«دنیای اقتصاد» تلاش همسایه غربی را با استناد به آمارها بررسی می‌کند
خروج گردشگری ترکیه از محاق؟
دنیای اقتصاد- امیر شاملویی: طبق اطلاعات و آمار منتشر شده از سوی مراکز معتبر آماری ترکیه، این کشور از نظر میزان گردشگران خارجی ورودی در سال ۲۰۱۷ نیز همچنان به روند نزولی خود ادامه می‌دهد. آمار منتشرشده برای ژانویه سال ۲۰۱۷ میلادی حاکی از این است که در این ماه، گردشگران خارجی ترکیه با کاهش حدودا ۱۰ درصدی نسبت به ماه ژانویه سال گذشته میلادی روبه‌رو بوده است. ترکیه پیش از آنکه درگیر مسائل و مشکلات سال ۲۰۱۶ و مسائلی مانند حملات و بمب‌گذاری‌های تروریستی، حمله به فرودگاه آتاتورک استانبول، درگیر شدن در نبردهای منطقه‌ای با داعش، ساقط کردن هواپیمای جت روسیه و تبعات آن ازجمله تحریم ورود گردشگران روس به این کشور که از مهم‌ترین منابع گردشگری آن به شمار می‌رفتند، شود و در کنار آن با کودتای نظامی علیه دولت رجب طیب اردوغان، قتل سفیر روسیه در ترکیه و افزایش نااطمینانی و بی‌ثباتی در این کشور مواجه شود، سالانه پذیرای گردشگران فراوانی از اقصی نقاط جهان بود؛ به‌طوری که حتی این تعداد به نزدیک ۴۰ میلیون گردشگر نیز در سال‌های اخیر رسیده بود.
دنیای اقتصاد- امیر شاملویی: طبق اطلاعات و آمار منتشر شده از سوی مراکز معتبر آماری ترکیه، این کشور از نظر میزان گردشگران خارجی ورودی در سال ۲۰۱۷ نیز همچنان به روند نزولی خود ادامه می‌دهد. آمار منتشرشده برای ژانویه سال ۲۰۱۷ میلادی حاکی از این است که در این ماه، گردشگران خارجی ترکیه با کاهش حدودا ۱۰ درصدی نسبت به ماه ژانویه سال گذشته میلادی روبه‌رو بوده است. ترکیه پیش از آنکه درگیر مسائل و مشکلات سال ۲۰۱۶ و مسائلی مانند حملات و بمب‌گذاری‌های تروریستی، حمله به فرودگاه آتاتورک استانبول، درگیر شدن در نبردهای منطقه‌ای با داعش، ساقط کردن هواپیمای جت روسیه و تبعات آن ازجمله تحریم ورود گردشگران روس به این کشور که از مهم‌ترین منابع گردشگری آن به شمار می‌رفتند، شود و در کنار آن با کودتای نظامی علیه دولت رجب طیب اردوغان، قتل سفیر روسیه در ترکیه و افزایش نااطمینانی و بی‌ثباتی در این کشور مواجه شود، سالانه پذیرای گردشگران فراوانی از اقصی نقاط جهان بود؛ به‌طوری که حتی این تعداد به نزدیک ۴۰ میلیون گردشگر نیز در سال‌های اخیر رسیده بود. اما وقایعی که ذکر شد، ورق را برگرداند و این کشور اکنون با مشکلاتی جدی در گردشگری و اقتصاد خود روبه‌رو است. ترکیه تلاش‌هایی در راستای رفع این مشکلات انجام داده که از جمله آن می‌توان به بازگرداندن گردشگران روس به سواحل این کشور با تلاش‌های دولت اردوغان اشاره کرد. با وجود این، برای فرار از این وضعیت و جبران این مشکلات و بازگشت به روزهای خوش گذشته ترکیه راه درازی در پیش دارد؛ هر چند پیش‌بینی می‌شود در سال جاری این کشور دست به اقدامات نسبتا گسترده‌ای برای جذب گردشگران دیگر کشورها برای ورود به این کشور بزند.
افول یک روند
به‌رغم کاهش تعداد گردشگران خارجی ورودی به ترکیه برای نخستین بار در طول ۱۲ ماه گذشته این کاهش یک‌رقمی شده است. بر اساس گزارش جدیدی که از سوی وزارت گردشگری و فرهنگ ترکیه منتشر شده، تعداد گردشگران خارجی این کشور در ماه ژانویه سال ۲۰۱۷ حدود یک میلیون و ۵۵ هزار و ۴۷۴ نفر بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهشی ۸۱/ ۹ درصدی را تجربه کرده است. این ارقام نشان‌دهنده این است که بهبودهایی در بخش گردشگری ترکیه در حال وقوع است؛ بهبودهایی هرچند اندک. این کشور از ماه نوامبر سال ۲۰۱۵ با مشکلات بسیاری در حوزه ثبات و در نتیجه گردشگری خود روبه‌رو شده بود که به نظر می‌رسد اندک اندک در حال فروکش کردن هستند.
