روز تلخکامی مطبوعات
وداع با سلطان تیتر
عکس: علی شایگان
حسین قندی، روزنامه‌نگار برجسته ایران عصر پنج‌شنبه پس از مدت‌ها مبارزه با بیماری درگذشت. خاموشی این استاد پیشکسوت از آن رو یکی از مهم‌ترین خبرهای روز گذشته کشور را شکل داده است که نگاهی به دوران حضور او در عرصه دانشگاه و رسانه وضعیت قابل تاملی را روایت می‌کند.
او یکی از چهره‌های تاثیرگذار روزنامه‌نگاری ایران بود که در دو حوزه آکادمیک و عملی تجربه‌های ارزشمندی را به یادگار گذاشت. بسیاری از شاگردان این استاد روزنامه‌نگاری امروزه در خبرگزاری‌ها و روابط عمومی‌های کشور مشغول به کار هستند و همواره از آموزه‌های متفاوت استاد با شگفتی حرف می‌زنند. عمده شهرت این روزنامه‌نگار به تیترهای ماندگار او در رسانه‌ها مربوط می‌شود که خاطرات خوبی را برای مخاطبان روزنامه‌ها به وجود آورده است. با این حال بسیاری از فعالان رسانه‌ای معتقدند که قندی یکی از بهترین گزارش‌نویسان تاریخ روزنامه‌نگاری ایران است که سوژه‌های نابی را شکار می‌کرد و در پرورش و انتقال هیجان گزارش به مخاطب توانایی منحصر‌به‌‌فردی داشت. اتفاقی که به دلیل حضور پررنگ‌تر او در عرصه آموزش و مدیریتی رسانه‌ها کمتر دیده شد و حتی دوستان و همکاران نزدیکش هم به این بعد از توانایی‌اش کمتر اشاره کرده‌اند. از اخلاق حرفه‌ای قندی در کنار دانش او در عرصه ارتباطات به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این استاد روزنامه‌نگاری نام می‌برند. همکاران و شاگردان او معتقدند که اگرچه قندی یکی از سختگیرترین اساتید رشته علوم ارتباطات در دانشگاه‌های کشور بوده است، اما سختگیری‌ها هرگز محبوبیتش را زیر سایه قرار نداد.
معماری روزنامه‌نگاری نوین
در سال‌های پس از انقلاب حضور او در روزنامه «اخبار» باعث شد نامش بیشتر از گذشته روی زبان‌ها بیفتد و خلاقیت‌ها و دانش رسانه‌ای او روشن‌تر از قبل به تصویر کشیده شود. قندی به‌عنوان سردبیر روزنامه اخبار، تحریریه‌ای حرفه‌ای و خلاق را شکل داد که خروجی‌اش روزنامه‌ای خواندنی و متفاوت در آن دوره بود. او بر گزارش‌نویسی اجتماعی و فرهنگی به‌عنوان حرفه‌ای‌ترین قالب روزنامه‌نگاری تکیه داشت و همین نکته باعث می‌شد تا روزنامه‌های تحت مدیریتش همواره جذاب‌ترین گزارش‌ها را برای مخاطبان خود تدارک ببینند. روزهای سردبیری او در «اخبار» مصادف با مرگ علی حاتمی کارگردان تاثیرگذار سینمای ایران شد و او بر پیشانی روزنامه‌اش نوشت: «علی حاتمی داستان مرگ را کلید زد.» تیتری که در سال ۱۳۷۶ جایزه بهترین تیتر در جشنواره مطبوعات را برایش به ارمغان آورد و باعث شد لقب سلطان تیتر کنار نام حسین قندی قرار بگیرد.
بعد از دوم خرداد سال ۱۳۷۶ انتشار روزنامه «جامعه» بخش دیگری از خلاقیت‌ها و تجربه‌های قندی را به تصویر کشید. اگرچه سردبیر روزنامه ماشاء‌الله شمس‌الواعظین بود، اما هسته اصلی تحریریه را او چیده بود. روزنامه‌ای که با دبیری تحریریه‌اش توانست آغاز تحولی جدی در عرصه روزنامه‌نگاری نوین ایران را معماری کند. «جامعه» مدت زیادی روی دکه باقی نماند و بعد از آن راهش در روزنامه دیگری با نام «توس» ادامه پیدا کرد؛ اما انتشار این دو روزنامه در مجموع بیشتر از هفت ماه طول نکشید و همین زمان کوتاه نیز فصل متفاوتی را در عرصه روزنامه‌نگاری رقم زده است.
