گردشگر ورودی؛ از قیمت هتل تا مقصد جدید

گروه گردشگری- فاطمه باباخانی*: افزایش تورهای ورودی این روزها نقل هر محفلی است که در آن بحثی از گردشگری در میان باشد.‌ لازم نیست به آمار و ارقام دولتی تکیه کنیم؛ مشاهده گاه به گاه اتوبوس‌های توریستی که در آن گردشگران خارجی هر ازگاهی دستی به نشانه دوستی تکان می‌دهند و شرایط رزرو هتل‌ها، همگی نشان‌دهنده شرایط خوب این نمونه گردشگری در ایران هستند. اما چرا تاکنون تور ورودی در ایران گسترش نیافته بود؟ ریشه این مشکل در کجا نهفته بود و نقش آژانس‌ها در رکود دوره قبل چقدر بود؟ اینها پرسش‌هایی است که در کنار آمارهای آژانس‌ها از شرایط کنونی تورهای ورودی‌شان سعی داریم در این گزارش به آنها پاسخ دهیم.

ایران، جزیره امن گردشگری فرهنگی

ابراهیم پورفرج رئیس جامعه تورگردانان ایران به «دنیای اقتصاد» گفت: تورهای ورودی از ۲۵ سال پیش در ایران شکل گرفتند و برخی آژانس‌ها از همان زمان تاکنون برای رونق این حوزه گردشگری تلاش کرده‌اند. وی در پاسخ به این پرسش که برخی معتقدند تورهای ورودی در ایران در انحصار یک گروه خاص هستند، اظهار کرد: نقل‌کنندگان این انتقاد کسانی هستند که توانایی اجرای تورهای ورودی را ندارند.

رئیس جامعه تورگردانان ایران افزود: در شرایط کنونی نیز آژانس‌هایی که قبلا در حوزه تور ورودی فعالیت می‌کردند در حال انجام این کار هستند، زیرا آنها بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون تومان در سال هزینه تبلیغات و بازاریابی در نمایشگاه‌های خارجی می‌کنند. پورفرج در ادامه سخنانش از لزوم جدیت و پشتکار برای ورود به حوزه تورهای ورودی سخن گفت و تاکید کرد: ما در حال حاضر ۱۵۰ آژانس داریم که در این حوزه فعالیت می‌کنند؛ بنابراین چنین استدلال‌هایی را نمی‌توان جدی تلقی کرد.

وی درباره دلایل رونق تورهای داخلی در سال گذشته و به‌ویژه از نوروز سال جاری‌تاکنون گفت: لبخندی که رئیس‌جمهور روحانی به دنیا زده، موجب تعامل مثبت ما با جامعه جهانی شده و همچنین امنیت داخلی و خارجی ما را به جهانیان ثابت کرده است. رئیس جامعه‌ تورگردانان تصریح کرد: با روابط گسترده‌تر، اعتماد مردم کشورهای دیگر نیز جلب شده و کسانی که علاقه ‌مند به ایران و فرهنگ ایرانی هستند کشورمان را به عنوان مقصد گردشگری خود در نظر گرفته‌اند.

پورفرج همچنین وقوع جنگ و ناامنی در عراق‌، سوریه، مصر و سایر مقاصد فرهنگی اسلامی را از دیگر عوامل این اقبال گسترده عنوان کرد و افزود: ایران در این شرایط جزیره امنی برای گردشگران محسوب می‌شود به گونه‌ای که ما ۸۰ تا ۹۰ درصد افزایش گردشگری ورودی را داریم و این آمار نیز همچنان رو به افزایش است.

وی درباره افزایش نامتعارف هزینه هتل‌ها به «دنیای اقتصاد» گفت: ما در این زمان با وجود اینکه ایام پیک سفر را نیز رد کرده‌ایم، با افزایش ۳۵ تا ۷۰ درصدی قیمت هتل‌ها مواجه شده‌ایم که در کنار افزایش قیمت حمل‌ونقل به واسطه بالا رفتن قیمت بنزین می‌تواند رقابت‌پذیری گردشگری ورودی ما را با سایر مقاصد گردشگری مشابه با خطر جدی مواجه کند. از این رو ما در حال رایزنی با سازمان میراث فرهنگی برای رفع این مشکل هستیم.

هتل‌ها و راهنماهای کم، حمل‌ونقل نامناسب

واقفی مدیر یکی از آژانس‌هایی که در امر تورهای ورودی فعالیت دارد، نیز در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» گفت: تورهای ورودی ما در فروردین امسال ۸۰ درصد و در اردیبهشت ماه نیز بیش از ۱۰۰درصد افزایش داشته است. وی درباره مشکلات ایجاد شده با افزایش انبوه گردشگران خارجی اظهار کرد: کمبود مراکز اقامتی، نداشتن راهنمای باتجربه و عدم وجود حمل‌ونقل مناسب، از مشکلات عمده ما برای ساماندهی تورهای ورودی است. ضمن اینکه هتل‌هایی هم که تا پیش از این با قیمت مناسب و تخفیف خدمات ارائه می‌دادند، در این شرایط قیمت‌های خود را تا ۷۰درصد افزایش داده‌اند.

