نگاهی به صنعت بستنی در ایران
چند درصد تولید بستنی بومی است؟
گروه صنعت و معدن - برخی می‌گویند کمتر کالایی در ایران تولید می‌شود که نوع وارداتی آن در بازار موجود نباشد. بستنی از جمله معدود محصولات غذایی به شمار می‌آید که کمتر دستخوش رقابت با مشابه خارجی آن قرار گرفته است. کافی است گشتی کوتاه در سوپرمارکت‌ها و فروشگاه‌های زنجیره‌ای بزنید تا با رنگ‌ها و طعم‌های متنوع و مختلف بستنی که محصول کارخانه‌های گوناگون داخلی است، روبه رو شوید. هر سال نیز با نزدیک شدن به فصل تابستان نمودار مصرف بستنی در ایران و ورود انواع این محصول غذایی به بازار افزایش می‌یابد، اما با وجود تنوع و تکثر در تولید این محصول غذایی، این سوال مطرح است که چند درصد از فرآیند تولید آن در داخل کشور بومی شده است؟
گسترش روزافزون بازار مصرف بستنی در حالی است که هیچ انجمنی متشکل از تولیدکنندگان بستنی در کشور به وجود نیامده و به نظر می‌رسد که تولیدکنندگان بستنی بیشتر تمایل دارند زیر نظر تولیدکنندگان محصولات لبنی فعالیت کنند؛ چرا که قریب به اتفاق تولیدکنندگان بستنی در ایران سایر محصولات لبنی را نیز تولید می‌کنند. به همین دلیل آمار دقیقی از سودآوری تولید بستنی در کشور و ارزش آن در میان سایر محصولات غذایی وجود ندارد.
در این میان، ایران در حالی واردات بستنی ندارد، که به جزء شیر و شیرخشک مصرفی بیشتر اقلام و مواد مورد نیاز برای تولید بستنی را از کشورهای دیگر وارد می‌کند؛ موضوعی که بسیاری از تولیدکنندگان بستنی در کشور با آن درگیر هستند.
خبرنگار اعزامی «دنیای اقتصاد» به شیراز در جریان بازدید از شهرک‌های صنعتی این استان و کارخانه‌های تولید بستنی، در رابطه با این موضوع که در فرآیند تولید بستنی تا چه میزان از محصولات ساخت داخل استفاده می‌شود، با برخی فعالان صنعت بستنی‌سازی گفت‌و‌گو کرده است.
از واردات طعم دهنده تا ظرف بستنی
کارشناس یک شرکت تولیدکننده بستنی در پاسخ به این پرسش که چه میزان مواد اولیه بستنی از خارج وارد می‌شود، می‌گوید: به جز شیر و شیرخشک مصرفی در تولید بستنی، سایر مواد اولیه از جمله انواع طعم دهنده‌ها، کاکائو، کره حیوانی و شکر از طریق واردات تامین می‌شود.
به گفته این فعال صنعتی، اقلام و وسایل مورد نیاز برای بسته بندی و برخی ظروف بستنی نیز وارداتی است.
به گفته این کارشناس، برای تولید بستنی افزودن ۵ درصد شیرخشک الزامی است که تا چندی پیش شیرخشک مورد نیاز برای تولید بستنی نیز از طریق واردات تامین می‌شد، اما در حال حاضر تولیدکنندگان داخلی شیرخشک مورد نیاز شرکت‌های بستنی‌سازی را تامین می‌کنند.
بی‌کیفیت بودن چوب بستنی
در همین حال، یکی دیگر از فعالان صنعت بستنی در کشور نیز در گفت‌و‌گو با خبرنگار «دنیای اقتصاد» گفت: علاوه بر برخی مواد اولیه، همه چوب بستنی‌های مورد نیاز در داخل کشور نیز از طریق واردات تامین می‌شود.
علی‌محمد ابراهیمی، عضو هیات‌مدیره یکی از برندهای بستنی‌سازی در کشور می‌گوید: چوب مورد نیاز برای تولید چوب بستنی تنها در دو کشور استرالیا و شمال شرق روسیه موجود است که کشور روسیه چوب مورد نیاز سازندگان چوب بستنی در چین را تامین و این کشور آن را به سایر کشورها صادر می‌کند. به گفته وی، تولیدکنندگان بستنی در کشور نیز چوب بستنی مورد نیاز خود را از طریق چین تامین می‌کنند.
اینکه چرا ایران نمی‌تواند حتی چوب بستنی را در داخل کشور تولید کند، موضوعی است که یکی دیگر از کارشناسان صنعت بستنی در رابطه با آن به خبرنگار ما، می‌گوید: چوب بستنی تولید داخل از صیقل لازم برخوردار نیست. در واقع بی‌کیفیت بودن چوب تولیدی در کشور موجب شده تا تمام صنعتگران فعال در این بخش نیاز خود را از خارج تامین کنند.
