رسیدگی به تخلفات مالی تئاتری‌ها

نمایش «خشکسالی و دروغ» به کارگردانی محمد یعقوبی

چندی پیش حمیدرضا آذرنگ نویسنده و کارگردان تئاتر در گفت‌وگویی از وجود قراردادهای صوری در مرکز هنرهای نمایشی خبر داد و نسبت به چگونگی تخصیص بودجه‌ تئاتر؛ سوالاتی را مطرح کرد. این کارگردان تئاتر مدعی شد که در هنگام دریافت هزینه‌ گروه نمایشی خود در دوره‌ مدیریت قبلی اداره‌ کل هنرهای نمایشی، تخلفاتی صورت گرفته‌است. پس از اظهارنظر آذرنگ، گروه ویژه‌ای برای رسیدگی و بررسی این موضوع تشکیل شد.

فرهنگ‌وهنر- حمید شاه‌آبادی معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پیرامون بعضی تخلفات مالی در دوره‌ گذشته‌ مدیریت مرکز هنرهای نمایشی گفت: بعضی از افراد که با انجمن هنرهای نمایشی مراوداتی داشته‌اند، مبالغی را مطرح کرده‌اند که به‌عنوان تخلفات مدیران مجموعه مطرح شده است و ارقامی که گروهی دریافت کرده‌اند یا دریافت نکرده‌اند؛ اما به نامشان ثبت شده است.

وی ادامه داد: لذا ما بستری را فراهم کرده‌ایم و امکانات خود را دراختیار دستگاه‌های نظارتی قرار دادیم؛ زیرا معتقدیم دستگاه‌های نظارتی هوشمند هستند. دستگاه‌های نظارتی نظر موافقان و مخالفان را شنیدند و مستندات را نیز بررسی کردند. بررسی کارشناسان در داخل مجموعه ما به اتمام رسیده است و آنها خود در حال تجزیه و تحلیل مسائل هستند و اگر تخلفی ببینند، قطعا به ما و مردم اعلام می‌کنند. اما در حال حاضر هیچ گزارشی مبنی بر نفی یا اثبات این مساله در دست نداریم.

شاه‌آبادی درباره‌ چشم‌انداز خود در این پرونده گفت: ما حتما براساس اعتقادی که به مدیران به‌صورت کلی و عمومی داریم و اینکه مدیران وزارت ارشاد در دولت نهم و دهم پاک، سالم و خدمتگزار هستند، گمان خود را بر درستی مدیران گذاشته‌ایم. البته ممکن است بعضی کارها و فعالیت‌ها توام با اشتباه و خطا باشد؛ اما ما براساس اعتماد به دستگاه‌های نظارتی عمل می‌کنیم و اگر کسی هم تخلف کرده باشد؛ دستگاه‌های نظارتی کار خود را انجام می‌دهند. اما ما در استفاده از مدیران خود در دولت نهم و دهم تا این لحظه؛ موردی که نشان دهنده‌ تخلف باشد، مشاهده نکرده‌ایم؛ زیرا معتقدیم در سیستم اداری کشور هیچ تخلفی زیر ابر نمی‌ماند. با وجود این، حمیدرضا آذرنگ همچنان معتقد است که اطمینان دارد تخلف مدیران ثابت شده و باید هرچه زودتر اعلام شود. وی با بیان اینکه در تماسی که با گروه بازرسی این مساله داشته‌ام، به من اعلام شد تخلف ثابت شده و از این پس مجاری قانونی هستند که باید کار را ادامه بدهند، گفت: تخلفات اثبات شده است. اگر این مساله بخواهد کتمان شود یا پارتی‌بازی است یا لاپوشانی بوده تا مسائل را پنهان کنند. آذرنگ ادامه داد: این پنهان کاری برای چیست؟! اگر مسلمانیم برای چه پنهان‌کاری می‌شود؟! نهایت مسلمانی این است که جلوی خطا را گرفت تا خطای بعدی اتفاق نیفتد. من می‌دانم چه اتفاقی افتاده است. این مساله توسط بازرسی کل کشور هم اثبات شده است. امیدوارم مسوولان وزارتخانه و کسانی که این خبر به آنها مربوط می‌شود، حقایق را اعلام کنند. وی معتقد است: در این مسائل افراد به تنهایی مهم نیستند. در این سیستم باید گروهی تشکیل شود تا یک اقدام جدی انجام دهد. نویسنده نمایش «خنکای ختم خاطره» پیشنهاد داد: بچه‌های تئاتری می‌توانند گروهی را تشکیل دهند و از طرف خود؛ نماینده‌ای به بازرسی کل بفرستند تا پیگیر این پرونده برای تعیین صحت و سقم آن باشد.

