آن 35 نفر عضو شورای مرکزی

دکتر محمد مصدق

نام «جبهه ملی ایران» با دکتر محمد مصدق، نخست‌وزیر سیاستمدار پرآوازه ایران با هم گره خورده و ذکر نام هر کدام دیگری را در ذهن تداعی می‌کند. به همین دلیل است که شاید امیر طیرانی برای روی جلد کتاب «صورت‌جلسات کنگره جبهه ملی ایران» عکس محمد مصدق را انتخاب کرده است.کتاب معرفی‌شده در این نوشته که توسط انتشارات گام نو در سال ۱۳۸۸ در ۵۴۹ صفحه چاپ شده است شامل یک مقدمه از امیر طیرانی که گردآورنده و کوشا برای تهیه اسناد کنگره معرفی شده است، ۱۳ جلسه این کنگره و چند ضمیمه است.امیر طیرانی در مقدمه کتاب یادآور شده است: «کنگره جبهه ملی از ۴ دی تا ۱۱ دی ۱۳۴۱ در تهران و در منزل حاج‌حسن قاسمیه برگزار شده است.»وی درباره تدوین و کاستی‌های این مجموعه می‌نویسد: «... در صورت مذاکراتی که در اینجا ارائه شده است دارای کاستی‌ها و نواقصی است. در پاره‌ای از موارد ابتدای سخن افتادگی دارد... انجام این کار با همت و تصمیم مبارز دیرینه و نستوه مردی که بیش از ۶۰ سال از عمر خویش را در راه آزادی و نهضت ملی ایران گذرانده است، آقای حسین شاه‌حسینی آغاز و به انجام رسید...»براساس آنچه در کتاب «صورت‌جلسات کنگره جبهه ملی ایران» درج شده است، «جلسه افتتاحیه کنگره جبهه ملی در ساعت ۱۰:۳۰ روز سه‌شنبه چهاردهم دی‌ماه ۱۳۴۱ آغاز به کار کرد... رییس سنی جلسه سنی آقای اللهیار صالح شد که به عنوان ریاست کنگره برگزیده شد... در جلسه صبح، پیش از شروع دستور، آیت‌الله سیدمحمود طالقانی به مناسبت روز بعثت با تلاوت آیاتی از سوره مدثر برای حاضران سخن گفت... در جلسه بعد از ظهر روز اول گزارش‌های هیات اجرایی کنگره قرائت شد... گزارش شامل تحلیل شرایط سیاسی - اقتصادی ایران پس از کودتای ۲۸ مرداد و روی کار آمدن دولت‌ها از جمله دولت علی امینی بود...دومین جلسه کنگره ساعت ۳ بعد از ظهر روز چهارشنبه ۴ دی ۱۳۴۱ شروع به کار کرد و تا ساعت ۸ شب ادامه داشت... در این جلسه دکتر صدیقی پیرامون آیین‌نامه جلسات صحبت کرد... داریوش فروهر درخصوص ضرورت قرائت گزارش صحبت کرد... در نشست دوم، گزارش هیات‌تحقیق واقعه اول بهمن ۱۳۴۰ قرائت شد... در روز اول بهمن در اثر تراکت‌ها و اعلامیه‌هایی که روزهای قبل از طرف دانشجویان وابسته به جبهه ملی در دانشگاه منتشر شده بود، کلاس‌های درس تعطیل می‌شود... ساعت ۱۱ واحدهای چترباز و دانشجویان دانشکده پلیس و ژاندارم‌ها از درها و نرده‌های دانشگاه وارد شده ... با دانشجویان برخورد می‌کنند...»ششمین جلسه کنگره ملی از ساعت ۹ صبح روز ۸ دی تشکیل شد، ولی به علت عدم‌حضور تعدادی از نمایندگان تا ساعت ۱۱ رسمیت پیدا نکرد... در ابتدای جلسه «روشنی»، نماینده سازمان کارگران جبهه درخصوص لزوم توجه جبهه ملی به طبقه کارگر سخن گفت.هفتمین جلسه کنگره ملی در ساعت ۱۶:۳۰ با حضور ۱۳۰ نفر از نمایندگان تشکیل شد... گزارش کمیسیون سیاسی توسط اصغر پارسا قرائت شد...پس از آن ابوالفضل قاسمی نماینده سازمان بانک‌ها و شرکت‌های عضو جبهه ملی سخن گفت... سخنران بعدی عباس شیبانی عضو نهضت آزادی بود... حاج حسن قاسمیه به عنوان عضو شورای مرکزی نیز گفت: چون موضوع اقتصادی در برنامه سیاسی مورد بحث قرار گرفته است از ارائه بحث خودداری می‌کند... پس از آن رستم‌پور نماینده بازاریان بیانیه تهیه‌شده توسط بازاریان را قرائت کرد.جلسه دوازدهم از ساعت ۱۰ روز سه‌شنبه ۱۱ دی‌ماه شروع به کار کرد. در این جلسه ۱۵۰ نفر از نمایندگان حاضر بودند. محمدعلی کشاورز صدر طی نطقی درباره ضرورت احترام به بزرگان سخن گفت... داریوش فروهر درباره تشکیلات مناسب برای جبهه ملی سخنرانی کرد... دکتر سنجابی پیام هیات‌اجرایی سازمان‌های اروپایی جبهه ملی را قرائت کرد... هاشم صباغیان نماینده سازمان جوانان جبهه ملی در کنگره سخنرانی کرد...آخرین جلسه کنگره جبهه ملی در ساعت ۴:۱۵ بعد از ظهر، اول ماه شروع به کار کرد... در پایان این جلسه ۳۵ تن به عضویت شورای جبهه ملی انتخاب شدند.... مهندس کاظم حسیبی، اللهیار صالح، سیدباقر کاظمی، اصغر پارسا، حاج سیدضیاء‌الدین سید جوادی، جهانگیر حق‌شناس، عبدالحسین خلیلی، کریم سنجابی، غلامحسین صدیقی، مهدی آذر، سیدباقر جلالی موسوی، حسن میرمحمد صادقی، احمد زیرک‌زاده، داریوش فروهر، غلامرضا تختی، علی‌اشرف منوچهری، مهدی بازرگان، حسین شاه‌حسینی، شاپور بختیار، سیدمحمود طالقانی، محمود مانیان، اصغر گیتی‌بین، محمدعلی خنجی، دکتر اردلان، حاج‌حسن قاسمیه، فریدون مهدوی، سیدمحمدعلی کشاورز صدر، عباس نراقی، مهرداد ارفع‌زاده، سیدیوسف جلالی موسوی، ابراهیم کریم‌آبادی، علی اردلان، شمس‌الدین امیرعلایی، علی‌اکبر نوشین، نصرت‌الله امینی، مسعود حجازی (علی‌البدل)، دکتر سحابی (علی‌البدل)، حسن نزیه (علی‌البدل) و سعید فاطمی (علی‌البدل) اعضای منتخب بودند.امیر طیرانی «اساس‌نامه جبهه ملی ایران» «آیین‌نامه کنگره جبهه ملی ایران»، «قطعنامه نخستین کنگره جبهه ملی ایران»، «منشور جبهه ملی ایران»، «قطعنامه سیاسی نخستین کنگره جبهه ملی ایران» و قطعنامه شماره دوم «تشکیلاتی نخستین کنگره جبهه ملی ایران را نیز در ضمائم کتاب حاضر آورده است تا خوانندگان شناخت دقیق‌تری از جبهه ملی و دیدگاه‌های سیاسی و اقتصادی آن پیدا کنند.