود وضعیت اقتصادی و توریستی کشورها کند.

جان فوری، استاد اقتصاد یکی از دانشگاه‌های آفریقای جنوبی بر این باور است که به صورت مشخص سود و منافعی از این راه به دست می‌آید اما با چه هزینه‌ای؟ تحقیقات فراوان نشان می‌دهد که رویدادهای ورزشی گران اثرات مثبت اندکی برای جامعه میزبان دارد؛ گرچه نمونه‌هایی نظیر المپیک ۲۰۰۰ سیدنی استرالیا موردی استثنا در این خصوص است اما جام‌جهانی ۲۰۱۰ توانست بر این اعتقاد صحه بگذارد.

فریب گردشگری پولساز!

سی ان ان در گزارش خود تصریح می‌کند که براساس تخمین‌ها، آفریقای جنوبی ۹/۳میلیارد دلار برای بازی‌های ۲۰۱۰ پرداخت کرده که از این میزان به تنهایی ۳/۱ میلیارد دلار آن صرف ساخت استادیوم‌ها شده است. البته مشخص کردن اینکه رویدادهای ورزشی سودمند عمده در اقتصادهای داخلی چگونه‌اند، بسیار دشوار است اما یک عنصر کلیدی توانایی جذب گردشگران ثروتمند از دیگر کشورها است.

نتایج یک بررسی منتشر شده در مقاله‌ای در مجله اقتصادهای آفریقایی نشان داد که آفریقای جنوبی چیزی بیش از ۲۲۰هزار گردشگر را از کشورهای خارجی در طول جام ۲۰۱۰ و در کل سال ۳۰۰هزار نفر را جذب کرد. براساس این مقاله، این کشور برای هر گردشگر چیزی در حدود ۱۳هزار دلار خرج کرده است. محققان نتیجه گرفتند که میزبانی رخدادهای ورزشی بزرگ به صورت بالقوه می‌تواند استراتژی گرانقیمتی برای توسعه گردشگری در کشورهای درحال توسعه باشد. شاید به همین دلیل باشد که رویدادی مثل المپیک ۲۰۰۰سیدنی به توسعه گردشگری و اقتصاد گردشگری استرالیا کمک کرد.

طبق گزارش سی ان ان، جان فوری می‌گوید آفریقای جنوبی از سال‌های بعد از جام‌جهانی شاهد افزایش تعداد گردشگران بوده است؛ به خصوص بازدیدکنندگانی از قطب‌های داغ فوتبال آمریکای لاتین مثل آرژانتین و برزیل.

باقی ماندن زیرساخت‌های بازسازی شده

البته میزبانی رویدادهای عمده ورزشی چیزی بیش از محرکی برای گردشگری است. بسیاری از هزینه‌های صرف شده در جام‌جهانی ۲۰۱۰ به پروژه‌های زیربنایی معطوف به تامین تقاضا برای بازی‌ها، افزایش سرمایه‌گذاری خارجی و بهبود زندگی مردم در آفریقای جنوبی بازمی‌گشت. این موضوع شامل سیستم راه‌آهن، بازسازی عمده فرودگاه‌ها و بهبود بزرگراه‌ها می‌شود.

فوری، استاد دانشگاهی در آفریقای جنوبی، در این خصوص نیزیادآور می‌شود: همه‌ اینها به‌دلیل جام‌جهانی است. جام‌جهانی به ایجاد فرصت برای هزینه‌های زیرساختی که ممکن است رخ بدهد، کمک می‌کند اما تنها در دراز‌مدت بسیار موثر و خوب خواهد بود. مارک کلرک، استاد کسب‌وکار دانشگاه امریکن نیز می‌گوید: آفریقای جنوبی نتوانسته است آن‌طور که انتظار می‌رفت سرمایه کسب و کارها را جذب کند. او ضمن اشاره به زیرساخت‌هایی نظیر استادیوم‌ها اضافه می‌کند: درحالی که برخی اقدامات صورت گرفته موفق بود، به نظر نمی‌رسد آفریقای جنوبی این توانایی را داشته که به هرآنچه مدنظرش بوده از طریق جام‌جهانی دست یافته باشد.

اقتصاد آفریقای جنوبی هنوز نتوانسته بر مشکلات ساختاری خود (چه پیش از جام‌جهانی و چه در ۴سالی که از آن رویداد می‌گذرد) غلبه کند؛ نظیر نابرابری‌های درآمدی که موجب اعتصاب‌های بزرگ در بخش معدن این کشور شده است. برخی از کارشناسان معتقدند که جام‌جهانی موجی از فرصت‌ها را برای افزایش سرمایه‌گذاری برای آفریقای جنوبی فراهم آورد درحالی که این کشور اکنون بار دیگر به مشکلات خود بازگشته است.

این مسائل را نمی‌توان به برزیل هم تعمیم داد چرا که تورم به وجود آمده و حبابی که این کشور در معاملات املاکی با آن روبه‌رو است را نیز باید درنظر گرفت.

اکنون درحالی که این کشور یکی از قطب‌های عمده فوتبال است، اما مخالفت‌هایی برای میزبانی این رقابت‌ها وجود دارد و دست‌اندرکاران با شورش‌هایی در خصوص این رویداد ۱۴میلیارد دلاری روبه‌رو هستند. با این همه همچنان کارشناسان هشدار می‌دهند که خطر ناآرامی‌های اجتماعی پس از جام‌جهانی به‌دلیل تورم و عدم اشتغال، این کشور را تهدید می‌کند.

با این همه به گزارش «دنیای اقتصاد» برخی دیگر از گزارش‌ها حاکی از آن است که گردشگری برزیل می‌تواند سهم عمده‌ای از این رویداد ورزشی مهم به دست آورد.