خوب و بد نوسان «یورو» برای صنایع

گروه صنعت و معدن- صابر دری‌نژاد: وقتی کارگران خشمگین یونانی در اعتراض به اوضاع اقتصادی کشورشان دست به اعتصاب می‌زدند، کمتر کسی فکر می‌کرد که این اعتراضات، یک روز خواسته یا ناخواسته بنگاه‌های ایرانی را هم تحت تاثیر قرار بدهد؛ اما امروز با گذشت زمان، دامنه اعتراضات آرام آرام گسترده‌تر شده و بحران «آتن»، یورو را در سراشیبی قرار داده است. وقتی یورو سوار بر سرسره است، صنعت ایرانی برای لحظاتی هم که شده، خوشحال است، چون می‌تواند از هزینه ارزی‌اش بکاهد.

به دنبال بحران سیال در یونان که بیم سرایت آن به اقتصاد سایر کشورهای ناحیه یوروهمچون اسپانیا، پرتغال، ایسلند و ایرلند هم می‌رود، ارزش یورو به پایین‌ترین سطح خود طی ۱۳ ماه اخیر رسیده است؛‌ به‌گونه‌ای که امروز قیمت ارز مشترک اروپا دقیقا در همان جایی قرار دارد که سال گذشته در همین روزها قرار داشت.

نرخ برابری «یورو» در تهران دیروز در حالی با قیمت ۱۳۱۳ تومان معامله شد که دقیقا ۳۶۵ روز پیش، یعنی در ۱۸ اردیبهشت ماه ۱۳۸۸ هم با همین قیمت معامله می‌شد. با این تفاوت که آن روز دامنه بحران مالی مواج، این گونه برای کشورهای اروپایی و بازار‌های مالی بین‌المللی نگرانی نیافریده بود، اما کاهش ارزش یورو در برابر اسعار مختلف ازجمله ریال بازتاب و آثار متفاوتی روی بخش دولتی و خصوصی اقتصاد ایران دارد.آمارهای رسمی حکایت از این دارند که روند نزولی قیمت یورو از ابتدای اردیبهشت امسال شروع شده تا قیمت یورو را از ۱۳۵۹ تومان به ۱۳۱۳ تومان برساند. در این میان بد نیست بدانید بیش از ۸۰ درصد واردات کشور را تجهیزات و ادوات صنعتی و کالاهای مصرفی در این حوزه به خود اختصاص داده که بخش عمده‌ای از آن، از مبدا بازارهای صادراتی یورو راهی بازار ایران می‌شود.با این حساب، کاهش ارزش برابری یورو در مقابل سایر ارزها و تقویت ریال در برابر یورو، هزینه واردات را برای بسیاری از صنعتگران تا حد قابل ملاحظه‌ای کاهش داده است. این در حالی است که کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند روند نزولی قیمت یورو در روزهای آتی ادامه پیدا کند. در همین حال، کاهش ارزش یورو در برابر ریال، منجر به تقویت ارزش دلار در برابر ریال شده است. به بیان دیگر اثرات کاهش ارزش یورو همانند یک تیغ دو دم تاثیر دوگانه‌ای بر بخش صنعت گذاشته است. اگرچه می‌توان گفت که به دلیل ثابت ماندن ارزش دلار در برابر ریال، دولت آثار ارزی تغییرات نرخ ارز از ناحیه دلار روی هزینه‌های تولید در صنعت را کنترل کرده، اما تقویت دلار نیز منجر به افزایش درآمد بنگاه‌های صادرات‌گرا می‌شود.تحلیلگران بر این باورند که کاهش ارزش یورو در روزهای جاری، یک فرصت مناسب برای صنعتگران به حساب می‌آید تا با خرید ارزان‌تر تجهیزات و مواد اولیه، از اثر تورم وارداتی و رشد هزینه‌های عملیاتی شان بکاهند، به ویژه که از یک سو اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها- که بدون تردید تشعشعات فراوانی به دنبال خواهد داشت- درپیش است و از سوی دیگر، صنعتگران به دلیل سیل واردات کالاهای چینی به کشور، مترصد فرصتی برای باز پس‌گیری سهم خود از بازارهای داخلی هستند که جز با کاهش قیمت تمام شده آنها، در دسترس نخواهد بود. در این میان ناگفته نماند که کاهش ارزش یورو، بدون شک فرصتی برای مدیریت تسعیر نرخ ارز در بنگاه‌های تولیدی خواهد بود. این روند چنانچه تداوم یابد، یک فرصت تاریخی برای بنگاه ایرانی است. در سال ۸۶ در نتیجه افزایش ارزش یورو در برابر ریال، هزینه ارزی تولید در بسیاری بنگاه‌ها افزایش یافت. به عنوان نمونه یک بنگاه بر اثر هزینه یا زیان ناشی از تسعیر نرخ ارز، معادل ۱۱۷ میلیارد تومان زیان در صورت‌های مالی‌اش به سهامدارانش هدیه کرد!

از سویی افزایش ارزش یورو در آن مقطع باعث شد که پس از آن، بسیاری از صنعتگران از بازپرداخت تسهیلات یوروی خود باز بمانند که این منجر به مصوبه اخیر دولت مبنی باز پرداخت‌های تسهیلات یورویی با ارز دلار شد. با این حال در ابعاد کلان، کاهش ارزش یورو باعث کاهش ارزش ذخایر ارزی ایران که دولت نسبت به تغییر ترکیب دلاری آن طی سال‌های اخیر کمر همت گمارده است، می‌شود.بازی یورو در تهران برندگان و بازندگان زیادی دارد. آیا خواسته‌های معترضان یونانی به سایر کشورهای حوزه «یورو» سرایت می‌کنند.