پاکتی از راه می‌رسد؟

گروه ورزش: منابع درآمد فوتبال در دنیا سرفصل‌های مشترک و مشخصی دارد. حق پخش تلویزیونی غالب برموارد دیگر است و نزدیک به ۷۰ درصد ازهزینه‌‌های باشگاه‌‌های فوتبال در دنیا از محل فروش این امتیاز به شبکه‌‌های تلویزیونی به‌دست می‌آید. تبلیغات محیطی استادیوم‌ها که قرارداد آن را سازمان‌های برگزارکننده لیگ‌ها و فدراسیون‌های فوتبال منعقد می‌کنند از دیگر ورودی‌های اصلی پول به فوتبال محسوب می‌شود و تبلیغ روی پیراهن و بلیت‌فروشی هم دیگر مواردی است که متعلق به خود باشگاه‌‌ها است. اما در فوتبال ایران شرایط درآمدزایی با نرم و عرف دنیا متفاوت است. اینجا از حق پخش تلویزیونی خبری نیست یا حداقل طی دوسال اخیر که تلویزیون دولتی ایران منع قانونی در این زمینه را بهانه‌ای برای عدم پرداخت حق پخش قرار داده است، بخش بزرگی از درآمد فوتبال ایران مسدود شده است. اتفاقی که باشگاه‌ها را در مضیقه شدید مالی قرار داده است. باشگاه‌ها به تصور درآمد از این بخش پای قراردادهای میلیاردی با بازیکنان را امضا کرده‌اند و حالا در پرداخت دیون خود با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستند. رایزنی‌های بسیاری در این زمینه انجام شده و طرح‌های متفاوتی هم برای پیداکردن راهکار قانونی مطرح شده است اما هنوز هم به شکل شفاف و روشن مشخص نیست که معوقات سال گذشته و پرداخت برای سال آینده فوتبالی دراین زمینه چگونه خواهد بود و آیا اصلا تلویزیون خود را مکلف به پرداخت این حق به فوتبال خواهد کرد یا نه. متوجه باشید که از دست رفتن پولی که پیش‌تر هم نوشتیم ۷۰ درصد درآمد فوتبال است چه زیان جبران‌ناپذیری را متوجه اقتصاد این رشته حساس و پرمخاطب خواهد کرد و گردانندگان فوتبال چه راه دشواری برای جبران آن یا حداقل جایگزینی محل‌های تازه درآمدزایی خواهند داشت.

تعهداتی که برآورده نشد

مدیران فوتبال ایران سرخورده از تقابل با تلویزیون قدرتمند دولتی ایران در این چالش بزرگ سراغ دومین گزینه اصلی برای کسب درآمد رفتند؛ تبلیغات محیطی. از دوفصل پیش و زمانی که ریاست سازمان لیگ را همین مهدی تاج که امروز بر مسند ریاست فوتبال نشسته است برعهده داشت قرارداد واگذاری این تبلیغات رشد سرسام‌آوری داشت، به‌گونه‌ای که از اعدادی حدود ۲۰ میلیارد تومان یا کمتر، با ۱۶۰ میلیارد تومان برای دوفصل به یک شرکت تبلیغاتی خصوصی واگذار شد. ۶۰ میلیارد تومان برای سال اول و ۱۰۰ میلیارد تومان برای سال دوم. اعدادی که می‌توانستند نویدبخش شکوفایی مالی برای باشگاه‌ها باشند اما هرگز تحقق پیدا نکردند. سال اول شرکت طرف قرارداد بهانه‌‌های زیادی را برای عدم پایبندی به تعهداتش مطرح کرد ازجمله عدم پخش چند هفته از بازی‌های لیگ به‌خاطر دعوای فدراسیون و تلویزیون که به تبع آن فضای آنها هم برای تبلیغات از بین رفت. فوتبال اما به قراردادش پایبند ماند و درسال دوم هم به این همکاری ادامه داد اما رقمی که دستش را گرفت به مراتب کمتر از آن چیزی بود که پیش‌بینی آن را می‌کرد تا آنجا که هیات رئیسه سازمان لیگ در جلسه‌ای اضطراری تصمیم به شکایت و پیگیری حق خود از مراجع قانونی گرفت. تصمیمی که با توجه به اعلام اسپانسر در ناتوانی در پرداخت رقم قرارداد مشخص نیست آیا هرگز دست سازمان لیگ را خواهد گرفت یا نه.

