فعالان اقتصادی از آیین‌نامه اجرا نشده «هجینگ ارزی» می‌گویند
زلزله ارز در بخش صنعت
گروه صنعت و معدن- آیا آیین‌نامه «هجینگ ارزی» هم به سرنوشت بخشنامه‌های دیگر روی میز مانده دچار می‌شود؟ تاخیر در اجرای آیین‌نامه مذکور در حالی است که هفته‌ها است نرخ ارز در بازار با نوسان همراه بوده است، به طوری که روز گذشته نرخ ارز در بازار به اوج خود رسید و دلار در صرافی‌ها با قیمت ۱۳۸۵ معامله شد. افزایش نرخ ارز روز گذشته تنها به صرافی‌ها منتهی نشد به‌طوریکه حواله نرخ ارز برای واردکنندگان و تولیدکنندگان نیز رقم ۱۴۰۰ دلار را در کارنامه خود ثبت کرد و موجب شد عرصه بیش از پیش برای واردکنندگان و تولیدکنندگان تنگ شود.
از سوی دیگر نوسانات قیمتی در بازار ارز باعث شده که دریافت‌کنندگان تسهیلات در بخش تولید و صنعت با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم کنند.
در این بین، یکی از ابزارهایی که می‌تواند نوعی بیمه نوسانات نرخ ارز را در اختیار تسهیلات‌گیرندگان قرار دهد، هجینگ ارزی است روشی که سال‌ها است در دنیا اجرایی می‌شود و هم‌اکنون به روشی متداول تبدیل شده است. اما اجرای چنین روشی در کشور ما مرسوم نیست.
هجینگ ارزی در واقع عملیاتی است که طبق آن واردکننده برای اینکه از افزایش نرخ برابری ارز نسبت به پول ملی متضرر نشود، اقدام به خرید ارز زودتر از موعد در راستای برابر محاسبات و برنامه‌ریزی شرکت خود می‌کند تا خود را در مقابل ریسک نوسانات نرخ ارز پوشش دهد.
به گزارش خبرنگار «دنیای اقتصاد»، آیین‌نامه‌های مربوط به هجینگ ارزی در حالی در تابستان امسال تهیه شده است که هنوز به مرحله اجرایی نرسیده و زمان اجرای آن نیز نامشخص است.
از سوی دیگر درحالی مسوولان افزایش صادرات را در دستور کار تولیدکنندگان قرارداده‌اند که تولیدکنندگان هیچ چشم‌اندازی از بازار ارزی متصور نیستند و با این شرایط نمی‌توانند برای تولید خود برنامه‌ریزی کنند که این امر رسیدن به رشد صادراتی را دور از ذهن کرده است.
در این رابطه رییس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران با بیان اینکه آیین‌نامه هجینگ کاملا قابلیت اجرایی در کشور دارد، اظهار کرد: در حال حاضر بانک مرکزی عرضه‌کننده عمده ارز است و طبعا می‌تواند به خاطر پشتوانه ارزی حاصل از درآمد نفتی، نرخ ارز را در سطحی که می‌خواهد تثبیت کند.
محسن بهرامی ارض اقدس در گفتوگو با «دنیای اقتصاد» با اشاره به آیین‌نامه هجینگ ادامه داد: بحث هجینگ در رابطه با واردات کالاهای واسطه‌ای و تجهیزات از سوی واردکنندگان مطرح شد. در حال حاضر واردکنندگان برای خرید کالا باید ۱۰ تا ۱۵ درصد پیش پرداخت بدهند و مابقی آن را در زمان دریافت کالا پرداخت کنند.
نگرانی فعالان صنعتی
رییس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران افزود: با توجه به نوسانات نرخ ارز، فعالان حوزه صنعت و تولید نگران این موضوع هستند که موقع تحویل کالا با افزایش هزینه زیادی روبه‌رو شوند.
وی با بیان اینکه با اجرای هجینگ ارزی اگر کالا یک سال بعد از زمان سفارش نیز تحویل داده شود، واردکننده ضرر نخواهد کرد، ادامه داد: این اقدام به مبادلات تجاری ثبات خواهد داد.
بهرامی ارض اقدس با بیان اینکه متاسفانه با وجود تصویب آیین‌نامه مربوط به هجینگ ارزی، این موضوع تاکنون اجرایی نشده است، اظهار کرد: ما تاکنون در جلسات متعدد با مسوولان بانک مرکزی اجرای هجینگ ارزی را بارها پیگیر شده‌ایم، اما ظاهرا هنوز اراده‌ای برای اجرای آن وجود ندارد.
سازوکارها تغییر کند
از سوی دیگر، نایب رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران نیز از دیگر کسانی است که به موضوع نوسانات نرخ ارز و تاثیر آن بر بخش تولید اشاره می‌کند.
پدرام سلطانی در گفتوگو با «دنیای اقتصاد» می‌گوید: در حال حاضر تولیدکنندگانی که از تسهیلات ارزی استفاده می‌کنند، نوسانات نرخ ارز مشکلاتی را برای آنها ایجاد می‌کند.
