محسن معظمی گودرزی

کروکودیل‌ها از جمله خزندگان دوزیستی هستند که در مناطق استوایی و حاره زندگی می‌کنند. این جانداران به علت داشتن پوست زیبا، همیشه مورد توجه بوده و شکارچیان جسور به شکار آن می‌پرداخته‌اند. قدمت این جاندار به ۶۵الی ۲۲۵میلیون سال پیش بر می‌گردد که در نوع خود بسیار درخور توجه است. پرورش کروکودیل در ایران جزو صنایع نو ظهور به حساب می‌آید و اکثر واحدهایی که قرار است در این کار زار وارد شوند، هنوز تکمیل نشده‌اند. پرورش این حیوان بلامانع اعلام شده است و به خاطر این مساله بسیار مهم، علاقه‌مندان زیادی تمایل خود را برای این کار اعلام کرده‌اند. جالب است بدانید که در کل دنیا ۶۰ الی ۷۰درصد از تولیدکنندگان این حیوان درنده خانم‌ها هستند. عمر متوسط و طبیعی کروکودیل حدود ۱۱۵سال است، ولی عمر اقتصادی این جاندار تنها ۲الی ۴ سال است. به همین خاطر انتخاب نژادی که بتواند بازدهی خوبی را در این بازه زمانی اقتصادی دارا باشد، جزو اولین قدم‌های برداشته شده در این صنعت است. متاسفانه غیر از حوضه آبریز رودخانه سرباز (باهوکلات و مناطق آبی اطراف آن) استان سیستان بلوچستان، کروکودیل دیگری در ایران زندگی نمی‌کند. این جاندار که به کروکودیل «پوزه کوتاه» نیز معروف است که با نام علمی CROCODYLUS PALUSTRIS شناخته می‌شود که از لحاظ زمان رسیدن به مرحله بهره‌برداری، تولید چرم مرغوب، ضریب تبدیل مناسب و... چندان مطرح نیست. به خاطر فقدان نژاد مناسب بومی در ایران، فعالان این بخش تمایل زیادی دارند که از نژاد آب شور نیل (CROCODYLUS NILOTICCUS ) استفاده کنند. طول این جاندار در این نژاد بالغ بر ۶ متر شده و در هر دوره تخم‌گذاری بین ۳۰ تا ۸۰ تخم نیز تولید می‌کند. با تکثیر نژاد رود نیل در ایران تحول بزرگی در راستای تولید کروکودیل به وجود خواهد آمد.

تولیدات کروکودیل

چرم، گوشت (البته مصرف گوشت این جاندار برای مسلمانان حرام است، اما پرورش آن برای به دست آوردن محصولات دیگر بلامانع است)، استخوان، ناخن و خون، کالبد کامل این حیوان برای تاکسی درمی از مهم‌ترین محصولات تولید شده صنعت پرورش کروکودیل است. در بازارهای جهانی به ازای هر تخته پوست مرغوب این جاندار مبلغی در حدود ۸۰۰ الی ۶۰۰ دلار پرداخته می‌شود. همچنین هر ساله در حدود ۲میلیون طاقه پوست کروکودیل به تولید می‌رسد که قیمت هر طاقه در حدود ۱۰هزار دلار تخمین زده می‌شود، اما تا زمانی که فرآوری تخصصی پوست این خزنده به درستی اعمال نشود، هرگز نمی‌توان بازار مناسبی را برای آن پیدا کرد و عمل دباغی چرم این خزنده، بسیار با فرآیند دباغی چرم گاو و گوسفند متفاوت است و حتما افراد متخصص باید مبادرت به انجام این کار نمایند. خانم زینب حسنی به عنوان اولین بانوی ایرانی نخستین تولیدکننده این حیوان می‌گوید: «برای رفع این مشکل با راه‌اندازی اولین مزرعه پرورش کروکودیل در استان گلستان، قطعا فرآیند دباغی پوست را در ایران برقرار خواهد کرد که در نوع خود کار بسیار مهمی است. افزون بر این، از استخوان و دندان این حیوان می‌توان استفاده‌های گوناگونی را در صنعت ساخت اجسام و سازه‌های مختلف هنری داشت.»

کروکودیل و علم پزشکی

اگر تمام خواص این جاندار را کنار بگذاریم، به نکته‌ای می‌رسیم که اتکا بر آن نکته بسیار مهم، جالب و در خور توجه بوده و می‌تواند در سلامت انسان نقش حیاتی و تعیین‌کننده‌ای را ایفا کند، چراکه در سال ۱۹۹۸ و طی یک اتفاق تصادفی محققان متوجه شدند که کروکودیل‌ها مواد ضدمیکروبی را در خون خود به همراه دارند که به طرز فزاینده‌ای می‌تواند جلوی عفونت‌های گوناگون را بگیرد. دکتر مرچنت آمریکایی طی چند آزمایش این ماده را «کروکودیل» نامید. بر اساس تحقیقاتی که تاکنون دانشمندان انجام داده‌اند، این ماده تا ۵۰۰ مرتبه از انواع آنتی بیوتیک‌هایی که تاکنون شناخته شده است، قوی‌تر عمل می‌کند. کروکودیل پس از اینکه ابتدا در مقابل باکتری‌های شایع ECOLi واکنش‌های مثبتی از خود نشان داد، در تحقیقات بعدی روی MRSA (به دسته وسیعی از عفونت‌های بیمارستانی اطلاق می‌شود) نتایج فوق‌العاده‌ای به دست آمد .بعد از این آزمایشات موفق، دانشمندان کروکودیل را در معرض ویروس خانمان سوز ایدز (HIV) قراردادند و آنها متوجه شدند که تا حد زیادی رشد این ویروس را کنترل می‌کند. گوشت این حیوان به‌رغم داشتن پروتئین بالا برای مسلمانان حرام است، اما می‌توان بعد از کشتار، آن را به کشورهای غیرمسلمان که خواهان مصرف آن هستند، صادر کرد.

چگونگی ورود به این حرفه

افرادی که قصد ورود به این صنعت را دارند، حتما باید در یکی از رشته‌های مرتبط مانند دام پروری و شیلات دارای تحصیلات آکادمیک بوده و بعد از گذراندن دوره‌های مربوطه برای اخذ مجوز به سازمان شیلات مراجعه کنند.