تحلیل نهاوندیان از جایگاه بخش خصوصی در برنامه پنجم
عکس: دنیای اقتصاد، آکو سالمی

در دومین‌روز همایش چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن بررسی شد
افزایش نقش بخش خصوصی در برنامه پنجم توسعه
گروه صنعت و معدن - دومین روز همایش «چشم‌انداز صنعت فولاد با نگاهی به بازار» در روز گذشته با حضور صدها تن از مسوولان دولتی، نمایندگان تشکل‌های بخش خصوصی فعال در صنعت فولاد، مدیران شرکت‌های فولادسازی، مدیران صنایع پایین دستی صنعت فولاد و کارشناسان در تهران برگزار شد.
به گزارش خبرنگار «دنیای اقتصاد» در دومین روز این همایش بزرگ صنعتی، افزون براین مدیران ارشد دولتی به همراه نمایندگان بخش خصوصی بسترهای لازم برای توسعه صنعت فولاد را بررسی کردند، کارشناسان فنی صنعت فولاد در سه کارگاه تخصصی، با تازه‌ترین دستاوردهای فناوری صنعت فولاد آشنا شدند.براساس گزارش خبرنگار ما، روز گذشته «محمد نهاوندیان» رییس اتاق ایران از بسترهای لازم برای حضور ایران در بازار‌های رقابتی فولاد سخن گفت.
«اسرافیل احمدیه» مدیرعامل شرکت ملی فولاد ایران، بررسی مزیت‌های نسبی ایران برای دستیابی به سند چشم‌انداز فولاد را بررسی کرد. «میرمصطفی حسینیون» استاد دانشگاه درباره اهمیت صنعت جوش به عنوان یک صنعت مرتبط با صنعت فولاد را مورد کنکاش قرار داد و پس از آن «مجید گودرزی» مدیر فلزات غیرآهنی «ایمیدرو» درباره مزیت گاز به عنوان مزیت رقابتی در توسعه صنعت فولاد را مورد ارزیابی قرار داد. بعد از وی، «رضا اشرف سمنانی» مدیر پرسابقه در صنعت، مدل مطلوب سرمایه‌گذاری و توسعه در صنعت فولاد را تحلیل کرد. جدای از این، خانم «مریم کارگر راضی» استاد دانشگاه تاثیرات آبکاری در افزایش بهره‌وری در صنعت فولاد را برای حاضران بیان کرد. همچنین «رسول خلیفه سلطان» دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد وضعیت حمل‌ونقل ریلی را در صنعت فولاد برای حاضران تشریح کرد.
افزون بر این سخنرانان، «مرتضی ربانی» به نمایندگی از «علی براتی» مدیرعامل شرکت ذوب‌آهن اصفهان که در روز اول همایش حضور داشت، مساله تاثیر ارتقای بهره‌وری در صنعت فولاد را برای حاضران بررسی کرد.
به گزارش خبرنگار ما، رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران به عنوان اولین سخنران اعلام کرد: «بازار جهانی فولاد در بحران اقتصادی جهان یکی از بازارهایی بود که بیشترین اثر را پذیرفت.» «محمد نهاوندیان» با بیان اینکه در گذشته روند قیمت‌ها در بازار فولاد جهان پرنوسان بوده، اظهار کرد: «بعضی‌ها بازار فولاد را از نظر پرنوسان بودن قیمت‌ها و ورود عوامل برون بازاری با بازار انرژی مقایسه می‌کردند و معتقدند که ارتباط معنی‌داری بین قیمت فولاد و نفت خام وجود دارد.»
بازار فولاد در سال 2014
وی در ادامه گفت: « اما آرام آرام که بازار فولاد از شرایط بحران خارج و به سمت رونق پیش می‌رود، پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۱۴ جهش قابل توجهی در صنعت فولاد اتفاق بیفتد. به طوری که طبق آمار میزان تقاضا برای فولاد به ۱۵۶۰ میلیون تن خواهد رسید که از نظر وزنی ۴۰ درصد رشد خواهد داشت. همچنین ارزش این میزان فولاد ۱۳۷۰ میلیارد دلار است که نسبت به سال ۲۰۰۹ میلادی نشان‌دهنده رشد ۱۱۰ درصدی است.رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران افزود: «با توجه به رشد تقاضا برای فولاد تا ۴ سال آینده، سوالی که تولیدکنندگان و سیاست‌گذاران باید مطرح کنند، این است که جایگاه ایران در بازار جهانی فولاد کجا است و آمادگی کشور برای داشتن سهمی‌از بازار کجا باید ساماندهی شود.»
