چالش بر سر طرح مردمی مبارزه با قاچاق

گروه صنعت و معدن - دو ماه از زمان اجرای یکی از بزرگ ترین طرح‌های مبارزه با قاچاق می‌گذرد اما به نظر می‌رسد که توجیه نبودن بازاریان در مورد جمع‌آوری کالاهای قاچاق همچنین تعلل مسوولان در برخورد با فروشندگان اجناس غیرمجاز، سرنوشت طرح موسوم به «شبنم» را با ابهام مواجه کرده است.

طرح «شبنم» یا شبکه بازرسی و نظارت مردمی که از تابستان سال ۹۰ در دستور کار مسوولان مبارزه با قاچاق کالا و ارز همچنین کنترل بازار قرار گرفت، قرار بود از ابتدای بهمن‌ماه سال گذشته به طور رسمی آغاز شود تا به گفته متولیان امر، فصلی نو در راه مبارزه با ورود کالای قاچاق رقم خورد.

اما آن طور که از برخی خبرها حاکی است، این طرح نه تنها بر اساس برنامه اجرایی نشده، بلکه بخش اصلی آن یعنی برخورد با توزیع‌کنندگان کالاهای قاچاق نیز به اردیبهشت سال ۹۱ موکول شده است.

طرح شبنم از آنجا دارای اهمیت فراوان است که با قابل شناسایی و پیگیری کردن کالای مجاز از کالای غیرمجاز، مردم را در جریان مبارزه با قاچاق دخیل می‌کند؛ به این ترتیب که خریداران در زمان خرید کالا از طریق سامانه پیامکی طرح شبنم، صحت و اعتبار کالا را بررسی و پس از اطمینان از مجاز بودن کالا، خرید و در صورت قاچاق بودن جنس، مسوولان را از طریق سامانه پیامک، مطلع می‌کنند تا برخورد لازم با فروشنده صورت گیرد.

این طرح که به گفته مجریان از سال گذشته به صورت پراکنده کلید خورده است، چهار گروه کالاهای اساسی؛ یعنی گوشی تلفن همراه، لوازم آرایشی، لوازم خانگی و تجهیزات پزشکی را مورد هدف قرار داده اما با این حال، اواسط زمستان پارسال، قاسم نوده فراهانی، رییس شورای اصناف کشور اعلام کرد که به خاطر فراهم نبودن زیرساخت‌ها، این طرح تا اطلاع ثانوی منتفی خواهد بود. البته این خبر خیلی زود از سوی مسوولان وزارت صنعت، معدن و تجارت تکذیب شد اما با این حال یکی از دست اندرکاران اجرای طرح شبنم به «دنیای اقتصاد» می‌گوید که این طرح، اگرچه به صورت پایلوت اجرایی شده اما مرحله رسیدگی به گزارش‌های مردمی و برخورد با فروشنگان جنس قاچاق به سال ۹۱ موکول شده است.

در این میان تولید‌کنندگان و فعالان بازار که امیدوار به بروز انقلابی در مبارزه با قاچاق کالا و ارز بودند حالا با این نگرانی مواجه اند که طرح شبنم نیز مانند بسیاری از طرح‌های دیگر تنها در حد یک نام باقی بماند. پیش از این نیز البته نگرانی‌هایی در مورد ساز و کار اجرای طرح مردمی مبارزه با قاچاق مطرح بود و برخی این سوال را مطرح می‌کردند که در بازاری که با حجم قابل توجهی جنس قاچاق مواجه است، چگونه برخورد با واردکنندگان این اجناس و جمع‌آوری اجناس قاچاق عملی خواهد شد؟

طرح اجرا شده، اما...

به هر حال از اظهارات ضد و نقیض مسوولان نیز استنباط می‌شود که راه‌اندازی نهضت مردمی مبارزه با قاچاق هنوز راه درازی در پیش است. صادق مفتح، معاون توسعه فناوری اطلاعات و تجارت الکترونیک وزارت صنعت، معدن و بازرگانی تاکید دارد که طرح شبنم با قاطعیت در حال اجرا است و تغییری در زمینه به تعویق انداختن یا توقف این طرح ایجاد نشده است.

مسوولان ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیز که در واقع سیاستگذار اصلی این طرح هستند، ایجاد اختلال در طرح شبنم را رد می‌کنند.

اما در این میان یکی از مسوولان شورای اصناف کشور، اجرای ناقص طرح را تایید می‌کند و به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: مراحل نصب و تجهیز کالاها به کد دو بعدی، زمان بر است و هنوز تمام کالاهای مورد هدف مجهز به این کد نشده‌اند.

البته رضا کرمی نیز همچون دیگر مسوولان معتقد است که در روند اجرای طرح مردمی مبارزه با قاچاق کالا هیچ مشکلی وجود ندارد اما با این حال اذعان می‌کند که این طرح دست‌کم از زمان‌بندی خود قدری عقب‌تر است.

او که آغاز اجرای طرح شبنم را بیش از ۶ ماه پیش اعلام می‌کند، می‌گوید: در حال حاضر مسوولان بازرسی و تعزیرات فعلا به ایراد تذکرات پیشگیرانه اکتفا کرده‌اند تا پس از توجیه کامل فعالان بازار طرح به طور کامل اجرایی شود.

برخورد با متخلفان تا اردیبهشت ۹۱ منتفی شد

این همان چیزی است که دلیل تاخیر در اجرای درست طرح مردمی مبازره با قاچاق کالا عنوان می‌شود؛ آن طور که ابراهیم درستی، رییس اتحادیه لوازم صوتی و تصویری به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: بر اساس جلسه‌ای که ابتدای بهمن‌ماه سال گذشته روسای اتحادیه‌های مخاطب طرح شبنم با رییس شورای اصناف داشتند، تصمیم گرفته شده که رسیدگی به شکایات مردمی و برخورد با متخلفان از اردیبهشت سال ۹۱ اجرایی شود.

«درستی» که بازار موبایل یعنی یکی از چهار گروه هدف طرح شبنم را تحت نظارت دارد، دلیل این تصمیم را آماده نبودن بازار عنوان می‌کند و می‌گوید: به همین خاطر در ماه‌های اول طرح، جلسات توجیهی برای فروشندگان کالاهای قاچاق برگزار خواهد شد و پس از آن به برخورد با افرادی که اقدام به فروش کالای قاچاق می‌کنند، می‌پردازیم.