گروه نفت و پتروشیمی، نسیم علایی: روز گذشته دو شاخص نفت برنت و WTI در بازارهای آیس و نایمکس در دو جهت مخالف هم حرکت‌ کردند که ناشی از انتشار خبرهای تقویت تقاضا در آسیا و ضعف آن در آمریکا بود. به گزارش «دنیای اقتصاد»، روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۵ به وقت تهران) بهای نفت خام آمریکا ۱۲ سنت کاهش یافت و به نوسان خود در قیمت‌های زیر ۵۰ دلار ادامه داد. در عین حال هر بشکه نفت برنت با ۴۸ سنت افزایش نسبت به روز پیش از آن به قیمت‌های بالای ۵۹ دلار رسید. از طرفی بر‌اساس آخرین به روز رسانی سایت اوپک، بهای سبد نفتی این سازمان روز سه‌شنبه با کاهش ۶۳ سنتی به ۵۴/ ۵۳ دلار رسید.

حرکت نفت برنت و نفت خام آمریکا در دو جهت مخالف هم ناشی از وضعیت تقاضا در این دو بازار است؛ چراکه تقاضای نفت در بازار نایمکس به دلیل اعتصابات گسترده در پالایشگاه‌های آمریکا که حدود یک ماه درگیر آن هستند، به شدت کاهش یافته است. اعتصاب در ۱۲ پالایشگاه آمریکا منجر به کاهش تولید بنزین و کاهش تقاضای نفت خام در این کشور شده است. این در حالی است که روز گذشته بعد از مدت‌ها آماری از وضعیت اقتصادی چین منتشر شد که مثبت بوده و چشم‌انداز تقاضای نفت در آینده را بهبود بخشید.

به گزارش رویترز، انتشار شاخص PMI چین در روز گذشته نشان از بازگشت این شاخص به بالای ۵۰ واحد داشت. این در حالی است که کارشناسان پیش از این نتایج کمتری را برای آن پیش‌بینی می‌کردند. همین مساله موجب صعود محدود نفت برنت در روز گذشته شد. در عین حال ممکن است روند مثبت نفت برنت با انتشار آمار موجودی نفت آمریکا متوقف شود. طبق روال گذشته، اداره اطلاعات انرژی آمریکا شامگاه چهارشنبه سطح ذخایر هفتگی این کشور را اعلام می‌کند. از آنجا که اعتصاب در پالایشگاه‌های این کشور ادامه داشته و موجب افت تقاضای نفت در آمریکا شده است و همچنین به دلیل مازاد عرضه موجود در بازار پیش‌بینی‌ها از افزایش آن خبر می‌دهند. در حال حاضر حجم ذخایر نفتی آمریکا جزو مسائلی است که به شدت روی قیمت نفت اثر گذار است.

در واقع بر اساس برخی برآوردها در حال حاضر حجم موجودی نفت این کشور به بیشترین سطح ممکن نزدیک شده و تداوم این روند می‌تواند موجب سقوط قیمت نفت در چند ماه آینده شود. سطح ذخیره نفت این کشور رکورد بیش از ۸۰ سال اخیر خود را شکسته است و پر شدن ذخایر نفتی چشم‌انداز مبهمی را در برابر آینده نفت قرار داده است. در این راستا موسسه سیتی گروپ چندی پیش اعلام کرد ممکن است قیمت نفت در سه ماه دوم به سطح ۲۰ دلار در بشکه برسد.

بازگشت نفت به قیمت‌های حدود ۹۰ دلار تا ۲۰۲۰

طی یک ماه اخیر (از ۳۰ ژانویه به بعد) روند قیمت نفت تغییر مسیر داد و رشد قابل توجهی را تجربه کرد. این مسیر تا چهارشنبه هفته گذشته ادامه داشت اما از این روز با انتشار آماری که از افزایش قابل توجه حجم ذخیره نفت آمریکا و همچنین تولید نفت این کشور خبر می‌داد، این روند متوقف شد و این شبهه به وجود آمد که رشدهای اخیر قیمت نفت واقعی بوده است یا نه. در این راستا سایت خبری فایننشال تایمز در گزارشی به بررسی آینده نفت با توجه به نمودار عرضه و تقاضا پرداخت.