این فعال عرصه گردشگری دلایل رونق گردشگری را سه عامل دانست و افزود: تغییر زبان گفت‌وگویی ایران با سایر کشورهای جهان و در نتیجه آن ایجاد آرامش روانی و بازتاب آن در کنار درگیری‌های ایجاد شده در سایر مناطق فرهنگی اسلامی از قبیل مصر و سوریه و بالا رفتن نرخ ارز که کشور ما را به یک مقصد ارزان تبدیل کرده‌ است، از جمله عوامل موثر بر گردشگران ورودی است.

وی در پاسخ به این پرسش که چرا تاکنون آژانس‌ها اقبالی به گردشگری ورودی نشان نمی‌دادند و آیا تلاشی در این زمینه از سوی آنها صورت گرفته بود، تصریح کرد: در سال‌های گذشته تورهای ورودی تعطیل بودند و نمی‌توانستند اغلب آنها هزینه‌های دفترشان را هم تامین کنند؛ بنابراین رو به تعطیلی می‌گذاشتند.

واقفی افزود: آژانس‌ها بنگاه‌های اقتصادی هستند و در بخشی سرمایه‌گذاری می‌کنند که برایشان آورده مالی داشته باشد، ؛ به عنوان مثال شرکت در دو نمایشگاه بین‌المللی برای بازاریابی و تبلیغات، بیش از ۱۰۰ میلیون تومان هزینه برمی‌دارد و زمانی که شما نتوانید برگشت مالی از این زاویه داشته باشید، طبیعی است که حضورتان در این عرصه کمرنگ باشد.

وی در این خصوص که چرا در گردشگری ورودی توزیع مناسبی وجود ندارد و ما شاهد حضور آنها در شهرهایی نظیر شیراز و اصفهان هستیم، اظهار کرد: کسانی که برای بار اول به ایران سفر می‌کنند انتظار دارند آثار تاریخی اصفهان و همچنین پرسپولیس را ببینند، زیرا این مناطق جزو اولویت‌های اصلی آنها قلمداد می‌شود.

این فعال گردشگری با اعلام اینکه ۷۰ بسته سفر طراحی شده، اضافه کرد: پس از بازدید از این مناطق ما بسته‌های سفر به همدان، کرمانشاه و... را در نظر می‌گیریم؛ گردشگرانی نیز هستند که در تجربه چند باره خود در سفر به ایران، در مسیر جاده ابریشم از ترکمنستان به تبریز می‌آیند و تنها در سفرشان از شهرهای شمالی و شمال غرب کشور بازدید می‌کنند و حتی تهران را نیز نمی‌بینند.

وی در همین رابطه کردستان، ارومیه و مشهد را از سایر مقاصد گردشگران ورودی دانست و گفت: در راه مشهد نیز ما بازدیدی از ابنیه تاریخی استان سمنان نظیر مسجد جامع شهرستان سمنان، مسجد تاریخانه دامغان و همچنین سایت‌های مشایخ صوفیه در بسطام و خرقان شهرستان شاهرود را داریم.

بحران منطقه و برد ایران!

اسدالله ابراهیمی، از دیگر فعالان این عرصه است که نسبت به رونق گردشگری ورودی در ایران ابراز امیدواری کرد و در همین رابطه به «دنیای‌اقتصاد» گفت: در سال ۱۳۹۲ ما بالای ۱۰۰ درصد افزایش گردشگری ورودی داشتیم که اغلب آنها از کشورهای آلمان، ایتالیا و اسپانیا به کشورمان آمده‌اند. وی نیز دلایل این امر را به بحث‌های سیاست خارجی و وقوع بحران در کشورهای مصر، سوریه و ترکیه مرتبط دانست و گفت: این امر موجب شده که ایران به عنوان اصلی‌ترین مقصد گردشگری فرهنگی اسلامی در لیست گردشگران علاقه‌مند به این حوزه قرار گیرد.

وجه مشترک گفته‌های فعالان و مسوولان عرصه گردشگری رشد قابل‌ توجه ورود گردشگران به‌ویژه از کشورهای اروپایی به ایران است، این امر موجب شده تا تورهای ورودی که سال‌ها است در این راه فعالیت کرده‌اند، اکنون محصول زحمت خود را برداشت کنند و آژانس‌هایی نیز که در این سال‌ها اغلب به‌کار گردشگری خروجی مشغول بوده‌اند نوع فعالیت خود را از خروج ارز به ارزآوری تغییر ماهیت دهند. با این حال مسیر این روند رو به رشد با سنگلاخ‌های متعددی به واسطه آماده نبودن زیرساخت‌ها روبه‌رو است. در کنار آن رویه هتل‌ها در افزایش بی‌ضابطه اتاق‌هایشان و همچنین صعود غیرمنطقی هزینه‌ها در حوزه حمل‌ونقل می‌تواند بار دیگر کاهش رقابت‌پذیری گردشگری ورودی ایران در مقایسه با سایر کشورهای مشابه را به دنبال داشته باشد. از این رو راهکار مناسب، بهره‌گیری از این فرصت طلایی برای وفادار کردن مشتریان خارجی به سفرهای متعدد به ایران است.

Fateme.babakhani60@gmail.com*