راهبردهای فولادسازان اصفهانی برای پرش از تله مرگ
این در شرایطی است که وزارت بازرگانی معتقد است که به منظور تنظیم مکانیزم‌های بازار، چنانچه روی تعرفه واردات قفل ۳۰درصدی بزند، قیمتها با جهش روبهرو می‌شود.
وقتی که چرخه‌های تجاری نزولی به سراغ فولادسازان داخلی می‌آید، به طور معمول این فولادسازان بخش خصوصی بوده و هستند که در خط مقدم انتقاد از سیاست‌های بازرگانی (همانند سال 1382) قرار می‌گیرند. چرا که قیمت تمام‌شده آنها در مقایسه با فولادسازان دولتی زیادتر و با سرمایه‌گذاری بیشتری واحدهای خود را بنا کرده‌اند. اما این بار دو قطب فولادسازی دولتی و نیمه‌دولتی کشور یعنی ذوب‌آهن و فولاد مبارکه به دلیل افت قیمتها تا سر حد نقطه سربه‌سر، از رقبا یا شرکای راهبردی خود برای حراست از بازار داخلی (بخش خصوصی) عقب نمانده و با هشدارهای مکرر، خواهان افزایش تعرفه واردات فولاد و آهن‌آلات هستند.
بنا به تحلیل فولادسازان در سال گذشته که فعالیت‌های عمرانی و زیربنایی کشور شتاب گرفته و بازار ساخت‌و‌ساز هم رشد ۸۰ درصدی(صدور پروانه) را تجربه کرد، حدود ۲۰میلیون تن انواع فرآورده‌های فولادی موردنیاز کشور بود که سهم فولادسازان داخلی از این مقدار، بیش از ۵۰درصد یعنی بالغ‌بر ۱۱میلیون بود، اما از اواخر سه ماه اول امسال با توجه به ارسال اولین سیگنال‌های رکود در بازار جهانی و داخلی و افت قیمتها تا سطح ۵۰درصد در سه ماه چهارم شمسی (روزهای کنونی)، وضع تغییر کرده، به طوری که فولادسازان داخلی می‌گویند: «آنقدر عطش تقاضا در بازار داخلی فروکش کرده که تولیدات داخلی به همراه وارداتی که تاکنون به کشور انجام شده، به نیاز بازار پاسخ دهد.»در این شرایط ۳۰ خبرنگار از تهران و اصفهان در بازدیدی که از آخرین وضعیت تولید دو مجتمع ذوب‌آهن اصفهان (با تولید ۵/۱میلیون تن فولاد و ۰۷۰/۲ میلیون تن نورد) و فولاد مبارکه (با تولید بیش از پنج میلیون تن) اواخر هفته گذشته داشتند،از زبان «بهرام سبحانی» مدیرعامل قدیمی‌ترین واحد فولادسازی (که محصولاتی نظیر انواع تیرآهن، ناودانی، نبشی، میلگرد و ... تولید می‌کند و رکود ساخت‌و‌ساز آثار غیرقابل‌انکاری
بر میزان بازار محصولاتش گذشته است) شنیده‌اند: «پارسال این هنگام فروش «سلف» یا مدت‌دار داشتیم، اما اکنون فروش‌مان به‌روز شده است.»
مهاجرت فولادی‌های سرگردان
«سبحانی» که تداوم وضع موجود یعنی پایین بودن تعرفه واردات فولاد را به مثابه زمین‌گیر شدن فولادسازان داخلی توصیف می‌کند، می‌گوید: «در شرایطی که ما قانون ضددامپینگ (مقابله با نرخ‌شکنی) در کشور نداریم، محصولات فولادی سرگردان که در سایر کشورها بازار خوبی پیدا نکرده‌اند، تا پشت مرزهای ما یا در درون کشتی‌ها قرار گرفته و با تعرفه اینچنینی وارد کشور شده و می‌شوند.»
