بخش خصوصی مرکز آمار راه می‌اندازد؟

گروه صنعت و معدن - در شرایطی که مسوولان صنعتی در حال تدوین برنامه‌های کاری خود در سالی که با نام «تولید ملی» نامگذاری شده، هستند، فقدان و تاخیر در انتشار آمارهای صنعتی یکی از چالش‌هایی است که به اعتقاد برخی از کارشناسان برنامه‌ریزی را دچار مشکل خواهد کرد. به گزارش خبرنگار «دنیای اقتصاد»، در حالی تاخیر در ارائه آمار صنعتی وارد پنجمین سال خود می‌شود که استناد به آمار لازمه تدوین برنامه صنعتی و تولیدی محسوب می‌شود؛ چرا که فعالان اقتصادی بر اساس شفافیت آماری چشم انداز فعالیت خود را ترسیم می‌کنند.

این در حالی است که آمار مربوط به بخش صنعت و معدن از ۴سال گذشته یا با تاخیر در گزارش‌های مرکز آمار و بانک مرکزی منتشر شده یا اختلاف نظر در مورد آن وجود داشته است.

تعلل در به روز رسانی آمارهای بخش صنعت و معدن باعث شد که وزارت صنعت، معدن و تجارت طرح به‌روزرسانی اطلاعات واحدهای صنعتی و معدنی را به اجرا درآورد. طرحی که بر اساس اعلام برخی منابع خبری از نیمه دوم سال گذشته مسکوت مانده است.

در کنار این موضوع هماهنگی نیز برای جمع‌آوری آمار واحدهای صنعتی بخش خصوصی که سهم زیادی در رشد صنعت و معدن در هر سال دارند نیز وجود ندارد؛ به گونه ای که برخی از فعالان بخش خصوصی پیشنهاد تشکیل مرکز آمار مستقل برای بخش خصوصی را می‌دهند.

پیش از این، احمدپورفلاح، رییس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران با اشاره به تفاوت آماری بین مرکز آمار و بانک مرکزی اعلام کرده بود: با توجه به اینکه برنامه‌ریزی‌های کشور متکی به آمار رسمی است اعلام می‌شود، بخش خصوصی باید یک مرکز آمار مستقل داشته باشد تا با استفاده از کارشناسان آماری رشد دقیق صنعتی را محاسبه کنند.

این پیشنهاد در حالی اعلام شده است که برخی کارشناسان معتقد هستند که بخش خصوصی توان علمی و مالی جمع‌آوری آمار و اطلاعات را ندارد. با این حال بخش خصوصی از توانایی لازم برای جمع‌آوری آمار خبر می‌دهد.

کمبود چشمگیر آمار

یک کارشناس مسائل اقتصادی در مورد تاخیر در ارائه آمار صنعتی و تاثیر آن در برنامه‌ریزی می‌گوید: هر گونه برنامه‌ریزی برای اجرای پروژه‌ها مبتنی بر آمار است؛ اما از سال ۸۷ تاکنون با کمبود چشم‌گیر در ارائه آمار و اطلاعات به‌خصوص در بخش صنعت روبه‌رو بوده‌ایم.

موسی غنی نژاد در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با بیان اینکه تاخیر در ارائه آمار نقطه ضعفی برای اقتصاد است که تداوم یافته است، افزود: بانک مرکزی در گزارش‌های خود اطلاعات مربوط به اقتصاد کلان را منتشر کرده است، اما آمار مربوط به بخش صنعت را به درستی منتشر نمی‌کند.

لزوم همکاری دولتی‌ها و خصوصی‌ها

این کارشناس مسائل اقتصادی در پاسخ به این سوال که تشکیل مرکزی مستقل از سوی بخش خصوصی برای جمع‌آوری اطلاعات تا چه حد می‌تواند موثر باشد، اظهار کرد: اینکه نهادی مستقل از سوی بخش خصوصی ایجاد شود تا آمار مربوط به بخش صنعت را جمع‌آوری کند در کوتاه مدت امکان‌پذیر نیست، چرا که بخش خصوصی توان کارشناسی و مالی لازم در این خصوص را ندارد و نیازمند همکاری با ارگان‌های دولتی است.