مبتکر نرم خبر و سخت خبر
حسین قندی همواره یکی از کسانی بود که در طول دوران فعالیتش دست به ابتکار می‌زد و خلاقیت‌هایش را به شکل عملی در دسترس علاقه‌مندان قرار می‌داد. قندی بر باورهایش تکیه داشت و همواره سعی می‌کرد در دو عرصه آموزش و روزنامه‌نگاری آموخته‌ها و تجربه‌هایش را با یکدیگر گره بزند تا خروجی کار بتواند مخاطبان آثارش را راضی نگه دارد. قندی بر این باور بود که هر حوزه خبری، زبان و ادبیات خاصی دارد و خبر باید توسط رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها با انعطاف و جذابیت، نگارش شود تا احساسات خواننده را تحریک کند. ابداع دوتیتر در خبر و آوردن پیش‌زمینه خبر و توسعه روزنامه‌نگاری تخصصی از دیگر کارهای مهم حسین قندی در طول چهل سال فعالیت پیگیر و مداومی بود که ابداع پیش‌زمینه برای خبر سبب پیدایش سبک نرم خبر و سخت خبر از سوی این استاد برجسته شد. او خبر را به دو مقوله سخت خبر و نرم خبر تقسیم کرد و معتقد بود سخت خبر، عناصر اصلی خبر را بیان می‌کند و نرم خبر با استفاده از قوه تخیل به تشریح حوادث حاشیه‌ای خبر اصلی می‌پردازد. در همین رابطه یکی از مهم‌ترین آثار تالیفی این استاد پیشکسوت انتشار کتاب «روزنامه‌نگاری تخصصی» بود که حاصل چندین سال تدریس و تجربه حرفه‌ای او به‌شمار می‌آمد. این کتاب دربرگیرنده تاریخچه‌ای از مطبوعات تخصصی در جهان و ایران، گستره معنایی این‌گونه مطبوعات، شکل، قالب‌ها و محتوای موجود در زمینه روزنامه‌نگاری و انتشار نشریه‌است. قندی به‌دنبال برآورده شدن دو هدف این کتاب را تالیف کرد؛ نخست ارتقای دانش تخصصی روزنامه‌نگاران و دوم توجه بیش از پیش به مقوله اقتصاد نشریات به‌عنوان یکی از عوامل ماندگاری مطبوعات. دیگر اثر مهم او «تخیل در روزنامه‌نگاری: شش گزارش و یک سفرنامه» نام دارد که این کتاب هم حاصل تجربیات او درباره نقش تخیل، ذهنیت داستان‌پردازانه و خلاقیت ذهنی در روزنامه‌نگاری است و فنون پرورش خلاقیت ذهنی و تخیل را آموزش می‌دهد و نمونه‌هایی عینی از روزنامه‌نگاری متخیل از مطبوعات جهان و گزارش‌های نویسنده در کتاب درج شده‌است تا مخاطب در روند سیر تکاملی این شیوه قرار بگیرد.
با این حال آنچه نامش را برجسته‌تر می‌کند، همان تیترهایی است که در ذهن بسیاری از مخاطبان روزنامه‌های کشور به یادگار مانده است.
قسطی یا مزایده، نشد مذاکره
برای خصوصی‌سازی شرکت‌های دولتی
مردی که چشم ما شد
گفت‌وگو با پروفسور کاظم معتمدنژاد، پدر علم ارتباطات ایران؛ روزنامه جام‌جم، هفتم دی ۱۳۸۳
در شرقی‌ترین شرق، بوی تند غرب می‌آید
گزارش سفر به ژاپن؛ روزنامه ابرار، ۲۷ شهریور ۱۳۷۲
علی حاتمی داستان مرگ را کلید زد
به مناسبت درگذشت علی حاتمی، کارگردان نامی ایران؛ روزنامه جامعه، آذر ۱۳۷۵
پایان انتخاب
به مناسبت توقف انتشار روزنامه انتخاب
حسین قندی، استاد پیشکسوت روزنامه‌نگاری کشور در سن 64 سالگی درگذشت
خاموشی معمار تیترها
گروه فرهنگ و هنر ـ یاسین نمکچیان : عصر پنج‌شنبه جامعه رسانه‌ای کشور یکی از چهره‌های برجسته خود را از دست داد.
حسین قندی روزنامه‌نگار و استاد دانشگاه که در تربیت چند نسل از روزنامه‌نگاران ایران نقش غیر قابل انکاری ایفا کرده بود پس از مدت‌ها مبارزه با بیماری در سن ۶۴ سالگی در بیمارستان غیاثی با زندگی خداحافظی کرد تا جای خالی‌اش در عرصه رسانه بیش از پیش احساس شود. این استاد روزنامه‌نگاری اگرچه ماه‌های پایانی عمرش را با نوعی بیماری آلزایمر دست و پنجه نرم می‌کرد اما دو هفته قبل به عارضه سکته مغزی دچار شد و از شامگاه ۲۴ فروردین‌ماه نیز به کما رفت و سرانجام روز پنج‌شنبه سوم اردیبهشت دیده از جهان فرو بست.