توجه به پایداری سیاست‌ها
«نهاوندیان» گفت: «علاوه بر اینکه میزان سرمایه‌گذاری در صنعت فولاد بالا است، زمان اجرای پروژه‌ها در این صنعت نیز زمانبر است، بنابراین مساله پایداری سیاست‌ها در این صنعت بسیار مهم است.» به گفته وی، در این صنعت باید مواردی مثل تعیین تعرفه‌ها، بازار رقابتی پیش رو و اعمال حمایت از صادرات کاملا دیده شود.
«نهاوندیان» در ادامه با بیان اینکه در کنار صادرات، سیاست ارزی کشور نیز باید مدنظر قرار گیرد، گفت: «در بخش سیاست‌گذاری جایگاه بخش خصوصی را نیز باید مدنظر قرار داد.»به گفته وی، در شرایطی که سیاست رسمی ‌‌کشور تشویق بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری و تولید است، باید در نظر گرفت که بخش خصوصی مسائل این سرمایه‌گذاری و مدیریت را چگونه باید به سیاست‌گذار منتقل کند.»رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران با بیان اینکه یکی از لازمه‌های اصل 44 قانون اساسی تعامل بین بخش خصوصی و دولت است، گفت: «در شرایطی که سیاست‌های تعرفه‌ای، ابتدای هر سال تغییر می‌کند و در طول سال نیز کمیسیون ماده یک با تشکیل جلسات متعدد تعرفه‌ها را تغییر می‌دهد، این موضوع بر تصمیم‌گیری‌های بلند مدت سرمایه‌گذاران تاثیر خواهد گذاشت.»وی افزود: «بنابراین ما باید به یک سیاست پایدار و زمان‌بندی شده دست پیدا کنیم و بین سرمایه‌گذار و سیاست‌گذار نیز یک تفاهم روشن ایجاد کنیم.» رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران همچنین گفت: «این استراتژی باید بین دولت و فعالان اقتصادی در فولاد نیز ایجاد شود.»
«نهاوندیان» گفت: «توصیه اول من به بخش فولاد این است که از این ظرفیت استفاده مطلوب بکنند.»
رقابت تعیین کننده قیمت
رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران در ادامه با اشاره به قانون هدفمند کردن یارانه‌ها اظهار کرد: «فلسفه اصلی که در اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها دنبال می‌شود، قیمت رقابتی است بنابراین در صنعت فولاد باید به سمتی حرکت کنیم که رقابت تعیین‌کننده قیمت واقعی باشد.»وی همچنین حرکت سیاست‌های ارزی و پولی در راستای اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها را ضروری خواند و تصریح کرد: «بخش خصوصی باید از تمام ظرفیت‌هایی که در برنامه پنجم در نظر گرفته شده استفاده کند.»
شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی
وی با اشاره به یکی از مواد مثبت برنامه پنجم توسعه اظهار کرد: «تاسیس یک نهاد جدید در مدیریت اقتصاد کشور به نام شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی در برنامه پنجم توسعه تصویب شده است. در این شورا ۸ وزیر و مسوول اقتصادی از قوه مجریه و ۸ مدیر اقتصادی از بخش خصوصی تشکیل جلسه می‌دهند تا امکان مشورت بین این دو بخش ایجاد شود.»«نهاوندیان» پیشنهاد کرد که تشکل‌های بخش خصوصی فولاد با هم تجمیع شوند و مکانیزمی‌را طرح‌ریزی کنند که در رابطه با سیاست‌های حمایتی از این صنعت، نکته مشخصی را به مسوولان و سیاست‌گذاران منتقل کنند. رییس اتاق ایران یکی دیگر از ظرفیت‌های مصوب شده در برنامه پنجم را تاسیس کمیته اصلاح مستمر قوانین و مقررات ذکر کرد و افزود: «این کمیته که اتاق ایران هم در آن حضور دارد، موظف است تمام قوانین و مقررات را مورد بازنگری قرار دهد، زیرا برخی از قوانین متعلق به دهه‌های گذشته است و بازنگری در آنها لازم است.»وی از دیگر اتفافات مهم برای اقتصاد کشور را تصویب کلیات شور اول قانون بهبود فضای کسب و کار در مجلس شورای اسلامی‌‌ذکر کرد و گفت: «امیدواریم شور دوم این قانون به زودی در مجلس مطرح و تصویب شود.»