هیچ‌کس پاکت نداد

بعد از اتفاقات دو فصل اخیر سازمان لیگ این بار با حساسیت و وسواس بیشتری به‌دنبال پیداکردن یک اسپانسر متعهد برای واگذاری مهم‌ترین منبع درآمدی خود است. اسپانسری که باید بار بزرگی از هزینه‌‌های سرسام‌آور باشگاهداری در ایران را از دوش سازمان لیگ بردارد. فوتبالی‌ها خوب می‌دانند که امیدی به سازش موثر و مفید با تلویزیون وجود ندارد بنابراین باید تمام تمرکز خود را در همین قرارداد بگذارند تا آب باریکه تبلیغات هم از دست نرود. آگهی برگزاری مزایده در نوبت اول منتشر شد و ثبت‌نام متقاضیان حضور در مزایده تبلیغات محیطی از ۱۹ خرداد آغاز و مبلغ ۱۲۰میلیارد تومان نیز به‌عنوان قیمت پایه این مزایده برای دوره‌‌های شانزدهم و هفدهم اعلام شد. هر چند بعضی کارشناسان ارزش مبلغ پایه این مزایده را بالاتر از رقم فوق می‌دانند اما جالب اینکه در نوبت اول هیچ‌کس پا پیش نگذاشت و هیچ پاکتی دریافت نشد. کار به نوبت دوم کشید و در آگهی مزایده دوم هم آخرین زمان برای تحویل پاکت اعداد پیشنهادی فردا خواهد بود. پیشنهادهای واصله در ساعت ۱۰ صبح روز چهارشنبه مورخ ۲۳/ ۴/ ۹۵ به‌صورت دربسته و ممهور به مهر پیشنهاددهنده در کمیسیون بررسی پیشنهادها با حضور ریاست فدراسیون، هیات رئیسه سازمان لیگ فوتبال، اعضای کمیسیون معاملات سازمان لیگ و با نظارت بازرسان مفتوح و برابر مقررات و مقتضیات سازمان لیگ تصمیم‌گیری می‌شود. در این آگهی تاکید شده سازمان لیگ فوتبال ایران در رد یا قبول هریک از پیشنهادها مختار است.

توافق به‌جای مزایده

نگرانی‌ها در مورد سرنوشت این مزایده مهم‌ترین دغدغه این روزهای گردانندگان فوتبال کشور است چراکه در صورت عدم استقبال از آن، فوتبال ایران با خطر ورشکستگی مواجه خواهد بود چون عملا محلی برای درآمد باشگاه‌ها باقی نخواهد ماند و باشگاه‌‌هایی غیر از استقلال و پرسپولیس و حتی تراکتور که مورد علاقه اسپانسرهای اختصاصی هستند و مورد حمایت دولت، مابقی در تامین هزینه‌‌های خود بازخواهند ماند. گفته می‌شود مسوولان سازمان لیگ تماس‌هایی را با اسپانسرهای ادوار گذشته لیگ برقرار کرده‌اند تا درصورت عدم استقبال از مزایده و با اتکا به قانون «ترک تشریفات مزایده» که می‌گوید بعد از دو فراخوان ناکام امکان واگذاری با توافق وجود دارد آنها را مجاب به حضور در این عرصه کند. اما در این شرایط ابتکار عمل با سازمان لیگ نخواهد بود و مشتری‌ که صاحب کالا در خانه‌اش را زده می‌تواند رقمی به مراتب پایین‌تر از عدد موردنظر فوتبال را پرداخت کند.