غنی نژاد در پاسخ به این سوال که دلیل تاخیر در ارائه آمار صنعتی از سوی نهادهای مسوول چیست، اظهار کرد: از نیمه دوم سال ۸۷ ارائه آمار و اطلاعات صنعتی با تاخیر روبه‌رو شد و در ابتدا دلیل آن اختلاف نظر بین وزارت صنایع و بانک مرکزی اعلام شد، اما این اختلاف‌ها مرتبط با مسائل کارشناسی بوده و نباید به مدت ۴ سال طول می‌کشید.

آمار ابزار اصلی تولید

مسعود دانشمند، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران نیز در این خصوص می‌گوید: آمار ابزار اصلی برنامه‌ریزی برای تولید محسوب می‌شود، اما در کشور ما آمار کاربرد چندانی ندارد و از آمار به منظور ترسیم چشم اندازی روشن برای کمک به صنعت استفاده نمی‌شود.

دانشمند معتقد است که آمارگیری به معنی فراهم کردن زمینه‌های تولیدی است، زمینه‌هایی که در کشور ما فراهم نیست.

این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران در پاسخ به این سوال که با توجه به اهمیت آمار در بخش تولید و صنعت، چرا در چند سال اخیر آمار بخش صنعت با تاخیر اعلام می‌شود، می‌گوید: در این خصوص باید وزارت صنعت پاسخگو باشد؛ چرا که این وزارتخانه باید آمار مورد نیاز را جمع‌آوری، تحلیل و ارزیابی کرده و در اختیار واحدهای مورد نیاز قرار دهد.

دانشمند با بیان اینکه نبود جامعه آماری به معنی برنامه‌ریزی در تاریکی است، اظهار کرد: هر سرمایه‌گذاری برای ورود به بخش‌های تولیدی، در ابتدا آمار، تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌ها را مورد ارزیابی قرار می‌دهد که نبود چنین آماری کاهش سرمایه‌گذاری در بخش‌های تولیدی را به همراه خواهد داشت، همان‌طور که نبود چنین آمار منجر به کاهش سرمایه‌گذاری خارجی بخش تولید و صنعت شده است.

تاخیر در ارائه آمار بخش صنعت موجب شد تا اواخر سال گذشته اعضای اتاق بازرگانی خواهان استقلال در آمارگیری در این بخش شوند طرح و برنامه‌ای که مورد استقبال دولت قرار نگرفت. از سوی دیگر این اظهار نظر کارشناسان اقتصادی مبنی بر اینکه بخش خصوص توانایی آمارگیری را ندارد، به تردیدها در این زمینه دامن می‌زند، اما دانشمند ضمن اعلام اینکه توان انسانی لازم برای آمارگیری در این بخش وجود دارد، می‌گوید: عدم توجه به آمارگیری موجب شده تا فعالان بخش خصوصی خود به فکر تشکیل مرکز آمار مستقل بیفتند.

به گفته وی، اتاق بازرگانی نیز همانند مرکز آمار از توانایی جذب نیرو برای آمارگیری برخوردار است و این امکان را دارد که پس جمع‌آوری و تحلیل، آمار را در اختیار شرکت‌های متقاضی قرار دهد.

دانشمند در ادامه می‌گوید: در تمام دنیا آمار جمع‌آوری شده در اختیار بخش تولید قرار می‌گیرد تا به این طریق میزان عرضه و تقاضا و چند و چون شاخص‌های تولید مشخص شود، حال آنکه فقدان این ساز و کار موجب شده که واحدهای تولیدی برای داشتن اشراف کامل به بازار مجبور به خرید آمار شوند.