گزارش منتشر شده حاکی از این است که اتباع گرجستانی با سهم ۳۶/ ۱۳ درصدی در بازار توریسم ترکیه در صدر گردشگران بازدیدکننده از این کشور در ماه ژانویه قرار داشته‌اند و در رده‌های بعدی نیز بازدیدکنندگانی از ایران با سهم ۶۳/ ۹ درصدی، آلمان با سهم ۴۶/ ۷ درصدی، بلغارستان با ۳۸/ ۷ درصد و روسیه با ۸/ ۳ درصد قرار گرفته‌‌اند. مهم‌ترین بهبودی که در آمار ترکیه دیده می‌شود، ناشی از افزایش تعداد گردشگران روس، ازبکی و تاجیکی است؛ به ویژه پس از اینکه ترکیه و روسیه ارتباطات دوجانبه خود را که پس از ساقط کردن جت روسی از سوی ترکیه آسیب دیده بود، ترمیم کردند، بر بازار گردشگری این کشور اثرگذار بوده است. تعداد بازدیدکنندگان روسی در ژانویه بیش از ۸۱ درصد نسبت به سال قبل افزایش یافته است، در حالی که گردشگران ازبکی و تاجیکی نیز به ترتیب با رشد ۵۹ و ۴۴ درصدی روبه‌رو بوده‌اند.
فرصتی برای جبران
اعداد و ارقام مربوط به تعداد گردشگران، موضوع دغدغه‌های ترکیه بوده‌اند و موضع این کشور در نبردهای منطقه‌ای مانند عراق و سوریه و نیز جنگ با گروه‌هایی مانند داعش و پ.ک.ک بر آن تاثیر فراوانی گذاشته‌اند. درآمدهای به دست آمده از محل گردشگری نیز نقشی حیاتی در اقتصاد ترکیه ایفا می‌کنند؛ به خصوص در شرایطی که این کشور با کسری حساب جاری گسترده‌ای روبه‌رو شده است و نیاز دارد جریان سرمایه خارجی را برای تامین مالی اقتصادش به این کشور برگرداند. اقدامات مقامات ترکیه باید به نحوی باشد که کاهش ۳۰ درصدی ورود گردشگران در سال ۲۰۱۶ را جبران کند و رقم ۲۵ میلیونی گردشگران خارجی ترکیه در سال ۲۰۱۶ را دوباره به حدود ۳۶ میلیون بازدیدکننده در سال ۲۰۱۵ برساند. برای جبران حداقل بخشی از این کاهش ۱۱ میلیون نفری در تعداد گردشگران، ترکیه حداکثر تا ماه‌های ژوئیه و اوت ۲۰۱۷ (تیر و مرداد سال ۱۳۹۶) فرصت دارد، زیرا این دو ماه بیشترین میزان ورود گردشگران به ترکیه را در بر می‌گیرند. با این حال، نگاهی به آمار گردشگران ورودی به ترکیه در سال‌های قبل نشان می‌دهد از ماه ژانویه به بعد تعداد گردشگران این کشور رو به فزونی می‌گذارد و به خصوص در فاصله ماه‌های مه تا اکتبر در بیشترین مقدار قرار دارد و پس از آن یعنی از ماه نوامبر به این سو، آمار به شدت کاهش می‌یابد.
نقش‌آفرینان مهم در بازار ترکیه
طبق دیگر آمارها، با سقوط آزاد گردشگری ترکیه جای پای برخی کشورها در بازار سفر این کشور بیشتر تثبیت شده است. گرجستان پیش از وقایع اخیر ترکیه، با فرستادن ۱۰۸هزار گردشگر خارجی در ماه ژانویه۲۰۱۵، ۶۴/ ۸ درصد از بازار سفر این کشور را تشکیل می‌داد که در مدت مشابه سال ۲۰۱۶ افزایش یافته و به ۱۱۴ هزار نفر و ۷۱/ ۹ درصد از سهم بازار این کشور رسید. این رقم در ژانویه سال ۲۰۱۷ به ۱۴۱هزار نفر رسید که ۳۶/ ۱۳ درصد از سهم بازار ترکیه را به خود اختصاص می‌دهد. از سوی دیگر، ایران نیز در این ماه در سال ۲۰۱۵ با فرستادن حدود ۸۰ هزار گردشگر خارجی به ترکیه، ۳۷/ ۶ درصد از سهم بازار آن را تشکیل می‌داد. این رقم در ماه نخست سال ۲۰۱۶ به ۹۲ هزار نفر افزایش یافت و ۸۸/ ۷ درصد از بازار ترکیه را از آن خود کرد. در سال جدید نیز باز هم ورود گردشگران ایرانی به ترکیه افزایش را نشان می‌دهد؛ به‌طوری که حدود ۱۰۲ هزار ایرانی در ماه ژانویه، ۶۳/ ۹ درصد از بازار ترکیه را به خود اختصاص داده‌اند.
