مقایسه نرخ سوخت در ایران و جهان
مجید اعزازی: اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها نه تنها روی میزان مصرف بنزین در کشور که روی رتبه ایران در میان عرضه‌کنندگان ارزان سوخت نیز اثر گذاشته است. آنگونه که مسوولان شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی اعلام کرده‌اند، با آغاز اجرای گام دوم این قانون، مصرف بنزین به یک باره کاهش یافت. در آخرین روزهای قبل از اجرای گام دوم قانون هدفمندکردن یارانه‌ها اگرچه در برخی از روزها مصرف بنزین به ۹۷ میلیون لیتر در روز رسیده بود، اما براساس آمار شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی کشور، مصرف بنزین در روز یکشنبه ۷ اردیبهشت ٥٣ میلیون و ٧٠٠ هزار لیتر بنزین و در روز دوشنبه ۸ اردیبهشت به ٥٥ میلیون و ٨٠٠ هزار لیتر و در روز سه شنبه ۹ اردیبهشت نیز به ٥٧ میلیون و ١٠٠ هزار لیتر رسیده است. اگر چه برای این کاهش مصرف دلایل متعددی از جمله ذخیره‌سازی بنزین توسط مردم بر شمرده می‌شود، اما بی‌گمان یکی از دلایل عمده افزایش نرخ بنزین و در پی آن اصلاح الگوی مصرف توسط مردم بوده است.(جدول شماره ۱ را ببینید)
در همین حال، بررسی‌های دنیای‌اقتصاد نشان می‌دهد، اگر چه ایران همچنان در میان عرضه‌کنندگان ارزان‌ترین سوخت در جهان قرار دارد (نمودار شماره ۱ را ببینید)، اما رتبه آن در میان عرضه‌کنندگان ارزان سوخت (اعم از بنزین و گازوئیل) تنزل کرده است.
پیش از اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها (تا ۴ اردیبهشت سال جاری) ایران با عرضه یک لیتر بنزین به قیمت آزاد ۷۰۰ تومان (۲۱/۰دلار) پس از ونزوئلا ( ۰۳/۰ دلار) در رتبه دومین عرضه‌کننده ارزان بنزین در جهان قرار داشت. اما پس از اجرای این فاز از هدفمندی یارانه‌ها، ایران به رتبه پنجم در میان کشورهای عرضه‌کننده بنزین ارزان تنزل پیدا کرد. در واقع، رتبه ایران در میان عرضه‌کنندگان بنزین ارزان در جهان بهبود یافت و قیمت بنزین آزاد به قیمت واقعی نزدیک‌تر شد. (جدول‌های شماره ۲ و ۳ را ببینید)
در حال حاضر قیمت هر گالن بنزین فوب خلیج فارس ۹۴/۲ دلار (هر لیتر بنزین ۲۴۲۵ تومان) است. از این رو، افزایش قیمت هر لیتر بنزین آزاد به ۱۰۰۰ تومان به اندازه ۳۰۰ تومان به قیمت هر لیتر بنزین فوب خلیج فارس نزدیک شده و به عبارت دیگر دولت به اندازه ۳۰۰ تومان در هر لیتر، یارانه کمتری به بنزین اختصاص می‌دهد.
در میان تمامی مناطق جهان، خاورمیانه و شمال آفریقا تنها منطقه‌ای است که در آن یارانه عمومی انرژی پرداخت می‌شود. در کشورهای به لحاظ منابع انرژی غنی، دولت‌ها یارانه را به عنوان سهمی از ثروت و منابع طبیعی به مردم ارائه می‌کنند. با این حال، به نظر می‌رسد، اختصاص یارانه به انرژی در کشورهای این منطقه ناشی از سیستم‌های اقتصادی حاکم بر آنها باشد، چرا که کشور نفتی نروژ با فروش بنزین به قیمت ۵۶/۲ دلار عرضه‌کننده گران‌ترین بنزین در جهان به شمار می‌رود. با این حال، در کشورهای واردکننده انرژی نیز دولت‌ها از یارانه برای کاستن از فشار ناشی از قیمت کالاها روی مردم استفاده می‌کنند، به ویژه آنکه در این کشورها شبکه‌های حمایت اجتماعی اغلب با مشکلات بسیاری مواجهند.
در این چارچوب، یافته‌های بررسی دنیای اقتصاد نشان می‌دهد که میانگین نرخ سوخت در کشورهای منطقه خاورمیانه و همسایگان ایران (بنزین ۸۴/۰ دلار و گازوئیل ۷۶/۰ دلار) از میانگین نرخ سوخت در کشورهای آمریکایی شمالی (بنزین ۱۵/۱ دلار و گازوئیل۱۳/۱ دلار) ارزان‌تر است. در همین حال، میانگین نرخ سوخت در کشورهای آمریکای شمالی از میانگین نرخ سوخت در کشورهای اروپایی (بنزین ۹۵/۱ دلار و گازوئیل ۸۱/۱ دلار) کمتر است. (جدول‌های شماره ۴، ۵ و ۶ را ببینید).
منبع همه داده‌ها:
www.gloloal petrol prices.com
ارسال نظر