چتر سوراخ!

فرهنگ و هنر- از زمانی که بین تهیه‌کنندگان سینمای ایران اختلاف افتاد و آنها را به چهار گروه ناهمگون تقسیم کرد؛ پای دولت به حیطه سینما بیشتر از قبل باز شد و حالا دیگر با صدای بلند اعلام می‌شود که دولت قرار است اتحادیه‌ای تشکیل دهد و ذیل آن تهیه‌کنندگان سینمای ایران را زیر یک چتر جمع کند و به اختلاف‌ها پایان دهد. اینکه چقدر این کار عملی است و می‌شود به وضعیت سینمای ایران با این روش سرو سامان داد، باید منتظر ماند و زمان داد تا نتیجه را دید. اما تا همین جای کار، نظرهای متفاوتی از بعضی آدم‌ها صادر شده است که نشانه‌های چند دستگی در همین آدم‌هایی را که دولت دور هم جمع کرده است، می‌شود از حرف‌هایشان استنباط کرد. در این مجال به چند نظر در مورد تشکیل اتحادیه تهیه‌کنندگان سینمای دولتی نگاهی بیندازید.

هر ندای وحدتی، وحدت نیست و هر تکثری تفرقه نیست

مهدی فخیم‌زاده پیرامون بحث‌های این روزهای تشکیل تشکل واحد تهیه‌کنندگان یادداشتی را تحت‌عنوان «وحدت یا تفرقه» منتشر کرده است.

این کارگردان و تهیه‌کننده در این یادداشت پس از بیان تاریخچه اختلاف میان تهیه‌کنندگان آورده‌ است: «اما حال چه خبر است، آقای سجادپور با پیروی از خط مشی جناب شمقدری معاون سینمایی، موقع را مغتنم شمرده و در لوای کلمه ظاهرا موجه وحدت درصدد برآمده تا یک صنف تهیه‌کنندگی به‌وجود آورد و به قول خود آقای مدیرکل که در برنامه «هفت» به‌زبان خودش گفته، قصد دارد صنف واحدی از تهیه‌کنندگان به‌وجود آورد که از خانه سینما مستقل باشد و امور بقیه صنوف نیز از طریق این صنف حل و فصل شود (نقل به مضمون) فاعتبروا یا اولی الابصار، چگونه امور بقیه صنوف از طریق صنف تهیه‌کنندگان حل و فصل شود؟ اصلا چگونه صنف کارفرمایی تهیه‌کنندگان می‌تواند مشکلات صنوف دستمزد بگیر را حل و فصل کند؟

از نظر شخصی نیز اکنون هیچ منافعی در این سینما ندارم؛ چرا که فعلا در تلویزیون به ‌کار مشغولم و تا اطلاع ثانوی خیال فیلم‌سازی ندارم. پس آنچه می‌گویم نه از سر منافع است نه از سر غرض و مرض، بلکه صرفا از سر خیرخواهی است و علاقه به مصالح این سینما.

دوستان از من کهنه تشکیلات‌چی صنفی بشنوید، این کار امکان ندارد. اگر بر فرض محال بر موانع فائق شوید و اساسنامه‌ای بنویسید و صنفی حکیم فرموده به‌وجود آورید مطمئن باشید که چندان نمی‌پاید و از همان روزهای اول پتانسیل انشعاب و چند دستگی پدیدار می‌شود و دیری نمی‌پاید که عملا باردیگر به انشعاب و تفرقه دچار می‌شوید. اما آنچه گفتم نه دستورالعمل بود و نه توقع، می‌دانم که نه گروهی و نه حتی فردی با این چند جمله بنده از مسیر انتخابی خویش باز نمی‌گردد و راه و نظر مرا در پیش نمی‌گیرد گفتم که ثبت شود، گفتم که بماند، فقط برای ثبت در تاریخ این سینما گفتم، باشد که در آینده یا من بفهمم که آنچه می‌گفتم غلط بوده و یا آیندگان درک کنند که هر ندای وحدتی وحدت نیست و هر تکثری تفرقه نیست. می‌توان نام‌ها و نشانی جدا داشت و در عین حال در مسیر تعالی و تامین منافع جمعی گام برداشت.