با این حال، صرف نظر از این دو کشور، بیشتر کشورها روندی نزولی در زمینه ورود گردشگران طی کرده‌اند. آلمان که سومین کشور بزرگ در فرستادن گردشگران خارجی به این کشور در ماه ژانویه سال ۲۰۱۷ به شمار می‌آید، در ماه نخست سال ۲۰۱۵ با ۱۱۶ هزار گردشگر خارجی، بیش از ۹ درصد از بازار گردشگران خارجی ترکیه را در اختیار داشته و در سال ۲۰۱۶ این رقم با اندکی کاهش به ۱۱۴ هزار نفر رسیده است. اما در سال جدید میلادی رقم گردشگران آلمانی وارد شده به ترکیه تنها ۷۹ هزار نفر بوده که ۴۶/ ۷درصد از بازار آن را تشکیل داده است.
بلغارستان نیز در همین مدت ۷۸ هزار نفر به ترکیه فرستاده است که در قیاس با ۹۹ هزار نفر در ژانویه سال ۲۰۱۵ و همچنین آمار سال ۲۰۱۶ کاهش را نشان می‌دهد. روسیه نیز که یکی از معضل‌آفرینان گردشگری ترکیه در سال ۲۰۱۶ بود، در ژانویه سال ۲۰۱۵ حدود ۵۱ هزار نفر گردشگر خارجی به ترکیه فرستاده بود؛ در حالی که در سال ۲۰۱۶ این رقم به شدت کاهش یافت و تنها به ۲۲هزار نفر رسید. در سال ۲۰۱۷ نیز با بهبود مجدد روابط ترکیه و روسیه، این رقم به ۴۰ هزار نفر افزایش یافت. این امر نشان می‌دهد ترکیه چگونه با برخی سیاست‌ها سعی در بازگرداندن شرایط به اوضاع سابق دارد. در مورد سایر کشورها نیز آمار حکایت از کاهش گردشگران ورودی دارد. در ژانویه سال ۲۰۱۵ حدود یک میلیون و ۲۵۱هزار گردشگر از کشورهایی جز ۵ کشور فوق به خاک ترکیه گام گذاشتند، در حالی که این رقم در سال ۲۰۱۶ به یک میلیون و ۱۷۰ هزار نفر کاهش یافت و در تازه‌ترین گزارش در ماه نخست ۲۰۱۷ نیز به یک میلیون و ۵۵ هزار نفر نزول کرده است.
نحوه سفر
گردشگران ورودی ترکیه در ژانویه ۲۰۱۷ عموما از طریق هوایی به این کشور سفر کرده‌اند. در این مدت ۶۸۰ هزار گردشگر خارجی از طریق هوایی وارد ترکیه شده‌اند، در حالی که این رقم برای حمل و نقل جاده‌ای حدود ۳۶۴ هزار نفر بوده و راه دریایی نیز با حدود ۱۱ هزار نفر در رده بعدی قرار گرفته است. نکته جالب در این زمینه سهم بسیار اندک خطوط ریلی در انتقال گردشگران خارجی ترکیه است که در این ماه تنها به ۳۸۰ نفر رسیده است. این ارقام جز در بخش حمل و نقل جاده‌ای نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۱۶ کاهش قابل ملاحظه‌ای نشان می‌دهد. در واقع، در ژانویه سال جاری حمل و نقل گردشگران از طریق خطوط هوایی کاهش ۱۷ درصدی و جابه‌جایی از طریق دریا کاهش حدود ۳۷ درصدی را تجربه کرده و تنها بخش حمل و نقل جاده‌ای گردشگران خارجی رشد مثبت ۱۰ درصدی را نشان می‌دهد که می‌تواند به دلیل ترس‌های ناشی از وقایع تروریستی در هواپیماها و فرودگاه‌ها نیز باشد. در مجموع به نظر می‌رسد ترکیه قصد داشته باشد با احیای روابط خود و گسترش آن به خصوص با همسایگان و جلب اطمینان گردشگران خارجی به ویژه اتباع آلمان و روسیه، راهی برای برون‌رفت از این وضعیت و بهبود اقتصاد گردشگری خود و در چارچوب کلی‌تر کل اقتصاد پیدا کند. حال باید منتظر ماند و دید آیا استراتژی جانشینان عثمانی در جذب گردشگران و رویای بازگشت به گذشته محقق خواهد شد یا خیر.
ارسال نظر