پرزدار بودن چوب‌های تولیدی در داخل نیز یکی دیگر از دلایلی است که به گفته این کارشناس موجب شده تا محصولات وارداتی جایگزین تولیدات داخلی شود.
از سوی دیگر، مدیر کنترل کیفیت یکی از شرکت‌های تولیدکننده بستنی نیز با اشاره به وارداتی بودن چوب‌های بستنی می‌گوید: به هرحال بهداشت و نحوه پرداخت چوب‌های بستنی بسیار اهمیت دارد، بنابراین بخش زیادی از نیاز تولیدکنندگان به این محصول از خارج تامین می‌شود.
وی با بیان اینکه هم‌اکنون حدود ۱۵ تولیدکننده بزرگ بستنی در کشور فعالیت می‌کنند، اظهار کرد: با توجه به اینکه شرایط حمل‌ونقل و نگهداری بستنی دشوار است، هزینه واردات این محصول به کشور بالا بوده و به همین دلیل انگیزه واردات بستنی به کشور زیاد نیست.
بستنی ایرانی قابل رقابت با خارجی‌ها
وی در عین حال به کیفیت بالای بستنی ساخت ایران اشاره کرد و گفت: به جرات می‌توان گفت که کیفیت و استاندارد بستنی تولیدی ایران در سطح جهانی بوده و دلیل آن نیز سختگیرانه بودن استانداردهای داخلی و استفاده از ماشین‌آلات مدرن تولید بستنی است. همچنین مواد اولیه وارداتی هم باکیفیت هستند.
این فعال حوزه صنعت بستنی‌سازی ادامه داد: از سوی دیگر، تنوع در بازار بستنی ایران هم بسیار بالا بوده و مشتریان حق انتخاب زیادی در بازار بستنی دارند و می‌توان مدعی شد که چیزی در خارج از ایران وجود ندارد که اینجا پیدا نشود. همچنین ترکیبات میوه و خشکبار ایران نیز با کیفیت هستند که در تولید بستنی هم از آنها استفاده می‌شود.
وی با اشاره به موفقیت صنعت بستنی ایران به این نکته نیز اشاره کرد که کشور ما در حوزه برندسازی بستنی خوب عمل نکرده است. به گفته این کارشناس ارزش بازار بستنی ایران دقیقا مشخص نیست، اما آنچه واضح است، این است که با توجه به جمعیت ایران، کشورمان بازار بسیار بزرگی برای تولیدکنندگان بستنی محسوب می‌شود.
تاثیر بستنی از هدفمندی
اما در کنار روند تولید بستنی در کشور و وارداتی بودن مواد اولیه مورد نیاز برای تولید آن، این صنعت نیز از سیاست‌های دولت در راستای هدفمندی یارانه‌ها متاثر شده است.
واحدهای تولیدکننده بستنی به طور کلی معتقدند که بعد از هدفمند شدن یارانه‌ها، هزینه‌های تولید آنها نیز افزایش یافته؛ بنابراین برای جبران این موضوع، چاره‌ای جز افزایش قیمت باقی نمی‌ماند.
در این میان، ابراهیمی عضو هیات‌مدیره یک شرکت بستنی‌سازی، در مورد تاثیر اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در صنعت بستنی‌سازی می‌گوید: هدفمندی یارانه‌ها همه صنایع را با خود درگیر کرده است که این موضوع مزایا و معایب بسیاری را برای تولیدکنندگان به همراه داشته است. وی در پاسخ به این سوال که آیا وعده‌های داده شده دولت در فاز اول هدفمندی یارانه‌ها محقق شده است یا نه؟ گفت: وعده‌های دولت در فاز اول قانون هدفمندی یارانه‌ها در حال پیگیری است و امیدواریم که در سال جاری این وعده‌ها محقق شود.
سهم ایران از صادرات بستنی
موضوع صادرات بستنی از سوی تولیدکنندگان داخلی نیز محور دیگری است که ابراهیمی در پاسخ به آن می‌گوید: کشورهای حوزه
خلیج‌فارس و عراق از جمله هدف‌های صادراتی تولیدکنندگان داخلی به شمار می‌روند. به گفته وی، با این حال برخی کشورها سعی دارند عرضه محصولات ایرانی در حوزه‌های مذکور را با مشکل روبه رو کنند.
با این حال صادرات بستنی چنان اندک و کم مقدار است که حتی در گزارش‌های ماهانه رسمی گمرک ایران به آن اشاره مستقلی نمی‌شود. آمار گمرک نشان می‌دهد که در ۱۲ ماهه سال گذشته ۱۵۹ میلیون دلار بستنی و شربت‌های یخ زده به خارج از کشور صادر شده که کشور عراق مقصد اصلی ۹۸ درصد این میزان صادرات بوده است.
ارسال نظر