حوصله‌ای برای شنیدن حرف‌های کارشناسی وجود نداشت

اما بشنوید از علیرضا داودنژاد که در جلسه‌ «تشکیل اتحادیه‌ تهیه‌کنندگان توسط دولت» به عنوان یک شخص حقیقی و کارشناس حضور داشته است و دیده‌های خود را نوشته است. او درباره کیفیت این جلسه ابراز نارضایتی کرد و گفت: متاسفانه هیچ فردی حوصله نداشت، کارشناسانه و بنیادی مسائلی را که سینمای ایران به صورت جدی به آن مبتلا است، بررسی کند. داودنژاد در ادامه با اشاره به جلسه‌ای که در ارشاد داشته‌اند، گفت: اما متاسفانه در این جلسه هم مثل بسیاری از جلسات صنفی که در ۲۰ سال گذشته شکل گرفته و برگزار شده حوصله‌ای برای شنیدن این حرف‌ها وجود نداشت و دائم می‌گفتند که باید اختلافات را کنار بگذاریم و صنف واحد تشکیل بدهیم.حتی اصرار بنده و تعداد دیگری از حاضران برای اینکه ریشه اختلافات شناخته و رفع شود یا لااقل درباره آنها گفت‌وگویی صورت بگیرد به جایی نرسید، عجیب است که آقای سجادپور حاضر نبود از حاضران بپرسد که چرا یک روز همه شما زیر سقف اتحادیه با یکدیگر می‌نشستید و کار می‌کردید؛ ولی به تدریج اتحادیه ریزش کرد و اکثریت اعضا از آن بیرون آمدند؟ کسی حاضر نبود درباره این سوال تامل کند که چرا اعضا ریزش کرده وارد تشکل واحد نشدند و در تشکل‌های مختلف با هم کنار آمدند؟ و وقتی بنده ناچار شدم به بعضی انحصارطلبی‌ها، ظلم‌ها و تبعیض‌ها اشاره کنم و آثار سوء چنان رفتارهایی را در نظام تولید، توزیع ، نمایش متذکر شوم، سر و صدا بلند شد و پای لحن و ادبیات تهدیدآمیز به میان آمد.این کارگردان تهیه‌کننده در ادامه گفت: در دومین جلسه‌ای هم که در ارشاد تشکیل شد، بنده در ابتدا تاکید کردم که روحیه و اعصاب و روان لازم برای شرکت در هرگونه جلسه‌ای را ندارم. یکی از مهم‌ترین وظایف دولت این است که از اعتماد مردم مراقبت کند و به این اعتماد ضربه نزند. متاسفانه در پایان جلسه دوم آقای سجادپور بی‌اعتنا به همه این مباحث چند نفر را به عنوان شورای تدوین پیش‌نویس اساسنامه تشکل واحد منتصب کردند و از افراد حاضر که به صورت حقیقی در آنجا ظاهر شده بودند و از تشکل‌های خود نمایندگی نداشتند، تقاضای اظهار رای کردند که تقریبا نیمی از آنها در رای‌گیری شرکت نکردند و تعدادی هم نظیر بنده مخالفت کردند.

داودنژاد در بخش پایانی این گفت‌وگو با ایسنا مطرح کرد: من واقعا نمی‌توانم تاسف عمیق خودم را از این اوضاع پنهان کنم، آیا در شرایطی که بازار کالاهای فرهنگی در کشور ما گرفتار هرج و مرج است و در شرایطی که فضای سمعی و بصری کشور تقریبا به تسخیر فیلم‌های وارداتی درآمده است، ما باید درگیر چنین روزمرگی‌های باشیم و سینما و تشکیلات صنفی آن را در گرو انحصارطلبی‌ها و جناح‌بازی‌ها نگه داریم و با توسل به بازی‌های لفظی منافع عمومی را قربانی منافع شخصی خود کنیم.