چرخ کامیون برای صنعت روغن نباتی نمی چرخد

کمبود روغن خام تولیدکنندگان را با مشکل مواجه کرده است

گروه صنعت و معدن- «کمبود نسبی روغن نباتی، ورود محموله جدید روغن خام به کشور، مشکلات حمل‌و‌نقل در انتقال روغن خام، سایه واردات در بازار مصرف و...» بخشی از مسائل حل نشده صنعت روغن نباتی کشور است. چند وقتی است که فعالان این صنعت از کمبود نسبی روغن نباتی در بازار داخلی خبر می‌دهند و دلیل آن را کمبود روغن خام اعلام می‌کنند. مشکلی که با وجود ورود یک محموله ۴۷۰هزار تنی روغن خام از طریق بنادر کشور، به دلیل کمبود وسایل نقلیه هنوز حل نشده است. رییس انجمن صنایع روغن نباتی با تایید ورود محموله روغن خام به کشور می‌گوید: در حال حاضر محموله‌ای معادل ۴۷۰هزار تن روغن خام وارد کشور شده است؛ اما به دلیل مشکلات حمل‌و‌نقل و کمبود کامیون این محموله هنوز به طور کامل بین کارخانه‌ها توزیع نشده است.

ابوالحسن خلیلی که دبیرکل کانون انجمن‌های صنایع غذایی ایران نیز هست، در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد» افزود: تاخیر در توزیع روغن خام به کارخانه‌ها باعث کاهش ذخایر مخازن شده و به تبع آن کمبود نسبی روغن نباتی در بازار داخلی را شاهد هستیم. وی با اشاره به اینکه در حال حاضر مصرف روغن نباتی کشور سالانه حدود یک میلیون و ۴۰۰هزار تن است، اظهار کرد: حدود ۵درصد از ماده اولیه این نیاز، از طریق تولید داخل تامین می‌شود و ۹۵درصد آن به واردات وابسته است. رییس انجمن صنایع روغن نباتی در پاسخ به این سوال که چرا تولیدات داخلی تاکنون نتوانسته است جوابگوی نیاز کشور باشد، گفت: این موضوع به بخش کشاورزی برمی‌گردد؛ به طوری که هم اکنون میزان تولید دانه‌های روغنی در کشور در حد مطلوب نیست. خلیلی با بیان اینکه در حال حاضر نزدیک به ۳۰۰هزار تن انواع دانه‌های روغنی در کشور تولید می‌شود، گفت: از این میزان، کمتر از ۱۰۰هزار تن روغن به‌دست می‌آید؛ بنابراین لازم است که این بخش به منظور تامین نیاز داخلی و کاهش واردات تقویت شود.

صنعت روغن‌کشی وابسته به دانه‌های روغنی

در همین رابطه روز گذشته رییس انجمن صنایع غذایی ایران نیز اعلام کرد که برای ادامه فعالیت و حیات صنعت روغن‌کشی کشور باید میزان تولید دانه‌های روغنی افزایش یابد که این امر با برنامه‌ریزی دقیق مسوولان وزارت جهاد کشاورزی امکان پذیر است. محمد حسینی در گفت‌و‌گو با «ایرنا» افزود: هم‌اکنون بیش از ۹۰ درصد روغن مصرفی مورد نیاز کشور از خارج تامین و فقط ۱۰ درصد این نیاز در داخل تولید می‌شود.

وی با بیان اینکه این میزان واردات روغن برای کشوری با پتانسیل و ظرفیت بالای تولید محصولات کشاورزی مناسب نیست، تاکید کرد: در این راستا باید میزان تولیدات دانه‌های روغنی در کشور افزایش یابد. به گفته این مقام مسوول، هم‌اکنون به دلیل پایین بودن سطح تولید دانه‌های روغنی همچون کلزا، پنبه دانه، آفتابگردان، سویا و گلرنگ، صنعت روغن‌کشی کشور با مشکلات عدیده‌ای مواجه شده است. حسینی از دولت و مسوولان ذی‌ربط خواست برای ادامه حیات صنعت روغن‌کشی، تولید دانه‌های روغنی را مورد حمایت قرار دهند تا با افزایش تولید دانه‌های روغنی از خدمات صنعت روغن‌کشی کشور بیش از گذشته بهره‌مند شویم.

واردات روغن خام با ارز مرجع

نحوه دریافت ارز برای واردات مواد اولیه از دیگر موضوعاتی بود که خلیلی به آن پاسخ داد.

