بازگشت صنایع به عصر زغال‌سنگ
گروه صنعت و معدن- احمد بختیار: طرح استفاده از زغال‌سنگ برای تولید فولاد و نیز تامین انرژی، آماده شده و به زودی در اختیار وزیر صنایع و معادن قرار می‌گیرد. حذف یارانه‌ها و به طور کلی، طرح تحول اقتصادی، این بار موضوع به کارگیری از زغال‌سنگ را پس از ۴دهه، روی میز دولتمردان گذاشت. برنامه توسعه صنایع مرتبط با این ماده سیاه معدنی، از سوی شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران تهیه شده و خبر آن،
نخستین بار توسط مدیرعامل اردشیر سعد محمدی به خبرنگار ما اعلام شد. در دهه ۴۰ روس‌ها برنامه احداث یک کارخانه فولاد با استفاده از کک متالورژی، را برای ایران تدوین کردند که حاصل آن شکل‌گیری ذوب‌آهن اصفهان بود. اگر چه در آن تاریخ طرح توجیهی - که هنوز در آرشیو ذوب‌آهن موجود است- برای احداث ۱۰ طرح کوره بلند در زمین ۷۳ هزار هکتاری ذوب‌آهن تهیه شد، اما با گذشت ۴۰سال امروز آن کارخانه تنها در آستانه افتتاح کوره سوم قرار دارد. اگر چه پس از انقلاب نیز تولید فولاد با استفاده از کک، به صورت واحدهای کوچک (میبد ۳۰۰هزار تنی و زاگرس کردستان ۷۰هزار تنی) عملی شد، اما وجود گاز فراوان و ارزان، تدوین‌کنندگان برنامه‌های توسعه‌ای را به سمت ایجاد طرح‌های احیای مستقیم با دمیدن مستقیم گاز برای احیای آهن، سوق داد. اینکه ایران با ۲۸ تریلیون مترمکعب دارنده دومین ذخایر گاز جهان است و آن را به صورت تقریبا مجانی می‌سوزاند، از مهم‌ترین دلایل تدوین‌کنندگان آن برنامه‌ها بود. اکنون که دولت با اجرای طرح تحول اقتصادی در نظر دارد - آن‌طور که ۲ ماه پیش وزیر نفت اعلام کرد - بهای گاز را به نرخ کشورهای توسعه‌یافته یا منطقه خلیج‌فارس عرضه کند، موضوع استفاده از کالای جانشینی در دستور کار قرار گرفت و سعدمحمدی مدیرعامل شرکت تهیه و تولید مواد معدنی، درباره آن توضیحاتی ارائه می‌کند.
توان سالانه ۵ میلیون تن
وی اظهار داشت: به زودی این طرح در هیات عامل ایمیدرو تصویب می‌شود و سپس در اختیار وزیر صنایع و معادن قرار می‌گیرد.
سعدمحمدی تاکید دارد که ایران توان تولید سالانه ۵ میلیون تن زغال‌سنگ کنسانتره را دارد. امسال تولید زغال‌سنگ کنسانتره یا شسته شده، از یک میلیون تن پارسال به ۲/۱ میلیون تن می‌رسد. سال آینده نیز این رقم به ۷/۱ میلیون تن افزایش خواهد یافت.
زغال‌سنگ مورد استفاده صنایع، دو نوع کک‌شو (برای تولید فولاد) و حرارتی (برای تولید نیروی برق) هستند که ایران تاکنون از نوع حرارتی تقریبا استفاده صنعتی نداشته است. اما در حال حاضر برنامه کاربرد دوگانه آن در قالب طرحی جدید تهیه شده است.
طبس پایتخت زغالی
اگرچه ایران تاکنون منابع غنی زغال‌سنگ در اختیار نداشت، اما نتایج اکتشافات سال‌های اخیر، منطقه طبس را به پایتخت زغال‌سنگ ایران تبدیل کرده است. سعد محمدی می‌گوید: تنها در «مزنیو طبس» ۴ میلیارد تن زغال‌سنگ حرارتی در اختیار داریم که این عدد با احتساب ۵/۱ میلیارد تن ناحیه البرز عدد قابل توجهی محسوب می‌شود. این ذخایر تاکنون بکر بوده‌اند و قرار است استفاده‌کنندگان آن بخش‌خصوصی باشند. وی می‌افزاید: هرطور که بخش خصوصی آمادگی داشته باشد، حاضر به همکاری هستیم این طرح‌ها (احداث نیروگاه) و حتی تولید زغال‌سنگ کک‌شو با حضور این بخش صورت خواهد گرفت.
وی گفت: تنها با ذخایر روباز مزنیو طبس، می‌توان یک نیروگاه ۵۰۰ مگاواتی احداث کرد که برای ۱۵ تا ۲۰ سال زغال‌سنگ در اختیار داشته باشد. اگر چه باید به ذخایر در لایه‌های زیرین هم توجه کرد و آن را مورد استفاده قرار داد. به این اعداد باید ذخایر میلیارد تنی ناحیه پرورده طبس را هم اضافه کرد.
کک زغال‌سنگ و فولاد
سعد محمدی همچنین درباره زغال‌سنگ مورد استفاده صنعت و فولاد گفت: با آن ۵میلیون تن می‌توان به طور متوسط ۲میلیون و ۵۰۰ هزار تن کک تهیه کرد و در اختیار سیستم‌های کوره بلند قرار داد. وی البته تصریح می‌کند که نوع چربی زغال‌سنگ و سختی و نرمی و راندمان آنها متفاوت است. وی در انتهای سخنانش می‌گوید: تدوین برنامه استفاده از زغال‌سنگ را به تازگی آغاز کرده‌ایم و بررسی و تکمیل آن همچنان ادامه دارد. هر چند باید به تایید وزیر هم برسد. در‌حال‌حاضر از ۵/ ۱۰میلیون تن فولاد خام، کمتر از ۳میلیون تن با کوره بلند و استفاده از کک تولید می‌شود و مابقی در سیستم احیای مستقیم تعریف شده‌اند. در طرح‌های جدید تا مرز ۳۲میلیون تن فولادخام نیز بار اصلی بر دوش احیای مستقیم و استفاده از گاز طبیعی است. اما تحولات اخیر و حذف یارانه‌های انرژی به ویژه گاز، افزایش احداث واحدهای کوره بلند را شدت بخشیده است. هر چند تاکنون بخش خصوصی تعدادی طرح یک میلیون تنی کوره بلند در برخی استان‌ها نظیر کرمان (زرند) را آغاز کرده است.
ارسال نظر