تهران میزبان تعزیه‌ها

گروه فرهنگ وهنر: تعزیه به معنی سوگواری، برپایی یادبود عزیزان از دست رفته، تسلیت، امر کردن به صبر و پرسیدن از خویشان درگذشته است؛ اما آنچه به عنوان تعزیه در ایران شهرت یافته گونه‌ای از نمایش مذهبی منظوم است که در آن عده‌ای اهل ذوق و کارآشنا در جریان سوگواری‌های ماه محرم و برای نشان دادن ارادت و اخلاص به اهل‌بیت‌(ع)، طی مراسم خاصی بعضی از داستان‌های مربوط به واقعه کربلا را پیش چشم تماشاچی‌ها بازآفرینی می‌کنند. در تعزیه چون اهمیت خواندن هنرمندانه اشعار بیش از روش اجرا و نمایش واقعه‌هاست، آن را در قیاس با روضه‌خوانی، تعزیه‌خوانی نیز گفته‌اند.تاریخ پیدایش تعزیه به‌صورت دقیق پیدا نیست و درباره شکل‌گیری آن مطالب متفاوتی منتشر شده است. تعزیه در ایران قدیم جایگاه مهمی داشته؛ اما در سال‌های اخیر این هنر به حاشیه رانده شد و می‌رفت که فراموش شود. با این حال در سال‌های اخیر خیلی‌ها به اهمیت تعزیه و جایگاه آن در هنر ایران پی برده‌اند و به همین دلیل برنامه‌های مختلفی در تهران و بسیاری از شهرستان‌ها همزمان با ایام ماه محرم برگزار می‌شود. آنچه می‌خوانید معرفی تعزیه‌هایی است که در این روزها در تهران اجرا می‌شود.

فرهنگسرای ارسباران

امیر زینلی پس از سال‌ها تجربه در کنار مراسم تعزیه خوانی نزد استادان تعزیه گروهی را تشکیل داد که تاکنون برنامه‌های زیادی را در شهرهای مختلف کشور اجرا کرده‌اند و حالا هم در فرهنگسرای ارسباران روی صحنه می‌روند. دعوت کوفیان از امام حسین‌(ع) و شهادت «هانی ابن عروه» در شب اول، «شهادت مسلم بن عقیل‌(ع)» شب دوم، «طفلان مسلم» شب سوم، «شهادت حر بن یزید ریاحی» شب چهارم، «شهادت وهب نصرانی» شب پنجم، «شهادت حضرت علی‌اکبر» شب ششم، «شهادت حضرت قاسم بن الحسن» شب هفتم، «شهادت حضرت ابوالفضل العباس‌(ع)» شب هشتم، «شهادت امام حسین (ع)» شب نهم و «بازار شام و شهادت حضرت رقیه (س)» در شب دهم طی این مراسم برای علاقه‌مندان اجرا می‌شود. علاقه‌مندان برای شرکت در این مجلس می‌توانند تا ۱۰ محرم ساعت ۲۰ به فرهنگسرای ارسباران به نشانی، خیابان شریعتی، بالاتر از پل سید خندان، خیابان جلفا مراجعه کنند.

فرهنگسرای خاوران

بیست‌ویکمین آیین تعزیه خوانی فرهنگسرای خاوران از روز یکشنبه چهارم آبان ماه ساعت ۱۴:۳۰ با اجرای مجلس شاهچراغ آغاز شده است. سرپرستی این برنامه‌ها بر عهده رجبعلی معینیان و مرتضی نمکی است. برنامه‌های ۱۲ روز دیگر عبارت است از: مجالس تعزیه حجه الوداع، قیس ابن مصحر، شهادت حضرت مسلم، شهادت حر، شهادت حضرت قاسم(ع)، شهادت حضرت علی اکبر(ع)، شهادت حضرت عباس(ع)، شهادت امام حسین(ع)، غارت خیمه‌ها، بازار شام و رسوایی یزید. فرهنگسرای خاوران در میدان خراسان، خیابان خاوران، سه راه هاشم‌آباد واقع شده و حضور تمام علاقه‌مندان و عاشقان اهل‌بیت(ع) در برنامه تعزیه‌خوانی محرم آزاد است.