خبرنگار ایلنا لازم دید نظر افراد دیگری در خصوص این ماجرا را جویا شود و چه جایی بهتر از خانه‌ تئاتر و اعضای هیات‌مدیره‌ آن که پیگیری و مطالبات حقوق هنرمندان تئاتر را در دستور کار خود دارد. محمد یعقوبی یکی از اعضای هیات‌مدیره خانه‌تئاتر درباره نقش خانه‌تئاتر در پیگیری این مساله گفت: وقتی نهاد اداره‌ کل هنرهای نمایشی این ادعا را جدی نمی‌گیرد، درحالی‌که لازم است در ابتدا طرف حساب آنها باشند، فرض را براین می‌گذاریم که لابد اتفاق حقوقی و کیفری نیفتاده است.

وی با تاکید بر اینکه این مباحث باید در جلسات خانه‌تئاتر مطرح شوند و گفته‌های وی صرفا بیان نظرات و دیدگاه‌های خودش است، اعلام کرد: این اتفاق باید در جلسات خانه‌تئاتر مطرح شود تا یک تصمیم صنفی برای آن گرفته شود؛ اما چیزی که من اکنون می‌توانم بگویم این است که ما باید منتظر باشیم تا بازتاب نظر آقای آذرنگ را از جانب مدیران و مسوولان بشنویم و ببینیم واکنش مرکز هنرهای نمایشی چیست تا ما نیز نظر خود را ابراز کنیم. یعقوبی توضیح داد: وقتی خانه‌تئاتر نمی‌تواند به مدارک دسترسی داشته باشد و زمانی که از او دعوت نمی‌شود تا نماینده‌ای در آن تیم و گروه بازرسی داشته باشد، هر اظهارنظری از جانب او می‌تواند بی‌اساس باشد. در شرایط فعلی که همه‌ بررسی‌ها در پشت درهای بسته اتفاق افتاده است، خانه‌تئاتر به این مساله اشراف ندارد و نمی‌تواند اظهارنظر کند.

وی تاکید کرد: در صورتی خانه‌تئاتر می‌توانست پیگیر این مساله باشد که فردی از خانه‌ در تیم بازرسی بوده باشد؛ زیرا خانه‌تئاتر به یک حرف نمی‌تواند استناد کند. این یک اصل قانونی است که نمی‌توان براساس نظر شفاهی افراد اقدامی انجام داد. شاید اگر آقای آذرنگ، اسناد و مدارک خود را درباره‌ ادعایی که مطرح کرده، به خانه‌تئاتر ارائه می‌کرد، ما می‌توانستیم از این طریق پیگیر مساله باشیم. این نویسنده و کارگردان تئاتر با اشاره به اینکه خانه‌تئاتر در این زمینه قدرت اجرایی و اظهارنظر خاصی ندارد، گفت: خانه‌تئاتر درصورتی‌که می‌خواست اظهارنظر صائبی داشته باشد باید در آن تیم می‌بود. حال که این کار را نکرده، اصلا اشتباه است اگر بخواهد اظهارنظر کند. درحالی ادعای وجود قراردادهای صوری در اداره‌ کل هنرهای نمایشی مطرح شد که اکثر گروه‌های تئاتری که روی صحنه می‌روند بدون قرارداد کار خود را آماده‌ اجرا می‌کنند و اکثر آنها حتی بعد از گذشتن ماه‌ها به دستمزدهای خود نرسیده‌اند. علاوه بر این انتظار برای دریافت دستمزد گاه تا یک سال نیز به درازا می‌کشد.

پایین بودن بودجه‌ تئاتر در مقایسه با دیگر فعالیت‌های فرهنگی و هنری، دستمزد پایین هنرمندان تئاتر، قراردادهای نانوشته‌ای که به اجرای تئاتر منجر می‌شود و موارد متعدد دیگر... از جمله مشکلاتی هستند که هنرمندان تئاتر با آن دست به گریبان هستند.