نماینده ایران در خزر: آماده‌ انجام مذاکرات و ارائه همه‌گونه تسهیلات برای انتقال نفت و گاز به اروپا هستیم

ایران از ذخایر کافی برای صادرات بلندمدت گاز در حجم بالا برخوردار است و می‌تواند این منابع را از کوتاه‌ترین و اقتصادی‌ترین راه به اروپا برساند. ایسنا با مهدی صفری، نماینده ویژه در امور دریای خزر و معاون اروپای وزارت امور خارجه، درباره انتقال انرژی به اروپا گفت‌وگویی انجام داده که متن آن به شرح زیر است:

اخیرا بحث انتقال انرژی کشورهای حاشیه دریای خزر و آسیای مرکزی به سمت اروپا جدی‌تر شده و موضوع چگونگی انتقال این منابع نیز اهمیت بیشتری پیدا کرده است. به اعتقاد شما برای این موضوع چه مسیرها و راه‌حل‌هایی وجود دارد؟

همان‌گونه که می‌دانید اروپا به دنبال کاهش وابستگی خود به انرژی وارداتی و خارج کردن آن از انحصار و جایگزین کردن با منابع جدید و به عبارتی متنوع کردن منابع تامین انرژی خود است؛ به همین دلیل اروپا به کشورهای ساحلی دریای خزر و آسیای مرکزی نگاه ویژه‌ای دارد و‌درصدد وارد کردن انرژی از این کشورها است. مسیرهای فعلی انتقال انرژی پاسخگوی این نیاز نیستند؛ بنابراین اروپا به دنبال ساخت خطوط لوله جدید است تا انرژی حوزه دریای خزر و آسیای مرکزی را دریافت کند.

در عین حال مهم‌ترین منابع جایگزین در این حوزه که اروپا روی آن حساب ویژه‌ای باز کرده است، از ایران است. همان‌طور که می‌دانید کشور ما دومین دارنده ذخایر گاز دنیا و از بزرگ‌ترین کشورهای تولیدکننده و صادرکننده انرژی است و موقعیت استراتژیک بی‌نظیر کشور ما اجازه صادرات مطمئن به اروپا را فراهم می‌کند. ایران از ذخایر کافی برای صادرات بلندمدت گاز در حجم بالا برخوردار است و می‌تواند این منابع را از کوتاه‌ترین و اقتصادی‌ترین راه به اروپا برساند.

شما چه راه‌هایی را برای انتقال انرژی کشورهای دیگر این حوزه به اروپا متصور هستید؟

احتمال آغاز انتقال انرژی از کشورهای شرق دریای خزر به اروپا در آینده نزدیک زیاد نیست؛ مثلا کشور ترکمنستان هم‌اکنون چند قرارداد فروش گاز به ایران، روسیه و چین دارد که به نظر می‌رسد پس از انجام این تعهدات، در وضعیت کنونی گازی برای صادرات به اروپا باقی نمی‌ماند. قزاقستان هم که خود در ماه‌های گذشته اعلام کرد که گازی برای صادرات از طریق خطوط لوله جدید به سمت اروپا ندارد.

در صورتی که در آینده با افزایش ظرفیت استحصال منابع کشورهای فوق‌الذکر، این امکان به وجود آید، باز هم مسیر ایران بهترین مسیر برای انتقال نفت و گاز از شرق دریای خزر به اروپا خواهد بود؛ ما در این‌باره آماده انجام مذاکرات و ارائه همه‌گونه تسهیلات لازم هستیم.

آیا شما چشم‌اندازی برای ساخت خطوط لوله از شرق به غرب دریای خزر، موسوم به خطوط لوله ترانس ـ خزر متصور هستید؟

چنین خطوط لوله‌ای احداث نخواهد شد. زیرا این کار به معنای نابودی محیط زیست دریای خزر خواهد بود. بستر دریای خزر به لحاظ زمین‌شناختی یک بستر فعال و کاملا زلزله‌خیز است و هرگونه ساخت خطوط لوله سراسری ریسک بسیار بزرگی را متوجه محیط زیست، جانداران این دریا و حاشیه‌نشینان آن خواهد کرد. ایران واجد زیباترین و سرسبزترین ساحل و همچنین بیشترین تعداد ساحل‌نشین در این پهنه آبی منحصر به فرد و بی‌نظیر است و برای ایران ملاحظات زیست محیطی قابل چشم‌پوشی نیست.

از سوی دیگر مسیرهای سالم، مطمئن و امن زمینی به حد وفور وجود دارد و دیگر نیازی به ساخت خطوط پرخطر دریایی وجود ندارد.

به‌علاوه، ساخت چنین خط لوله‌ای در حال حاضر که تدوین رژیم حقوقی دریای خزر به پایان نرسیده است، مستلزم توافق هر پنج کشور ساحلی است که چنین توافقی وجود ندارد.‌جمهوری اسلامی‌ایران به دلایل زیست محیطی، حقوقی و ... با ساخت این خطوط به شدت مخالف است. روسیه نیز موضع مشابهی با ما دارد.