گروه انرژی- خبرنگاران روی مولفه‌ها و آمارهای ملی، حساسیت زیادی دارند و به آسانی از کنار اشتباهات حتی سهوی هم نمی‌گذرند. درحالی که این روزها، گزارش اوپک در خصوص میزان ذخایر نفتی ایران و معرفی ونزوئلا به عنوان دومین دارنده نفت در اوپک، به مناقشه و جدال نظری در محافل خبری و کارشناسی تبدیل شده است که یک «اشتباه در قرائت» در متن پیام سخنرانی وزیر نفت در مورد جایگاه ذخایر نفتی کشور در جهان، به حاشیه‌های روز بیشتر دامن زد. گزارش خبرنگار ما از اولین روز هفتمین همایش ملی انرژی حاکی است: هیچ یک از وزیران متولی بحث انرژی در کشور، در این جلسه حاضر نشدند. اگرچه دلیل عدم حضور وزرا، شرکت در جلسات استانی هیات دولت بیان شد؛ اما حضور معاونان وزرای نفت و نیرو در این همایش نیز چندان پررنگ نبود.

«مسعود میرکاظمی»، وزیر نفت اگرچه با ارسال پیامی به این همایش، ضرورت اجرای طرح جامع انرژی در کشور را مورد تاکید قرار داد؛ اما آماری را در متن پیام خود اعلام کرد که مورد توجه بسیاری از رسانه‌های حاضر در این مراسم قرار گرفت. آمار این بود: « ایران هم اکنون سومین دارنده ذخایر نفت خام دنیا است.»

اشتباه در قرائت پیام

این موضوع اگرچه ساعاتی بعد توسط روابط عمومی وزارت نفت تکذیب و اشتباه در قرائت متن پیام نامیده شد، اما این موضوع یکی از سوالات مهمی ‌بود که رسانه‌ها در حاشیه هفتمین همایش ملی انرژی، معاون وزیر نفت را مورد سوال قرار دادند.

به‌رغم اینکه خبرنگاران بر پرسش خود مبنی بر اینکه ایران در گذشته دومین دارنده ذخایر نفت دنیا بوده، پافشاری می‌کردند؛ اما وی همچنان سعی بر این داشت که سخنان مقام مافوق خود را تایید و توضیحاتی را در رابطه با آن ارائه دهد.

حمداله محمدنژاد، در این رابطه گفت: «ایران بعد از عربستان، مقام دوم را به لحاظ ذخایر نفت در اوپک دارد. البته اینکه عراق چه شرایطی دارد، در جای خود مورد بحث است، اما این موضوع را نباید با رتبه ایران به لحاظ ذخایر نفت در دنیا اشتباه گرفت.»

دومین در اوپک ، سومین در جهان

وی تاکید کرد: «ایران در شرایط موجود، دومین دارنده ذخایر گاز دنیا بعد از روسیه است؛ اما در زمینه ذخایر نفت، جایگاه سوم دنیا را به خود اختصاص داده است. این جایگاه نباید با رتبه ایران به لحاظ «ذخیره درجا» اشتباه گرفته شود. آنچه که قابل استحصال است، ۱۳۷ میلیارد بشکه بوده که جایگاه ما را در دنیا، در رتبه سوم قرار می‌دهد.» به گفته محمدنژاد، ایران پس از عربستان و روسیه در جایگاه سوم قرار دارد.

این درحالی است که در ماه‌های اخیر، جنجال‌های بسیاری در رابطه با جایگاه ایران در اوپک مطرح شده و برخی شائبه‌ها، مبنی بر این است که ونزوئلا، جایگاه ایران را در این سازمان تسخیر کرده است. در واقع، حدود یکسال است که اوپک در گزارش‌های ماهانه خود، به طور رسمی ‌ونزوئلا را دارنده دومین ذخایر نفتی کشورهای عضو خود معرفی می‌کند.

در تمام این مدت نیز، مسوولان ایرانی بارها تاکید کرده‌اند که این جایگاه همچنان متعلق به ایران است و ونزوئلا با ارائه آمار نفت سنگین، جایگاه ایران را کسب کرده ‌است. محمدعلی خطیبی، نماینده ایران در اوپک نیز در این رابطه معتقد است: «سیستم سنتی فعلی در اوپک، بدین گونه است که هر کشوری میزان ذخایر خود را اعلام می‌کند و صرفا به جهت آنکه آمار از سوی یک دولت و به صورت رسمی‌ اعلام می‌شود، پذیرفته می‌شود. در حالی که این روش، به نظر ما با ایرادات بسیاری مواجه است.»

ایران معتقد است باید کمیته‌ای جهت بررسی میزان ذخایر اعلام شده از سوی کشورها تشکیل شود.