همان‌طور که در شکل نشان داده شده است، نمودار عرضه و تقاضا در ژوئن سال ۲۰۱۴ را باS۰ و D۰ نشان داده‌ایم. وضعیت عرضه و تقاضا در آن زمان به شکلی بوده است که در نمودار قیمت تعادلی P۰ حاصل شده که قیمتی حدود ۱۱۰ دلار در هر بشکه بوده است. اما پس از چندی بازار با شوک عرضه نفت از سوی عربستان سعودی و شیل نفت‌ها مواجه شد که نمودار عرضه نفت را به سمت راست منتقل کرد، نمودار جدید عرضه در شکل بالا با S۱ نشان داده‌ شده است. شوک عرضه در حالی رخ داد که در وضعیت تقاضا تغییر خاصی به وجود نیامد در واقع نفت جزو کالاهایی با تقاضای بی‌کشش محسوب می‌شود و با تغییر قیمت، تقاضای آن حداقل در کوتاه مدت تغییر خاصی ندارد. وضعیت جدید عرضه موجب شد که بازار نفت در قیمت جدیدی به تعادل برسد که با P۱ نشان داده شده است؛ یعنی قیمت‌های حدود ۴۰ دلار که تا چندی پیش نفت در آن قیمت‌ها معامله می‌شد.

بر اساس این بررسی، کاهش قیمت نفت در بلند‌مدت موجب به وجود آمدن تقاضایی در کشورهای مصرف‌کننده می‌شود. در واقع از آنجا که انرژی به‌عنوان یکی از مواد اولیه تولید هر کالایی به حساب‌ می‌آید، بسیاری از طرح‌های تولیدی که در زمان قیمت نفت بالای ۱۰۰ دلاری توجیه اقتصادی نداشتند با کاهش قیمت‌ها به محدوده ۴۰ دلاری توجیه اقتصادی یافته و با به بهره‌برداری رسیدن آنها تقاضای جدیدی در بازار نفت شکل می‌گیرد. بر اساس این بررسی این تقاضای جدید حداقل به دو سال زمان نیاز دارد، یعنی تا پایان سال ۲۰۱۶ تقاضای جدیدی در بازار به وجود می‌آید که موجب بازگشت قیمت نفت خواهد شد. این تقاضای جدید را با نمودار D۱ نشان داده‌ایم. با انتقال نمودار تقاضا به D۱، بازار به قیمت تعادلی جدیدی می‌رسد؛ این قیمت تعادلی جدید حدود ۷۰ دلار در هر بشکه است. براساس گزارش فایننشال تایمز، هرچند که قیمت نفت در بلند‌مدت به محدوده ۷۰ دلار باز می‌گردد، اما این قیمت همچنان برای طرح توسعه بسیاری از میادین نفتی که هزینه تولید بالایی دارند، کافی نیست و همین مساله موجب می‌شود که از عرضه نفت در بلند‌مدت کاسته شود. با کاهش عرضه شاهد تعادل جدیدی در بازار نفت خواهیم بود. در واقع کاهش عرضه موجب شوک جدیدی به بازار نفت و ایجاد نمودار جدیدی می‌شود که در اینجا با S۳ نشان می‌دهیم و بازار در قیمت جدید P۳ به تعادل خواهد رسید؛ یعنی قیمتی حدود ۹۰ دلار در هر بشکه.