او در پاسخ به سوال خبرنگاری که از وی می‌پرسد: «شما چه نرخی را تعرفه موثری می‌دانید؟» بلافاصله پاسخ می‌دهد: «کاهش نرخ تا زیر 30درصد یعنی (150دلار) اساسا موثر و کارآمد نیست.»
دره مرگ
سبحانی ادامه می‌دهد که خواسته یا ناخواسته، ما اکنون به گفته فولادسازان جهانی در دره مرگ قرار داریم. این همه شرایطی نیست که برای اول مرتبه با آن روبهرو شده‌ایم، بنابراین سنگربندی در برابر واردات محصولات خارجی، از ورود ما به یک بحران جدی جلوگیری می‌کند.
خبرنگاری از وی درباره علل و چرایی پایین بودن قیمت محصولات خارجی پرسش می‌کند. مدیرعامل ذوب آهن اصفهان می‌گوید: «مصرف کننده ایرانی آزمایشگاه ندارد که میزان کیفیت، استحکام و مقاومت محصولات خارجی را بسنجد.»
گریز از زیان
وی دلیل دیگر را این گونه بیان کرد: «تولید‌کننده و واردکننده برای خروج از وضعیت زیان حاضر می‌شود محصولات خود را با قیمت کمتری عرضه کند»
برپایه این گزارش، کاهش قیمت محصولات فولادی باعث کاهش میزان درآمد حاصل از فروش واحدهای تولیدی شده است. اگر چه فولادسازان اصفهانی به صراحت نمی‌گویند که به چه میزان تنزل قیمتها در کاهش میزان سودآوری و حاشیه سودشان تاثیر داشته است، اما سبحانی ابراز می‌کند: «نسبت به سال گذشته، کاهش درآمد حاصل از فروش داشته‌ایم و آمار دقیق‌تر را می‌توان با توجه به متوسط قیمتها در سه ماهه چهارم بیان کرد.»
وی پس از اصرار و تکرار سوال خبرنگاری که می‌پرسد: اگر قیمتها در سطح کنونی باقی بماند، آیا به نقطه زیان نمی‌رسد؟ گفت: «از سطح کنونی؛ خیر!»
20درصد، دست کم
چند کیلومتر آنسوتر جنوب غرب اصفهان، مدیرعامل بزرگ‌ترین مجتمع فولادی کشور نیز چالش‌های بنگاه‌های فولادی را در عصر روز چهارشنبه تقریبا به همین منوال تشریح می‌کند.
محمد رجایی چهارمین مدیرعامل شرکتی که انواع ورق فولادی مورد نیاز در صنایع کشور را تولید می‌کند و محصولاتش جزو حلقه زنجیره تولید صنایع خودروسازی و لوازم خانگی و سایر تجهیزات صنعتی است، به صراحت افزایش نرخ تعرفه به ویژه برای ورق‌های فولادی که تعرفه صفردرصد را تجربه می‌کند، خواستار می‌شود.رجایی، مدیر شرکتی که هم اکنون حدود 47درصد از فولاد مورد نظر کشور را تولید می‌کند، اضافه می‌کند: «درخواست جدی ما از وزارت بازرگانی این است که با سنگربندی و حمایت تعرفه‌ای، جلوی موج واردات بی‌رویه به کشور را بگیرد.»وی پیشنهاد خود برای برقراری تعرفه واردات روی محصولات مشابه شرکتش را 20درصد عنوان می‌کند.وی می‌افزاید: «وضعیت اضطراری است» و سپس ادامه می‌دهد:«تداوم آن، تمام برنامه‌های توسعه شرکت را متاثر می‌کند.»
