شاخص‌های تاثیرگذار در بازار موسیقی

گروه فرهنگ‌وهنر: سه‌شنبه‌ها در تقویم هفتگی کشور ما رنگ و بوی سینمایی دارد، روزی که بلیت همه سینماهای کشور نیم‌بها است و همین اتفاق موجب می‌شود تا علاقه‌مندان این هنر در این روز وسط هفته با هزینه دو تا چهار هزار تومان فیلم‌های روی پرده را تماشا کنند.

اما داستان موسیقی متفاوت است. داستان موسیقی، خیلی طولانی‌تر و پیچیده‌تر از سینما است. درحالی‌که بلیت هر سانس سینما حداکثر ۶ هزار تومان در تهران است، قیمت بلیت یک کنسرت موسیقی دست کم از ۳۰ تا ۴۰ هزارتومان شروع می‌شود و تا ۱۰۰ و حتی ۱۵۰ هزار تومان هم پیش می‌رود. اینکه آیا بلیت کنسرت‌هایی که در سال‌های اخیر در فضای فرهنگی رونق گرفته گران است یا نه، سوالی است که در ذهن بسیاری از مخاطبان وجود دارد. خیلی‌ها قیمت بلیت‌ها را گران می‌دانند و در مقابل عده‌ای هم معتقدند با توجه به هزینه این قیمت‌ها طبیعی است. البته تردیدی وجود ندارد که کنسرت به کالایی لوکس بدل شده است و بخش زیادی از جامعه قدرت خرید بلیت و حضور در برنامه‌های اجرای زنده را ندارند. در این گزارش به عوامل تاثیرگذار بر قیمت‌گذاری کنسرت‌ها اشاره شده است. چرا بلیت کنسرت‌های موسیقی گران است؟ اجرای موسیقی به صورت زنده نیازمند یک سالن مجهز به سیستم صوتی مناسب و تعداد بالای تماشاگر است. دارندگان این سالن‌ها یا اشخاص حقیقی مثل برخی افراد جامعه هستند یا اشخاص حقوقی مثل شهرداری‌ها و وزارتخانه‌ها و ادارات و... گره کار اینجا است که قیمت اجاره سالن برای اجرای گروه‌های موسیقی بسیار بالا است. تالار وحدت، برای یک شب اجرا مبلغ ۸ میلیون تومان بابت اجاره‌بها دریافت می‌کند و استانداردترین سالن کنسرت در ایران است که البته، اجازه برگزاری کنسرت پاپ در آن وجود ندارد. سالن برج میلاد از شنبه تا چهارشنبه برای یک سانس بیش از ۳۰ میلیون و برای دو سانس حدود ۵۰ میلیون تومان دریافت می‌کند. پنج‌شنبه‌ها و جمعه‌ها نیز به این مبالغ درصدی اضافه می‌شود. تالار وزارت کشور نیز برای یک سانس ۸۰ میلیون و برای دو سانس ۱۲۰ میلیون تومان، بابت اجاره سالن دریافت می‌کند. این در حالی است که مجید روغنی برگزارکننده کنسرت در گفت‌وگو با «ایلنا» می‌گوید که متاسفانه نظارتی بر اجاره‌ بهای سالن‌ها وجود ندارد و درواقع مرجعی برای این نظارت نداریم. تالار وزارت کشور و سالن میلاد نمایشگاه بین‌المللی در شرایطی که امکانات مناسبی برای برگزاری کنسرت ندارند، ارقامی غیرمنطقی برای اجاره‌ بها قرار داده‌اند. این برگزارکننده کنسرت درباره نگاه مادی به حوزه فرهنگ گفت: به طورمثال، تالار وزارت کشور زیرنظر یک تعاونی از وزارت کشور است و برای اجاره‌ بهای تالارش مبلغ ۱۲۰ میلیون تومان را درنظر گرفته است. با تعیین چنین مبلغی، واضح است که نگاه فرهنگی به حوزه موسیقی وجود ندارد. متاسفانه بسیاری از مدیران شعار حمایت از موسیقی ملی ایران و موسیقی فاخر را می‌دهند اما در واقع حرکتی صورت نمی‌گیرد.

آگهی تبلیغاتی برنامه‌های فرهنگی

تبلیغات محیطی کنسرت‌های موسیقی در تهران نیز، داستان جالبی دارد. برای مثال شهرداری تهران هر یک از بیلبوردهای سطح شهر را به‌صورت مساوی و برابر به دو حوزه تجاری- صنعتی و فرهنگی اجاره می‌دهد. برای مثال یک شرکت تولیدی خارجی مانند سامسونگ و یک گروه موسیقی داخلی برای تبلیغ خود باید حدود ۲۰۰ میلیون تومان برای اجاره یک بیلبورد ۳۲ مترمربعی در تهران بپردازد. برای تبلیغ در ابعاد کوچک‌تر نیز ماجرا به همین منوال است، برای مثال اجاره یک استرابورد سه در چهار متر، ۱۳ میلیون تومان در ماه است.

هزینه برقراری نظم و امنیت در کنسرت‌ها

روغنی درباره دریافت وجه نقدی برای حفاظت کنسرت‌ها می‌گوید:‌ خدمات انتظامی برای هر سانس کنسرت در برج میلاد مبلغ ۵ میلیون تومان بابت برقراری امنیت و نظم از برگزارکننده کنسرت دریافت می‌کند که در تعداد سانس‌های بالا عدد زیادی است و اگر نگاه حمایتی از موسیقی ایرانی وجود دارد؛ خواهشمندم بین این موسیقی و موسیقی پاپ که درآمدهای متفاوتی دارند؛ تفاوت قائل شوند تا بار هزینه‌ها در آخر برای تهیه بلیت به سبد فرهنگی خانوار نیفتد. صدرالدین حسین‌خانی، یکی دیگر از برگزارکنندگان کنسرت‌های موسیقی نیز درباره دریافت این وجه می‌گوید: متاسفانه، این روزها هرکسی در هر مقامی، تا جایی که بتواند سعی بر درآمدزایی دارد. این مساله تنها مربوط به حوزه فرهنگ نمی‌شود و یک مشکل کلی در جامعه است. دلیل دریافت چنین وجه‌هایی برای خود ما هم مبهم است.

بلیت گران کنسرت‌ها

یک حساب سرانگشتی نشان می‌دهد که برگزاری یک کنسرت از سوی یک گروه در ارزان‌ترین تالار استاندارد ایران یعنی تالار وحدت در تهران برای هر سانس دست‌کم ۵۰ میلیون تومان هزینه دربردارد. از سویی اگر گروه موسیقی فقط بخواهد هزینه‌هایش را جبران کند و بتواند تمام صندلی‌های سالن وحدت (حداکثر ۹۰۰ صندلی) را هم پر کند، هر بلیت را باید به قیمتی در حدود ۵۶ هزار تومان بفروشد. با این وجود گروه‌های موسیقی تلاش کرده‌اند تا با ارزش‌گذاری بلیت‌های موسیقی با توجه به دور و نزدیکی به صحنه اجرا یا طبقات سالن، یک طیف قیمتی از ۳۰ تا ۱۰۰ هزار تومانی را لحاظ کنند. طبیعی است که در سالن‌های مختلف و در صورت استفاده از تبلیغات محیطی بیشتر و... هزینه برگزاری کنسرت بالاتر می‌رود و این در حالی است که در محاسباتی که در این گزارش آمد، حق‌الزحمه نوازندگان و خوانندگان گروه‌های موسیقی لحاظ نشده است.