گروه انرژی- آیا مسعود میرکاظمی، وزیر نفتی که طی چند روز گذشته میزبان هوگو چاوز، رییس‌جمهور ونزوئلا در تهران بوده است، به این موضوع فکر می‌کند که در اولین تجربه کاری خود در اجلاس روز چهارشنبه اوپک از منافع ایران درباره ادعای ونزوئلا دفاع کند؟ وزیر نفت دولت دهم در اولین هفته کاری خود به وین رفته تا به همراه سایر اعضای عضو اوپک درباره سیاست‌های تولید نفت به ویژه در نیمه‌دوم سال تصمیم‌گیری کنند.نشست ۱۵۴ اوپک در حالی روز چهارشنبه (۱۸ شهریور) در مقر این سازمان در وین برگزار می‌شود که همچنان نگرانی‌ها از سطوح کنونی ذخایر نفت چه در کشورهای صنعتی و چه در مخازن شناور در دریاها ادامه دارد. از سوی دیگر نشست ۱۵۴ اوپک می‌تواند فرصتی باشد که رایزنی ایران با دبیرخانه اوپک درباره تنزل رتبه ایران از لحاظ ذخایر نفتی مجددا پیگیری شود. چرا که با وجود گذشت ۲ ماه از صعود یکباره کشور ونزوئلا به رتبه دوم و قرار گرفتن در جای ایران، هنوز پاسخی برای آن داده نشده است.بر اساس گزارش ۲ ماه گذشته اوپک، کشور ونزوئلا از لحاظ ذخایر نفتی در جایگاه دوم قرار گرفت که ابهامات و سوالات زیادی را در این زمینه به وجود آورد، از جمله اینکه چگونه ممکن است ظرف مدت یک سال ۸۰‌میلیارد بشکه به ظرفیت این کشور افزوده شود بدون اینکه اتفاق خاصی بیفتد. فارغ از اینکه در پشت این موضوع چه توجیهی وجود دارد، اما سوال نماینده ایران از اوپک همچنان باقی است که ونزوئلا چطور دوم شد؟

جایگاه ایران در دست پیگیری

محمدعلی خطیبی، نماینده ایران در اوپک در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» و در پاسخ به این سوال که پیگیری ایران در مورد ادعای ونزوئلا مبنی بر صعود به جایگاه دوم به کجا رسید، اظهار داشت: «این موضوع هنوز در دست پیگیری است و ما همچنان معتقد هستیم که ایران در جایگاه دوم اوپک قرار دارد.»وی ادامه داد: «اینکه کشوری ادعا کند میزان ذخایرش ۲ برابر شده اهمیت ندارد، آن چیزی که در اوپک مطرح است میزان تولید است. در واقع آن چیزی که اهمیت دارد میزان تولیدی است که روانه بازار می‌کنیم.» خطیبی در ادامه گفت: «طبقه بندی کشورهای عضو اوپک بر اساس معیار خاصی صورت می‌گیرد و این میزان افزایشی که در ذخایر نفت ونزوئلا اعلام شده نفت فوق سنگین است.»وی افزود: «این در حالی است که ذخایر فوق سنگین در محاسبات ذخایر اوپک گنجانده نمی‌شود. اگر قرار است نفت غیرمرسوم در محاسبات اوپک منظور شود، چرا تاکنون این کار را نکردند؟»وی تصریح کرد: «اگر نفت خام غیرمرسوم لحاظ شود، تمام استانداردهای اوپک اعم از تولید، سهمیه و... نیز عوض می‌شود.»وی ادامه داد: «آنچه بازار را تحت تاثیر قرار می‌دهد، موقعیت هر کشور در دو بخش تولید و صادرات نفت خام است که موقعیت ایران در بخش تولید نفت خام تغییر نکرده و در زمینه صادرات نیز برنامه‌های گسترده‌ای در دستور کار است.»سازمان کشورهای صادر‌کننده نفت خام (اوپک) در جدیدترین بولتن آماری سالانه خود اعلام کرد، ونزوئلا با پیشی گرفتن از ایران، عراق و کویت، دومین ذخایر بزرگ نفتی این سازمان را پس از عربستان سعودی در اختیار دارد. این در شرایطی است که تا قبل از آن هیچ‌گاه ذخایر درجای نفت یا نفت‌های فوق سنگین معیار ارزیابی قرار نمی‌گرفت.

سیاست‌های تولید

از سوی دیگر، به دنبال نوسانات زیاد قیمت نفت از ابتدای سال جاری میلادی اعضای اوپک در روز چهارشنبه درباره سیاست‌های تولید نفت به ویژه در نیمه دوم سال تصمیم‌گیری خواهند کرد.قیمت نفت که در ماه‌های گذشته نوسانات زیادی را پشت سر گذاشته، از ابتدای سال‌جاری میلادی تاکنون ۵۹‌درصد افزایش داشته است و به نظر می‌رسد با تداوم روند کنونی عرضه و تقاضا، با شیب کندی به روند صعودی خود ادامه خواهد داد. در این زمینه بیشتر کارشناسان مربوطه اعتقاد دارند تغییراتی که در قیمت نفت حاصل می‌شود به عرضه نفت مرتبط نیست، بلکه به مسائل متعددی مربوط می‌شود؛ به‌طوری‌که سال ۲۰۰۸ سال بسیار پرنوسانی برای بازارهای جهانی نفت بود. قیمت‌ها ابتدا در تابستان تا نزدیکی سطح ۱۵۰‌دلار صعود کرد، ولی تا ماه دسامبر خود را در پایین‌ترین سطح سال و معادل ۳۲‌دلار پایین کشید. اوپک در واکنش به این سقوط قیمت در سال گذشته مجموعا ۲/۴میلیون بشکه از تولید روزانه نفت خود را کاهش داد.

احتمال حفظ تولید نفت

موضع‌گیری‌های اعضای اوپک و رویه سابق این سازمان نشان می‌دهد به احتمال زیاد تولید نفت اوپک در نشست روز چهارشنبه تغییری نخواهد کرد. به احتمال زیاد اوپک در این نشست سطح تولید خود را حفظ می‌کند و در مقابل از اعضای خود می‌خواهد پایبندی بیشتری به سهمیه‌های خود داشته باشند. در دو نشست پیشین اوپک نیز همین رویه مشاهده شده است.