«نهاوندیان» با بیان اینکه پیام کلی قانون مذکور حرکت به سمت یک اقتصاد رقابتی و عادلانه است، تصریح کرد: «تحقق عدالت در ساز و کار اقتصاد ما زمانی انجام خواهد شد که فعالان اقتصادی (دولتی، خصوصی و تعاونی) رقابت برابر داشته باشند.»
وی در پایان با بیان اینکه رقابت اصلی در جهان برای جلب سرمایه و ایجاد اشتغال است، اظهار امیدواری کرد که همایش چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن بتواند فضای تعامل بین بخش خصوصی و دولت را به سرانجام برساند.
رتبه 17 ایران در صنعت فولاد
به گزارش خبرنگار ما، «اسرافیل احمدیه»، مدیرعامل شرکت ملی فولاد ایران نیز در همایش چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن اعلام کرد که ایران در سال ۲۰۱۰ میلادی با تولید ۱۲ میلیون تن فولاد و افزایش ۱۰ درصدی نسبت به سال ۲۰۰۹ به عنوان هفدهمین تولیدکننده فولاد جهان از نظر حجم تولید قرار گرفت.وی با بیان اینکه ایران در منطقه خاورمیانه رتبه دوم را از نظر میزان تولید فولاد دارد، افزود: «گزارش انجمن جهانی فولاد در سال ۲۰۱۰ حکایت از آن دارد که ایران با نرخ رشد ۱۰ درصدی بالاتر از انگلیس، هند و چین ایستاده است.»
«احمدیه» با بیان اینکه شرکت ملی فولاد ایران اکنون بزرگ‌ترین شرکت تولیدکننده محصولات فولادی در خاورمیانه است، اظهار کرد: «در راستای برنامه چشم‌انداز 20 ساله کشور، تولید سالانه 55 میلیون تن فولاد در سال 1404 پیش‌بینی شده است.»
وی افزود: «با توجه به ذخایر عظیم معدنی که حدود ۵ میلیارد تن ذخیره اکتشافی و بیش از ۵/۲ میلیارد تن ذخیره قطعی است در مقایسه با فولادسازان بزرگ مانند چین که عمده سنگ معدن مصرفی را وارد می‌کند و نیز وجود ذخایر عظیم انرژی به خصوص گاز و نیز تکنولوژی ساخت، دسترسی به ۵۵ میلیون تن دور از انتظار نیست.»
اجرای طرح‌های 8 گانه فولاد
وی گفت: «یکی از اصلی‌ترین اجزای این برنامه اجرای طرح‌های فولادی در استان‌های مختلف کشور است.»«احمدیه» اظهار کرد: «طرح‌های ۸ گانه فولاد استانی با هدف تولید هر یک به میزان ۸۰۰ هزار تا یک میلیون تن شمش فولادی تعریف شده‌اند که اکنون در حال اجرا هستند.»
وی تصریح کرد: «به اعتقاد بسیاری از کارشناسان صنعت فولاد، طرح‌های 8 گانه استانی از توجیه فنی و اقتصادی لازم برخوردار هستند و اجرای آنها سبب متحول شدن وضعیت اقتصادی و همچنین ایجاد اشتغال برای افراد بومی‌‌این استان‌ها خواهد شد.»
اهمیت و تاثیر صنعت جوش
در ادامه این مراسم، «میرمصطفی حسینیون»، استاد دانشگاه با اشاره به صنایع پایین دستی در صنعت فولاد از تدوین سند چشم انداز صنعت جوش در کشورهای صنعتی دنیا خبر داد.
