زنانی که برای بهتر شدن جهان می‌جنگند
اندیشه شمسی «نابرابری جنسیتی در تقسیم قدرت و تصمیم‌گیری» یکی از نگرانی‌های مهم اعلامیه کنفرانس جهانی زنان (1995 پکن) بود. «برنامه اقدام پکن» توانمندسازی زنان برای مشارکت آنها در همه حوزه‌ها از جمله تصمیم‌گیری و دسترسی به قدرت را برای رسیدن به برابری، صلح و توسعه ضروری می‌شمارد. هرچند ارزیابی پیشرفت‌ها در زمینه‌ تحقق برابری جنسیتی از زمان این کنفرانس تا کنون نشان می‌دهد که زنان در حوزه‌های قدرت و تصمیم‌گیری همچنان حاشیه‌ای هستند، اما همین گزارش‌ها با خوشبینی از افزایش مشارکت زنان در طول دو دهه‌ گذشته خبر می‌دهند. این افزایش مشارکت - هرچند کند- در عرصه‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی رخ داده است، از جمله در فعالیت‌های انسان‌دوستانه و داوطلبانه و حتی در رده‌های بالای مدیریتی سازمان‌های مردمی که تا کنون بیشتر قلمرویی مردانه به حساب می‌آمده است! شاید بر همین اساس است که در آخرین رتبه‌بندی موسسه‌ انتشاراتی-رسانه‌ای فوربس، نام 10 زن به واسطه داشتن نقش‌های مدیریتی در برنامه‌های بزرگ انسان‌دوستان و عام‌المنفعه دیده می‌شود. ۸ سال است که موسسه فوربس، منتشرکننده‌ مجله برجسته اقتصادی «فوربس»، فهرست تاثیرگذارترین زنان جهان را در کنار دیگر فهرست‌های خود منتشر می‌کند. در آخرین رتبه‌بندی، زنان قدرتمند جهان از میان مدیران ارشد اجرایی، سران کشورها، کارآفرینان، ستاره‌ها و آن دسته از زنان فعال و بشردوستی انتخاب‌شده‌اند که برای بهتر شدن جهان تلاش می‌کنند. ۱۰۰ زن برتر فوربس از میان فهرست۲۰۰ نفره نامزدان عنوان تاثیرگذارترین زنان سراسر جهان، در ۷ دسته میلیاردرها، کسب و کار، سبک زندگی (مد و سرگرمی)، رسانه، سیاست، فناوری و در نهایت فعالان سازمان‌های غیرانتفاعی و غیردولتی برگزیده شده‌اند. سه شاخص برای رتبه‌بندی نامزدها در درون هر دسته و در رتبه‌بندی ۱۰۰ زن برتر به کار رفته و برای ارزیابی هر شاخص هم به مقوله‌هایی توجه شده است. اول از همه شاخص پول قرار دارد. برای ارزیابی این شاخص در مورد زنان بشردوست، حجم پول صرف‌شده برای ماموریت سازمانشان محاسبه شده است. برای ارزیابی شاخص دوم یعنی رسانه، ترکیبی از مقوله‌های آمار بازدید خبرهای مرتبط، حضور در رادیو و تلویزیون در طول 12 ماه گذشته و حضور در رسانه‌های اجتماعی (شمار طرفداران در فیس‌بوک، دنبال‌کننده‌ها (فالوورها) در توییتر و مشترکان در یوتیوب) در ماه ژوئیه 2012 به کار رفته است. شاخص سوم ارزیابی نفوذ است که براساس گستره برد نامزدها در صنعت، فرهنگ و ملل، تنوع حوزه‌های نفوذ این شخصیت‌ها و شمار افرادی که نامزدها بر آنها تاثیر گذاشته‌اند و چگونگی استفاده فعال آنها از قدرتشان ارزیابی شده است. این گزارش به معرفی مختصر 10 زن برتر در حوزه‌ فعالیت‌های بشردوستانه می‌پردازد، با این یادآوری که این زنان تنها نماینده‌ای از همه‌ زنان گمنامی هستند که در بدترین شرایط اقتصادی، اجتماعی و در بسته‌ترین و محدودترین فضاهای سیاسی برای بهترکردن جهان تلاش و مبارزه می‌کنند، هرچند نامشان در هیچ رده‌بندی‌ نمی‌آید و تقدیری از آنها انجام نمی‌شود. با این امید که اگر در ایران نیز روزی رتبه‌بندی‌ درباره مشارکت در رده‌های مدیریتی - به ویژه مدیریت سازمان‌های مردمی و تصمیم‌گیری در طرح‌های توسعه‌ای و عام‌المنفعه- البته با شاخص‌های بومی انجام شد، نام زنان کوشا و فعال ایرانی هم در صدر این رتبه‌بندی قرار بگیرد تا مطمئن شویم برابری در مشارکت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی همه مردم از هر جنسیت، همراه توسعه و پیشرفت کشور بوده است. Andishe.shamsi@gmail.com