محسن ایلچی

پیمانکاران فرعی یا جزء که غالبا بنگاه‌های دانش محور هستند، این روزها در حالت رکود بازار از وضیعت مناسبی برخوردار نیستند. شمار زیادی از آنها با کمبود منابع روبه‌رو شده و از کاهش مشهود برگزاری مناقصه‌ها رنج می‌برند و در آستانه تعطیلی قرار دارند. تعدادی در پرداخت حقوق کارکنانشان درمانده‌اند و شماری برای دریافت کار و جلوگیری از تضعیف توانشان به سایر بازارهای منطقه مهاجرت کردند.بسیاری از این پیمانکاران فرعی که جزو شرکت‌های کوچک و متوسط هستند، برای دریافت و وصول مطالبات خود از پیمانکاران بزرگ که آنها هم دیون پیمانکاران فرعی را در اولویت قرار نداده وممتازه نمی‌دانند، با چالش روبه‌‌‌‌‌رو شده‌اند. از سوی دیگر، بسیاری از پیمانکاران بزرگ با توسعه عمودی سازمان خود‌، به جای آنکه بخشی از فاز‌های عملیاتی پروژها را به پیمانکاران فرعی بدهند، از برون سپاری فعالیت‌ها خودداری کرده و واحدهای جدید را در درون خود ایجاد کرده‌اند که صرفا باعث افزایش نرخ تورم نیروی انسانی در این شرکت‌ها شده است. این در شرایطی است که در برخی مواقع پیمانکاران اصلی، از توان اجرایی پیمانکاران فرعی برخوردار نیستند. موضوع دیگر برگزاری مناقصه‌ها به شیوه غیرعادلانه است، به طوری که در شماری از مناقصه‌ها، صرفا قیمت پایین و توان فنی، عامل برنده شدن شرکت‌کنندگان در مناقصه‌ها نیست.یکی از مشخصه‌های توان فنی و مهندسی کشور، فعالیت پیمانکاران فرعی است که گاه با حداقل سرمایه در گردش، نقش بسزایی در ایجاد اشتغال‌پایدار صنعتی دارد.حیات این شرکت‌ها‌، تا اندازه زیادی به اجرای پروژه‌های عمرانی و اجرای طرح‌های توسعه بنگاهای بزرگ و میزان بودجه عمرانی وابسته است. تداوم چنین وضعی، باعث تحلیل رفتن توان فنی و مهندسی و انتقال تکنولوژی به کشور می‌شود.