وی یادآور شد: «در سال ۲۰۰۰میلادی، به میزان ۳۴ میلیارد دلار در آمریکا در زمینه تولید و سرمایه‌گذاری در صنعت جوش هزینه شده است، این در حالی است که در کشور ما به این موضوع توجهی ندارند.»
گاز، مزیت توسعه رقابتی صنایع معدنی
مدیر فلزات غیرآهنی ایمیدرو نیز در همایش چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن، گاز را مزیت انکار‌ناپذیر توسعه رقابتی صنایع معدنی (فولاد و آلومینیوم) دانست.«مجید گودرزی» گفت: «بررسی آمارهای موجود در تولید فولاد و آلومینیوم کشور و میزان مصرف گاز در این بخش حاکی از آن است که مصرف کنونی واحدهای تحت پوشش ایمیدرو حدود ۶ میلیارد مترمکعب است.»وی افزود: «با توجه به برنامه افزایش ظرفیت تولید فولاد و آلومینیوم کشور طی سال‌های آتی و دستیابی به اهداف توسعه‌ای، مصرف گاز کشور در این دو بخش حدود ۲۳ میلیارد متر مکعب خواهد شد.» وی مزایای نسبی گاز طبیعی را یادآور شد و گفت: «پراکندگی مناسب گاز طبیعی در جهان، هزینه استخراج پایین، قیمت مناسب و رقابتی و آلایندگی کمتر زیست محیطی از مهم‌ترین مزایای گاز طبیعی است.»به گفته «گودرزی»، مطالعه تغییرات قیمت گاز و نفت طی سال‌های گذشته نشان می‌دهد، قیمت این دو حامل از یکدیگر در حال فاصله گرفتن بوده و نسبت قیمت نفت به گاز که طی سال‌های گذشته بین عدد یک تا دو بود، به عدد سه و بالاتر از آن گسترش پیدا خواهد یافت.
«گودرزی» در ادامه اظهار کرد: «اخیرا نوعی گاز طبیعی موسوم به گاز شیل که در زمینه گازهای غیرمرسوم است، مورد توجه بسیار قرار گرفته است.»وی یادآور شد: «میزان ذخایر گاز شیل جهان حدود 456 تریلیون متر مکعب در برابر 177 تریلیون متر مکعب گاز طبیعی مرسوم است که 180 تریلیون متر مکعب آن قابل بازیابی است.»«گودرزی» خاطرنشان کرد: «رشد شدید تولید این انواع گاز می‌تواند تهدیدی برای روند قیمت گاز طبیعی مرسوم مورد انتظار کشورهای صاحب ذخیره گاز طبیعی مانند ایران، روسیه و قطر محسوب شود.»
به گزارش خبرنگار ما، «رضا اشرف سمنانی»، مشاور شرکت میدکو نیز در‌این همایش با ارائه مدل مطلوب سرمایه‌گذاری و توسعه در صنعت فولاد در‌ایران اعلام کرد: «با توجه به شرایط کشور در داخل و خارج و چشم انداز ۲۰ ساله، لزوم بازنگری در استراتژی‌ها برای طراحی برنامه‌ای بلندمدت در صنعت فولاد وجود دارد.» وی افزود: «با توجه به ‌اینکه ‌ایران دارای مزیت نسبی در بخش ذخایر گاز و مواد اولیه مورد نیاز در صنعت فولاد است، امکان افزایش قدرت رقابتی در‌این صنعت وجود دارد.»
«اشرف سمنانی» در ادامه با اشاره به مدل مطلوب سرمایه گذاری در صنعت فولاد اظهار کرد: «مکان احداث، ظرفیت احداث، نوع تکنولوژی، زنجیره واحدهای تامین کننده مواد اولیه، نحوه سرمایه‌گذاری، بازار و الگوی مصرف و بهره‌گیری از توان داخلی از جمله مواردی است که در صنعت فولاد باید مدنظر قرار گیرد.» مشاور شرکت میدکو افزود: «در حال حاضر یکی از حساسیت‌های صنعت فولاد بحث حمل‌ونقل و وجود زیربناها، حامل‌های انرژی و قیمت آن است.» به گفته وی، چشم‌انداز صنعت فولاد نشان می‌دهد که باید سرمایه‌گذاری ما در‌این صنعت تسریع یابد.«اشرف سمنانی» با بیان ‌اینکه صنعت فولاد دارای بهره‌وری با راندمان بالاتر از سایر صنایع است، گفت: «این صنعت اما متاثر از بازار مصرف نیز هست.»
