گروه انرژی- غزاله طایفه: در حالی کشور عراق برنامه توسعه ۱۰ میدان بزرگ نفت و گاز خود را شروع کرده است که وضعیت میادین مشترک این کشور با ایران همچنان نامشخص مانده است.

در این بین به‌رغم تاکیدهای صورت گرفته به منظور افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در میادین مشترک، اما تاکنون اقدام موثری در راستای به نتیجه رساندن این پروژه‌ها صورت نگرفته است.

از آنجایی که بخش عمده‌ای از این مخازن در مرزهای سیاسی ایران با دیگر کشورهای منطقه به صورت اشتراکی قرار گرفته، رقابت بر سر حجم برداشتی از این مخازن سبب شده در برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، توسعه این مخازن در اولویت قرار گیرد.

بر این اساس کشورهای عراق، عمان، امارات، قطر، عربستان و کویت از جمله کشورهای دارای میادین مشترک با ایران هستند که تعداد آنها حدود ۱۷ میدان برآورد می‌شود.

در این بین توسعه میادین مشترک ایران با عراق، چند سالی است که محور اصلی مذاکرات دو کشور در بخش انرژی قرار گرفته است، اما تاکنون تصمیم نهایی در مورد آن صورت نگرفته است.

به طوری که پس از چند دور مذاکره، مجددا مدیرعامل شرکت نفت مناطق مرکزی ایران از سفر هیات عراقی به ایران در بهمن ماه امسال برای ادامه و نهایی کردن مذاکره‌ها درباره مدیریت مشترک میدان‌های مشترک دو کشور خبر داده است.

سفر هیات عراقی به تهران

علیرضا ضیغمی‌ در گفت‌وگو با «شانا» گفته است: در نشست آینده (بهمن ماه) هیات‌های ایران و عراق مدیریت و توسعه مشترک میدان‌های نفتی و گازی در مرزهای مشترک خود را نهایی می‌کنند.

به گفته وی، بیشتر میدان‌های مشترک ایران و عراق توسعه‌نیافته و نیازمند توسعه هستند؛ از این رو در مذاکره‌های دو طرف اکتشاف، توسعه و تولید از میدان‌های مشترک به صورت اشتراکی در دست بررسی است.

۳میدان درحال تولید،۵ میدان درحال توسعه

میادینی که در خشکی و در منطقه غرب و جنوب کشور با عراق مشترک هستند، «نفت شهر»، «دهلران» و «پایدار غرب» است که هم‌اکنون در حال تولید قرار دارند و از آنها نفت استخراج می‌شود. تعدادی دیگر از میادین نیز در حال توسعه هستند که می‌توان به میادین نفتی «آزادگان»، «یادآوران»، «چنگوله»، «آذر» و «آبادان» اشاره کرد.

میدان عظیم نفتی آزادگان یکی از بزرگترین میادین نفتی ایران است که در سال ۷۶ کشف شده است. میدان نفتی آزادگان به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می‌شود که به اذعان بعضی از کارشناسان، آزادگان یک میدان واحد است.

قرارداد توسعه این میدان زمستان سال ۸۷ با شرکت «سی.ان.پی.سی» چین به ارزش ۲ میلیارد دلار امضا شد. طبق قرارداد توسعه این میدان، تولید روزانه ۱۵۰ هزار بشکه در مرحله نخست و تولید ۲۶۰ هزار بشکه در مرحله دوم برنامه‌ریزی شده بود. در این بین به گفته مسوولان شرکت مهندسی و توسعه نفت، این شرکت از تیرماه امسال مطالعات خود را برای توسعه این میدان آغاز کرده است.

میدان نفتی یادآوران نیز با مجموع نفت خام در جای بیش از ۱۷ میلیارد و ۳۰۰ میلیون بشکه در جنوب میدان نفتی آزادگان واقع شده که حدود ۲/۳ میلیارد بشکه نفت این میدان قابل استحصال است. قرارداد توسعه میدان نفتی یادآوران آذر ماه سال گذشته با ارزش تقریبی دو میلیارد دلار میان شرکت ملی نفت ایران و شرکت ساینوپک چین امضا شد.

بر اساس این قرارداد، توسعه فاز اول میدان یادآوران در بخش ایران برای تولید ۸۵ هزار بشکه و فاز دوم برای تولید ۱۰۰ هزار بشکه به شرکت چینی واگذار شد.

همچنین میادین آذر و چنگوله از دیگر میادین نفتی مشترک ایران و عراق است که عملیات اجرایی طرح توسعه آنها هم‌اکنون با استفاده از اعتبارات داخلی شرکت ملی نفت در حال انجام است. پس از اینکه شرکت استات اویل هیدرو نروژ، در سال ۲۰۰۸ میلادی اجرای طرح توسعه میدان‌های آذر و چنگوله را ادامه نداد، شرکت متن با به کارگیری چند مشاور در این پروژه فعالیت‌هایی مانند پاک‌سازی میدان از مین را آغاز و مناقصه‌ای برای احداث جاده و سلر (محل چاه) این میادین برگزار کرد.

در این بین اگر چه هنوز روند توسعه میادین مشترک ایران با عراق نامشخص مانده است، اما دولت عراق با برگزاری مناقصه‌های بین‌المللی افزایش ظرفیت تولید نفت خود را هدف قرار داده است.هدف این کشور افزایش ظرفیت تولید نفت به بیش از شش میلیون بشکه در روز در دوره‌ای میان مدت و به بیش از ۱۰ میلیون بشکه در یک برنامه‌ریزی بلند مدت است.

ورود بزرگترین شرکت‌های نفتی جهان به عراق و فعالیت به عنوان شریک صنعت نفت این کشور از جمله مسائلی است که طی هفته‌های اخیر توجه کارشناسان حوزه انرژی را به خود جلب کرده است.به‌طوری که به اعتقاد کارشناسان حوزه انرژی در ایران، به دلیل آنکه بخشی از میادین نفت و گاز بین ایران با عراق مشترک است، این خبر می‌تواند هشداری برای ایران باشد.چرا که در صورت تعلل ایران در روند توسعه میادین خود، به خصوص میادین مشترک، علاوه بر مهاجرت نفت این میادین به کشور عراق، جایگاه این کشور نیز به عنوان یکی از صادرکنندگان نفت در جهان، می‌تواند در میان مدت ارتقا یابد.