رییس انجمن صنایع روغن نباتی در پاسخ به این سوال که آیا برای واردات روغن خام به کشور ارز با قیمت دولتی در اختیار فعالان این صنعت قرار می‌گیرد، گفت: واردات روغن خام به کشور با ارز مرجع انجام می‌شود؛ اما برای واردات مواد بسته‌بندی و افزودنی باید از ارز آزاد استفاده کنیم که این موضوع تغییراتی را در قیمت‌ها ایجاد می‌کند. وی در پاسخ به این سوال که امسال چه میزان قیمت روغن نباتی افزایش داشته است، گفت: طبق تصمیم سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان امسال قیمت انواع روغن نباتی به طور متوسط بین ۱۴ تا ۲۰درصد افزایش داشته است. این افزایش قیمت هم تنها در ابتدای سال صورت گرفته و افزایش قیمت دیگری را نداشته‌ایم.

این اظهارات در حالی اعلام می‌شود که برخی منابع خبری از فروش برخی روغن نباتی‌های موجود در بازار به ویژه روغن‌های فله و روغن‌های صنعت با قیمتی بیش از قیمت مصوب خبر می‌دهند. موضوعی که خلیلی در رابطه با آن می‌گوید: قیمت روغن‌های خاص برای بخش‌هایی چون صنعت با قیمت مصوب سازمان حمایت متفاوت است، اما در بخش خانوار غیر از ابتدای سال ما افزایش قیمت نداشته‌ایم.

رییس انجمن صنایع روغن نباتی افزود: در حال حاضر در بخش صنعت به دلیل عدم موافقت سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان با افزایش قیمت روغن‌های ۱۶کیلوگرمی یک کمبودی در بازار به وجود آمده است و همین موضوع باعث افزایش قیمت آن شده است.

بر اساس این گزارش، قیمت‌گذاری در صنعت روغن نباتی، همواره تحت نظارت سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان صورت گرفته است و در تعیین قیمت‌های فروش و مصرف‌کننده احجام مختلف و انواع روغن، نرخ ارز مرجع در تاریخ گشایش اعتبار و معامله اسناد، عامل اصلی تعیین قیمت تمام شده مواد اولیه بوده است. به بیان دیگر، روغن نباتی؛ همواره با فرض ثابت ماندن نرخ ارز در حد فاصل زمانی تاریخ گشایش و تاریخ سررسید اعتبار، قیمت‌گذاری شده و به فروش رفته و این در حالی است که مواد اولیه آن (روغن خام و دانه روغنی) عمدتا از طریق گشایش اعتبارات ریفاینانس یک ساله وارد شده است به این معنی که بخش عمده مبلغ اعتبار، یک سال پس از ورود کالا تسویه می‌شود.

فعالیت کارخانه‌ها با۴۰ تا ۴۵ درصد ظرفیت

در همین حال، رییس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان روغن نباتی ایران نیز در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد»، با اشاره به اینکه کارخانه‌های روغن نباتی برای تولید وابسته به کارخانه‌های روغن‌کشی هستند، می‌گوید: در حال حاضر کارخانه‌های روغن کشی با مشکل کمبود مواد اولیه مواجه هستند و این امر موجب شده تا کارخانه‌های تولید روغن با افت تولید مواجه شوند.

به گفته نعمت‌الله زمانیان، کمبود مواد اولیه موجب شد تا کارخانه‌های روغن نباتی در حال حاضر با ظرفیت ۴۰ تا ۴۵ درصدی فعالیت کنند.

کمبود مواد اولیه در حالی هم اکنون به بزرگ‌ترین معضل تولیدکنندگان روغن نباتی بدل شده که چندی است مسوولان از ورود ۴۷۰ هزار تن روغن خام به بنادر کشور خبر می‌دهند؛ اما ظاهر انتقال روغن خام به کارخانه‌های روغن‌کشی موجب شده تا هنوز مشکل مواد اولیه برطرف نشود.

زمانیان نیز در این خصوص می‌گوید: کمبود کامیون برای حمل موجب شده تا روغن خام وارد شده به کشور به دست تولیدکنندگان نرسد.

اگر چه رییس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان روغن نباتی ایران کمبود کامیون را عمده دلیل بروز مشکل در حمل روغن خام عنوان می‌کند، اما ظاهرا عدم توافق بر سر کرایه حمل و افزایش چشمگیر حمل‌و‌نقل موجب شده تا روغن خام از بنادر حمل نشود.