او متولد اسفند ۱۳۳۰ در سبزوار و بزرگ شده تهران بود که فعالیت‌های مطبوعاتی‌اش را در سال‌های جوانی آغاز کرد و برای تحصیل به آمریکا رفت و در رشته مدیریت بین‌الملل به تحصیل پرداخت و پس از فارغ‌التحصیلی به ایران برگشت تا فنون آکادمیک روزنامه نگاری را در دانشگاه علامه طباطبایی تدریس کند و همزمان در رسانه‌ها هم تجربیاتش را به شکل عملی در اختیار شاگردانش قرار دهد. حسین قندی در سال‌های فعالیتش در رسانه‌ها به «تیترزنی» اشتهار داشت و بسیاری از تیترهای ماندگار و خاطره‌انگیز رسانه‌ها در رویدادهای مهم از یادگار‌های خاطره‌انگیز او به شمار می‌آید. حضور او در رسانه‌هایی همچون کیهان هوایی، ابرار، اخبار، انتخاب و جام جم شیوه متفاوتی از روزنامه‌نگاری را به نمایش می‌گذاشت. از سوی دیگر این چهره در زمینه تالیف هم کتاب‌های ارزشمندی را نوشت و در دسترس علاقه‌مندان رشته ارتباطات قرار داد که کتاب‌های «روزنامه‌نگاری نوین»، «مقاله‌نویسی در مطبوعات»، «روزنامه‌نگاری تخصصی» و «تخیل در روزنامه‌نگاری» از مهم‌ترین آنها به شمار می‌آید. پس از اعلام خبر درگذشت این استاد دانشگاه و روزنامه‌نگار، بسیاری از شاگردانش در فضای مجازی خاطراتی را از کلاس‌هایش عنوان کردند و یادش را گرامی داشتند.در همین زمینه خبرگزاری ایسنا از همکاران و دوستانش درخواست کرد به مناسبت درگذشت همکارشان تیتر بزنند. ابتکار این خبرگزاری که پیشنهادش در شبکه‌های مجازی مطرح شده بود باعث شد تا فریدون صدیقی دوست و همکار سالیان دور حسین قندی بنویسد: «رودخانه دیگر راه نمی‌رود» و سید وحید عقیلی رئیس دانشکده ارتباطات اجتماعی هم از تیتر «قناد تیتر ایران رفت» برای این رویداد استفاده کند.از سویی دیگر بسیاری از چهره‌های رسانه‌ای در دو روز گذشته یادداشت‌هایی را در اندوه درگذشت حسین قندی منتشر کردند و بسیاری هم در گفت‌وگو با خبرگزاری‌ها از ویژگی‌های استاد روزنامه‌نگاری کشور حرف زدند. محمد مهدی فرقانی استاد رشته روزنامه‌نگاری دانشگاه علامه طباطبایی، دوست و همکار قدیمی حسین قندی گفت: من و حسین قندی سال ۱۳۵۰ رشته روزنامه‌نگاری را در دانشکده علوم ارتباطات آغاز کردیم. سال دوم دانشکده بود که ایشان به تحریریه کیهان هوایی رفتند. طی همه این سال‌ها که از کیهان هوایی رفت و در روزنامه‌های دیگر مشغول به فعالیت شد تا زمانی که در سال ۱۳۶۵ با هم برای تدریس به دانشکده رفتیم با هم بودیم. قندی یکی از نمونه‌های برجسته روزنامه‌نگاری حرفه‌ای بود. کسی که زندگی‌اش را وقف روزنامه‌نگاری کرده بود و همه زندگی‌اش چه به لحاظ حرفه‌ای و چه به لحاظ عملی با آن پیوند خورده بود. وی افزود: ایشان در رده‌های مختلفی کار کرده بودند، از خبرنگاری تا سردبیری برخی روزنامه‌ها. او کسی بود که خودش را وقف این حرفه کرده بود و با تمام وجود به آن عشق می‌ورزید. قندی انسان خوش‌ذوقی بود، به‌خصوص در زمینه خبر که آن را خوب می‌شناخت و تیترهای خوبی هم انتخاب می‌کرد. در تمام این سال‌ها شاگردپروری کرده بود و میراثی را ازخود به‌جا گذاشته است. قرار است مراسم تشییع حسین قندی امروز شنبه پنجم اردیبهشت‌ماه ساعت ۹ صبح از مقابل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه واقع در خیابان شهید بهشتی، خیابان پاکستان، کوچه دوم، شماره ۱۲ برگزار شود تا شاگردان و مخاطبان آثار این چهره رسانه‌ها او را به سمت قطعه نام آوران بهشت زهرا(س) بدرقه کنند.
ارسال نظر