توقف اجرای طرح جامع انرژی

وزیر نفت در بخش دیگری از پیام خود، با اشاره به ضرورت اجرای طرح جامع انرژی در کشور اظهار داشت: «متاسفانه در سال‌های اخیر، به علت تغییر شرایط محیطی، فنی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی این طرح به طور کامل اجرا نشده است.»

میرکاظمی تصریح کرد: «در سال گذشته، سهم عرضه نفت کشور با وجود ۱۳۷ میلیارد بشکه ذخایر قابل اتصال، حدود ۵۰ درصد و سهم گاز طبیعی با ذخیره ۲۹ تریلیون مترمکعبی، حدود ۴۹ درصد بوده و در مجموع، بیش از ۹۹ درصد از کل انرژی اولیه کشور را تشکیل می‌دهد.»

وی اظهار داشت: «دستیابی به دومین تولیدکننده نفت در اوپک، سومین تولیدکننده گاز در جهان، اولین تولیدکننده پتروشیمی‌در منطقه از نظر ارزشی و رسیدن به جایگاه اول فناوری نفت و گاز در منطقه، از مهم‌ترین اهداف چشم‌انداز بیست ساله است.»به گفته میرکاظمی در سال ۲۰۰۸، ترکیب مصرف اولیه حامل‌های انرژی دنیا به ترتیب در مورد نفت ۳۴ درصد، زغال‌سنگ ۲۹ درصد و گاز ۲۴ درصد بوده، این درحالی است که این ترکیب در ایران در مورد نفت ۴۳ درصد و به لحاظ گاز، ۵۵ درصد و سایر حامل‌های انرژی نزدیک به ۲ درصد بوده است.این مقام مسوول با اشاره به ضرورت اجرای طرح جامع انرژی در برنامه پنجم توسعه خاطرنشان کرد: «در سال‌های اخیر با اعمال سیاست‌های قیمتی و غیرقیمتی متعددی همچون طرح پلکانی قیمت‌گذاری گاز در بخش خانگی، سهمیه‌بندی، تدوین و تصویب معیارها و توسعه حمل و نقل عمومی، مصرف انرژی در کشور تا حدودی مدیریت شده است.»

برق منتظر منابع

اما از آنجا که انرژی تنها به معنای نفت و گاز نیست، سهمی نیز در سخنرانی‌های هفتمین همایش ملی انرژی، برای وزارت نیرو در نظر گرفته شده بود. معاون وزیر نیرو گفت: «اگر دولت سرمایه لازم برای احداث و راه‌اندازی ۲هزار و ۲۰۰ مگاوات برق را تا پایان سال تامین نکند، به طور قطع در تابستان با مشکل مواجه خواهیم شد.» عباس علی‌آبادی افزود: «برای پاسخگویی به نیاز تامین برق کشور، باید سالانه بالغ بر ۵ هزار مگاوات ظرفیت جدید نیروگاهی و شبکه‌های توزیع و فوق توزیع به ارزش ۸ هزار میلیارد تومان احداث شود. این در حالی است که از ابتدای سال جاری، ۲ هزار و ۲۰۰ مگاوات برق وارد مدار شده است و امید می‌رود با تامین منابع مالی، مابقی ظرفیت پیش‌بینی شده نیز احداث شود.»به گفته وی، سهم مصرف برق در بخش خانگی ۸/۳۲ درصد، بخش صنعتی ۱/۳۲ درصد، مصارف عمومی‌۷/۱۲ درصد، کشاورزی ۲/۱۳درصد، تجاری ۷/۶ درصد و روشنایی ۵/۲ درصد است.

تولید ۱۰۰ تومان، فروش ۱۶ تومان

علی آبادی گفت: «تعرفه برق در بخش کشاورزی به ازای هر کیلووات ساعت ۲ تومان، در بخش خانگی مابین مناطق گرم و معتدل از ۶ تا ۱۲ تومان، بخش صنعتی ۲۲ تومان و تجاری ۴۴ تومان است. براین اساس، متوسط قیمت برق کشور ۱/۱۶ تومان برآورد می‌شود؛ در حالی که قیمت تمام شده برق بالغ بر ۱۰۰ تومان است.»این مقام مسوول در وزارت نیرو در ادامه خاطرنشان کرد: «در حال حاضر وضعیت نصب شده نیروگاهی کشور، بالغ بر ۵۵ هزار و ۲۷۰ مگاوات بوده‌است.»

صادرات ۸۰۰ مگاواتی برق به همسایگان

وی در تشریح میزان وابستگی کشورهای همسایه به شبکه برق ایران نیز تصریح کرد: «در حال حاضر بیش از ۸۰۰ مگاوات از برق تولیدی ایران، به کشورهای همسایه صادر می‌شود.»