مجالس کربلا خوانی در پارک شهر

در راستای بسط فرهنگ دینی و همزمان با ایام ماه محرم، ویژه‌برنامه‌ای فرهنگی و آیینی با موضوع عاشورا در پارک شهر اجرا می‌شود. مدیران فرهنگی پارک شهر هدف این برنامه را ژرفابخشی اطلاعات شهروندان نسبت به واقعه بی‌بدیل فرهنگ عاشورا و محرم عنوان کرده‌اند و از نخستین روز ماه محرم، برنامه خوانش گزیده آثار ادب عاشورایی در هشت مجلس با اجرای صحنه‌ای، «کربلا خوانی» آغاز شده است. حبیب خوانی، رازخوانی، آداب خوانی و زهیرخوانی از جمله این مجالس هستند که از یکم تا هشتم ماه محرم اجرا می‌شود. برپایی نمایشگاه عکس عاشورا و نگار گذر عاشورایی، ایستگاه صلواتی و نمایشگاه کتاب از دیگر برنامه‌هایی است که همه روزه از ساعت ۱۶ تا ۱۷ به مدت هشت روز برگزار می‌شود. علاقه‌مندان برای شرکت در این مجالس می‌توانند به سالن اجتماعات کتابخانه مرکزی پارک شهر واقع در خیابان حافظ، خیابان بهشت، پارک شهر مراجعه کنند.

فرهنگسرای نیاوران

بنیاد آفرینش‌های هنری نیاوران در پنجمین سال پیاپی مجالس تعزیه عاشورایی را با هدف حمایت از برنامه‌های فرهنگی- هنری و ترویج فرهنگ دینی در مناسبت‌های مذهبی در این فرهنگسرا برگزار می‌کند. این مجالس، با حمایت معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در محرم سال ۹۳ با حضور هنرمندان گروه تعزیه، به سرپرستی علاءالدین قاسمی هر شب از ساعت ۲۰:۳۰ در سالن اصلی فرهنگسرای نیاوران اجرا می‌شود. مجالس تعزیه عاشورایی از روز یکشنبه، چهارم آبان مطابق با اول محرم آغاز شده و تا روز ۱۳ آبان و روز عاشورای حسینی ادامه خواهد داشت.مجالس تعزیه ماه محرم در چهار سال گذشته با استقبال مردم شمال شرق تهران در فرهنگسرای نیاوران برگزار شده است. همچنین حضور در این مراسم برای عموم علاقه مندان و عزاداران حسینی آزاد است.

شب‌های واقعه در مجموعه تئاتر شهر

مجموعه تئاتر شهر از ۵ تا ۱۳ محرم مجالس تعزیه‌ای را به سرپرستی استاد احمد عزیزی برگزار می‌کند. همچنین به مدت سه شب پرده‌خوانی توسط مرشد محسن میرزاعلی و مراسم سنج و دمام به مدیریت هادی لشگری برگزار می‌شود. تعزیه‌ها از ۸ تا ۱۶ آبان ماه اجرا می‌شوند که شامل تعزیه‌های حضرت مسلم، مجلس تعزیه شهادت حر، شهادت حضرت علی اکبر(ع)، تعزیه شهادت حضرت قاسم (ع)، شهادت حضرت ابوالفضل (ع)، تعزیه شهادت امام حسین (ع)، تعزیه بازار شام، تعزیه شاه چراغ و تعزیه متوکل بن عباسی هستند. روزهای ۱۱، ۱۲ و ۱۳ آبان ماه نیز قبل از آغاز تعزیه مجالس پرده خوانی و از ۱۱ تا ۱۶ آبان مجالس سنج و دمام برگزار می‌شود.

بوستان رازی

روایت «خورشید بر نیزه» تعزیه‌ای است که در دهه اول محرم در بوستان رازی اجرا می‌شود. این برنامه از چهارم آبان آغاز شده و تا سیزدهم آبان ماه پس از نماز مغرب و عشاء در بوستان رازی برگزار خواهد شد. در این بوستان برنامه‌های فرهنگی دیگری هم درباره محرم برگزار می‌شود اما تعزیه یکی از مهم‌ترین آنها است و علاقه‌مندان می‌توانند برای تماشای این برنامه به آدرس خیابان قزوین، پارک رازی مراجعه کنند.