سود امسال، مثل پارسال
گزارشگر «دنیای‌اقتصاد» می‌نویسد: سود فولاد مبارکه سال گذشته با ورود به بورس، حدود 1060 میلیارد تومان سود خالص و قابل تقسیم برای سهامداران داشته است. بنا به اعتقاد مدیرعامل این شرکت، چنانچه قیمتها از سطح کنونی پایین برود و فولادسازان داخلی نتوانند با تنظیم بازار، از افت قیمتها جلوگیری کنند، بدون شک درآمد حاصل از فروش‌شان در سال آینده همانند امسال و پارسال نخواهد بود. اگرچه مدیرعامل فولاد مبارکه بیان می‌کند: «امسال نیز همانند سال گذشته سود میدهیم.»
فروش به روز
با این حال، شرط اول سودسازی، وجود تقاضا برای محصولات است. آیا افت قیمتها، واردات فولاد و گسترش رکود، در میزان تقاضای خرید شرکت‌های فولادی اثرگذار بوده است؟ این پرسش نه‌چندان اتفاقی از هر دو مدیرعامل ابرشرکت‌های فولادی (البته در مقیاس ایران) پرسیده می‌شود. خبرنگاری در کنفرانس خبری برپایی در ذوب‌آهن اصفهان از «سبحانی» می‌پرسد : «گفته می‌شود که حجم محصول در انبارهای شرکت افزایش یافته است، آیا این شنیده را تایید می‌کنید؟
وی کوتاه می‌گوید «خیر!» و سپس ادامه می‌دهد: «میزان محصولی که در انبار وجود دارد، محصول سفارش روز است. ما قبلا سفارش سلف داشتیم و الان فروش به روز شده است» و رجایی مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه این‌گونه پاسخ می‌دهد: «ما یک مقداری محصول بنا به سفارش مشتری تولید کردیم. کالایی که در انبار است بنا به سفارش مشتری است. ما از وضعیت سفارش آتی آنها خبر داریم.»
وی میزان موجودی انبار شرکت را حدود 400هزار تن اعلام می‌کند و ادامه می‌دهد: «به هر حال وضعیت تقاضا در بازار باید تغییر کند.»
راهبردهای پرش از تله
گزارش خبرنگار ما حاکی است در شرایطی که چشم‌انداز بازارهای کالایی تا سال 2009 به دلیل پیش‌بینی‌های کدر درباره رشد اقتصادی مناطق صنعتی چندان روشن نیست. احتمال جابه‌جایی منابع بودجه‌ای از بودجه عمرانی به جاری به دلیل هزینه اجرای طرح تحول اقتصادی وجود دارد. بازار مسکن در خواب عمیق فرو رفته است. بانک‌ها نیز در برنامه انقباضی اعطای اعتبارات بخش مسکن تجدیدنظر نمی‌کند و اجرای طرح تحول اقتصادی و اصلاح قیمت حامل‌های انرژی، آثار هزینه‌ای روی ساختار درآمدی و سرمایه‌ای فولادسازان دارد، آنها برای «پرش از تله مرگ» تکنیک‌های عملیاتی متعددی را اتخاذ کرده‌اند که برخی از آنها نظیر مقابله با افزایش قیمت سنگ آهن به‌طور اشتراکی بوده و برخی ابداعی و درون بنگاهی.
فولاد مبارکه که پیش از این با تعویق در پرداخت سود سهام عدالت، کاهش هزینه تولید و پایین آوردن قیمت تمام شده، از مسیرها، برای عبور از شرایطی که به گفته مدیرعامل «وضعیت اضطراری» است، استفاده کرده، هم‌اکنون به فروش محصول به صورت پرداخت مدت‌دار از سوی مشتری روی آورده است. این روش به نوعی بازاریابی و دریافت سفارش از بازار برای تولید محصولاتی است که بدون انقطاع تولید می‌شود. «رجایی» مدیرعامل فولاد مبارکه می‌گوید: «ما دیدیم که مشتریان ما با مشکل نقدینگی روبهرو هستند از این‌رو سفارش آنها را گرفته، بعد از دو ماه محصول را تحویل و بعد از سه ماه وجه سفارش را از آنها دریافت می‌کنیم».