تاثیر فنی و اقتصادی پوشش کرم سخت
«مریم کارگرراضی»، استاد دانشگاه از دیگر سخنرانان همایش چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن بود. وی در این همایش به بررسی تاثیر فنی و اقتصادی پوشش کرم سخت روی عملکردهای کاری نورد سرد در صنعت فولاد پرداخت. به گفته وی، سختی بالا، مقاومت سایش بالا، مقاومت حرارتی بالا، مقاومت خوردگی بالا و ضریب اصطکاک کم از جمله ویژگی‌های کرم سخت است.
ضرورت توسعه صنعت ریلی
در ادامه این مراسم، دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران با اشاره به اینکه ما در این صنعت بیشتر درگیر مسائل درونی بخش فولاد هستیم، گفت: «لازم است که در این صنعت به مساله زیرساخت‌ها نیز توجه شود.» به گفته وی، بحث حمل و نقل یکی از مشکلات جدی صنعت فولاد است. بنابراین گسترش صنعت حمل و نقل ریلی متناسب با اجرای طرح‌های توسعه فولاد ضروری است.
«رسول خلیفه سلطان» با اشاره به رشد مطلوب تولید فولاد در کشور اظهار امیدواری کرد: «مسوولان ذی‌ربط با اتخاذ تمهیدات لازم به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که با توجه به اهمیت حمل و نقل در صنعت فولاد، در پنج سال آینده مشکلی در بخش حمل ونقل ریلی ایجاد نشود.»وی افزود: «با توجه به برنامه‌ریزی برای افزایش تولید در صنعت فولاد کشور، لازم است که تا ۴ یا ۵ سال آینده ۱۲۰۰ کیلومتر خطوط ریلی کشور توسعه یابد.»«خلیفه سلطان» ادامه داد: «اگر فقط صنعت فولاد را توسعه دهیم بدون اینکه توجهی به زیرساخت‌ها داشته باشیم، اشتباه است. پتانسیل‌های خوبی در این صنعت در حال اجرا است بنابراین باید به جابه‌جایی و حمل و نقل آن نیز توجه شود.» وی با بیان اینکه هم اکنون ۶۷ درصد درآمد راه آهن کشور از سنگ آهن است، گفت: «اگر قرار است ۲۶ هزار میلیارد تومان در بخش معدن و صنایع معدنی کشور در سال‌های آینده سرمایه گذاری شود، لازم است متناسب با آن حدود ۳ هزار میلیارد تومان در بخش حمل و نقل سرمایه‌گذاری شود تا مشکلی از بابت حمل و نقل در صنعت فولاد ایجاد نشود.»
دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد همچنین خواستار حمایت دولت برای تامین مواد اولیه فولادسازان بخش خصوصی شد.از سوی دیگر، «مرتضی ربانی»، مدیر برنامه‌ریزی جامع و استراتژیک شرکت ذوب آهن اصفهان از دیگر کسانی بود که در همایش چشم‌انداز صنعت فولاد سخنرانی کرد.
وی با اشاره به تاثیر ارتقای بهره‌وری به عنوان رمز رقابت‌پذیری صنعت فولاد ایران گفت: «براساس ماده ۵ قانون برنامه چهارم ۵/۲ درصد از رشد اقتصادی ۸ درصدی سالانه از محل بهره‌وری باید تامین می‌شد.»«ربانی» ادامه داد: «در مدل فرآیندی ارتقای بهره‌وری فولاد باید ۵ رویکرد در نظر گرفته شود که از جمله آن می‌توان به مدیریت مواد اولیه، انرژی، مدیریت پسماند، فناوری و حفاظت از محیط زیست اشاره کرد.»