تحرکات جدید کشورهای عضو اوپک به کاهش قیمت نفت

در عین حال کاهش قیمت نفت بر اقتصاد بسیاری از کشورهای جهان به خصوص کشورهای تولید‌کننده نفت اثر گذاشته است. کشورهای عضو اوپک نیز که عمده مخارج خود را از درآمدهای نفتی تامین می‌کنند در نتیجه کاهش چند ماه اخیر بهای نفت به شدت با کاهش درآمد مواجه شده‌اند؛ به‌طور مثال عربستان که بزرگترین صادر‌کننده نفت جهان و بزرگترین و موثرترین کشور عضو اوپک است به شدت با کاهش درآمدهای ارزی مواجه است، همچنین وضعیت دیگر کشورهای بزرگ تولید‌کننده اوپک نیز بر همین منوال است.

این در حالی است که وضعیت کشورهای کوچکتر عضو این سازمان از این نیز بدتر است. در حال حاضر ونزوئلا در شرایط بد اقتصادی است، این کشور به تازگی مجبور شد بخشی از یارانه بنزین خود را بکاهد و در شرایط ریاضت اقتصادی به سر می‌برد، برخی کارشناسان بر این باورند که تحمل ادامه این شرایط برای ونزوئلا و مردم این کشور مشکل است و تداوم این وضع می‌تواند به اعتراض‌هایی در این کشور منجر شود. بعد از مادورو، رئیس‌جمهوری ونزوئلا که معتقد است برای جلوگیری از کاهش قیمت نفت، اوپک باید وارد عمل شود و از تولید خود بکاهد؛ این بار نوبت نیجریه و اکوادور دو عضو کوچک اوپک است که بر این مساله تاکید دارند. یزانی آلیسون مادوکه، وزیر نفت نیجریه، روز دوشنبه (چهارم اسفندماه) با بیان اینکه در صورت ادامه کاهش قیمت نفت به اوپک درخواست نشست فوق‌العاده می‌دهد، گفت: ما هم‌اکنون در حال گفت‌وگو با کشورهای عضو اوپک هستیم. در صورتی‌که قیمت‌های نفت بیش از این سقوط کند به احتمال زیاد درخواست برگزاری جلسه اضطراری اوپک را در ٦ هفته آینده یا زمانی نزدیک به آن می‌دهم. آلیسون از ابتدای سال جدید میلادی به سمت ریاست اوپک منصوب شده است و در صورت برگزاری نشست اضطراری مسوولیت ارتباط با کشورهای عضو و نیز دبیرکل این سازمان را بر عهده دارد. از طرفی رافائل کوره‌آ، رئیس‌جمهوری اکوادور نیز به تازگی با بیان اینکه ما خواستار افزایش قیمت نفت و ایجاد تعادل در بازار نفتی از سوی سازمان اوپک هستیم، گفت: قیمت نفت بدون هیچ دلیل منطقی کاهش یافته؛ در حالی که اوپک توانایی برقراری تعادل در تولید نفت با کمک روسیه را دارد.

از طرفی روز گذشته علی النعیمی، وزیر نفت عربستان در اظهاراتی اعلام کرد که بازار نفت در حالت ثبات به سر می‌برد و تقاضای نفت به آرامی در حال افزایش است. این اظهارات وزیر نفت عربستان در حالی است که به تازگی موسسه استاندارد ‌اند پورز برای اقتصاد عربستان‌سعودی چشم‌انداز منفی پیش‌بینی کرد و به همین دلیل این تلقی شکل گرفت که ممکن است عربستان در سیاست نفتی خود تجدید‌نظر کند.این در حالی است که بسیاری از کارشناسان بر این باورند که عربستان از مواضع خود کوتاه نمی‌آید و حتی در صورتی که نشست اضطراری اوپک تشکیل شود نتیجه‌ای به دنبال نخواهد داشت. آخرین نشست این سازمان

۲۷ نوامبر تشکیل شد و در این نشست عربستان به همراه سه کشور کویت، امارات و قطر با رای ۸ کشور دیگر برای کاهش سطح تولید مخالفت کرد.

نفت 70 دلاری تا پایان 2016