50هزار تن از راه عراق
اما شرایط برای شرکت ذوب‌آهن که به گفته طنز یکی از همراهان اصفهانی، پدر «فولاد مبارکه» است، به گونه دیگری است.
این بنگاه که به دلیل استفاده از کک و زغال‌سنگ کمتر تحت‌الشعاع آثار واقعی کردن قیمت حامل‌های انرژی است، تکنیک‌های دیگری را برای وضعیت کنونی که به توصیف مدیرعامل‌اش «دره مرگ» است، برگزیده است. ایجاد تنوع در سبد محصولات همانند تغییر در خط تولید تیرآهن و تولید ریل مورد نیاز شبکه سراسری راه‌آهن و گلوله آسیاب مورد استفاده در صنعت مس، از جمله راه‌های مقابله با پدیده «فولادهای سرگردان» از سوی این شرکت بوده است، اما این کافی نیست.
«پس از مخالفت وزارت صنایع و معادن با صادرات، به تازگی مجوز صادرات یک محموله ۵۰هزار تن به عراق صادر شده است که با مارک و برند خود شرکت صادر می‌شود. این را «سبحانی» مدیرعامل شرکت می‌گوید.» با این حال در شرایطی که فولادسازان این تکنیک‌های راهبردی را برای ایجاد تقاضا و جلوگیری از تشدید انباشت محصولاتشان در انبارها اتخاذ کرده‌اند، بنابه گفته هر دو مدیرعامل، آنها تصمیم دارند به ترتیب «فولاد مبارکه و ذوب‌آهن» به رکود جدید تولیدشان در سطح ۰۵۰/۵ و ۷/۲ میلیون تنی دست یابند.
اینان بر این باورند که با وجود کاهش تقاضا و کاهش قیمتها باید تولیدشان افزایش دهند. آیا آنها چراغ سبزی از وزارت بازرگانی دریافت کرده‌اند؟ آیا فولادسازان در ورای پیگیری افزایش ظرفیت تولید، به افزایش تعرفه واردات از سوی دولت دل بسته‌اند، تا روزی با تولیدات امروز، بازار داخلی را به دست آورند؟اگرچه هر دو مدیرعامل واحدهای فولادسازی، برخلاف گزارش‌های جهانی پیش‌بینی می‌کنند:«عمر رکود طولانی نیست» اما به نظر می‌رسد آنها تحلیل‌های متفاوت نزد خود دارند.
تضمین فولادی
با این وجود هر دوی آنها در کنفرانس‌های خبری صبح و عصر اصفهان در پاسخ به این سوال خبرنگاران که وزارت بازرگانی از افزایش قیمتها به دنبال بالا بردن تعرفه واردات فولاد نگران هستند، یک چیز را تضمین می‌دهند؛«افزایش قیمت، بی‌افزایش قیمت!».
مدیرعامل ذوب‌آهن عنوان می‌کند که سال گذشته توصیه ما به وزارت بازرگانی این بود که که کسری ۱۰ میلیون تنی نیاز داخلی را از طریق واردات جبران کند، اما«امسال، که پارسال نیست» وی سپس می‌افزاید: «ما تضمین میدهیم بعد از تغییر تعرفه‌ها قیمتها بالا نرود، اگر قیمتها بالا رفت، مجددا تعرفه در کوتاه‌ترین زمان ممکن به حالت اول باز گردد.»همین عبارات نیز با قید «تاکید» بر جلوگیری از افزایش قیمت «از سوی مدیرعامل فولاد مبارکه «رجایی» شنیده می‌شود.
اما هر دو می‌گویند: «فراتر از تغییر نرخ تعرفه ما چیزی از دست داده‌ایم که نباید بیشتر از این ببازیم» و آن چیزی نیست، جزء «زمان»!
ارسال نظر