این عضو اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران با بیان اینکه لازم است ساز و کاری در بانک مرکزی ایجاد شود که تولیدکنندگان از نوسانات نرخ ارز متضرر نشود، اظهار کرد: بیمه یا هجینگ ارزی از جمله راهکارهایی است که می‌تواند به بخش تولید کمک کند.
وی افزود: در حال حاضر با توجه به نوسانات نرخ ارز دریافت‌کنندگان تسهیلات در زمینه بازپرداخت بدهی‌های خود با مشکل روبه‌رو می‌شود؛ بنابراین باید مکانیزمی دیده شود که بازپرداخت تسهیلات دریافتی با نرخ ارز در زمان دریافت تسهیلات هماهنگ باشد.
هجینگ ریسک‌پذیری را افزایش می‌دهد
نجفی‌منش، عضو انجمن قطعه سازان و اتاق بازرگانی ایران نیز با اشاره به اینکه هیجینگ روش مرسوم و متداول در اروپا است، می‌گوید: هیجینگ در اصل به معنی بیمه نرخ ارز است که از نوسانات نرخ ارز و تاثیر آن بر صنعت جلوگیری می‌کند.
به گفته نجفی‌منش در کشورهای اروپایی رابطه بین دلار و یورو در حدود ۴/۱ است، اما تولیدکنندگان، صنعتگران یا واردکنندگان به هنگام سفارش‌گذاری نرخ ارز را برای زمان تحویل کالا بیمه می‌کنند که این امر موجب می‌شود تا قدرت ریسک‌پذیری و برنامه‌ریزی برای خریدار کالا افزایش یابد.
این عضو انجمن قطعه سازان در ادامه با اشاره به اینکه در کشور ما چنین روشی مرسوم نیست، می‌گوید: بانک مرکزی تاکنون دو بار وعده اجرای طرح هیجینگ را به صنعتگران و واردکنندگان داده، اما وعده‌های داده شده تاکنون اجرایی نشده است.
نجفی‌منش معتقد است که اجرا نشدن روش هیجینگ در کشور ما موجب شده تا نوسانات نرخ ارز بخش تولید و واردات را با مشکلات بسیاری مواجه کند، چرا که تولیدکنندگان و واردکنندگان ناچارند کالا و مواد اولیه را پیش خرید کنند و به هنگام تحویل، کالا را با نرخ ارز روز دریافت کنند که این امر موجب می‌شود تا نوسانات نرخ ارز بر تولید تاثیر مستقیم گذارد.
به گفته وی، در صورتی که امکان بیمه ارز یا هجینگ در کشور به وجود آید تولیدکنندگان با اطمینان خاطر از نوسانات اقدام به تولید می‌کنند و با این شرایط بخش اعظمی از مشکلات تولید در کشور برطرف خواهد شد.
هجینگ خرید نسیه‌ای است
سعید لیلاز، کارشناس اقتصادی نیز در این خصوص می‌گوید: هجینگ نوعی خرید به صورت نسیه است که قیمت نهایی آن پیش از تحویل کالا مشخص شده باشد در این شرایط این امکان برای خریدار به وجود می‌آید که به هنگام ثبت سفارش از قیمت نهایی کالا به هنگام تحویل مطلع شود.
به گفته این کارشناسان اقتصادی، خریدار به هنگام سفارش‌گذاری بخشی از وجه کالای خریداری شده را پرداخت می‌کند و مابقی بهای کالا را نیز به هنگام تحویل و با نرخ ارز روز پرداخت می‌کند که ممکن است نرخ ارز افزایش یا کاهش یافته باشد که با این شرایط خریدار یا متضرر شده یا از این نوسان نفع خواهد برد که در شرایط کنونی و نوسانات به وجود آمده می‌توان گفت سود با اجرای این روش بیش از ضرر آن خواهد بود.
به گفته لیلاز، در شرایط کنونی که چشم‌اندازی از آینده نرخ ارز وجود ندارد تولید‌کننده و واردکننده با آرامش بیشتری به تولید خواهند پرداخت.
روشی که در کشور اجرا نمی‌شود
روش مذکور در حالی به روشی متداول در دنیای تجارت تبدیل شده است که در کشور ما چنین روشی با وجود تدوین و ابلاغ آیین‌نامه هنوز اجرایی نشده است به همین دلیل با توجه به نوسانات نرخ ارز هر روز بر مشکلات صنعت افزوده می‌شود و با این شرایط نمی‌توان چشم‌اندازی برای بخش صنعت متصور شد.
به گفته لیلاز در حال حاضر شرکت‌های معتبر واردکننده و تولید‌کننده با توجه به اعتباری که در شرکت طرف مقابل خود کسب کرده‌اند از روش هجینگ استفاده می‌کنند، اما با توجه به اعتبار واحد پولی کشور نسبت به سایر ارزهای جهانی روش مذکور چندان در کشور ما رواج ندارد.
وی در ادامه می‌گوید: هج کردن در اصل دلار به یورو یا ارز معتبر دیگر صورت می‌گیرد و هج ریالی در دنیا مرسوم نیست.
این کارشناس اقتصادی معتقد است که روش هجینگ در اصل برای افراد و شرکت‌هایی که دارای اعتبار هستند کاربرد دارد؛ بنابراین در صورتی که فرد یا شرکتی از اعتبار بالا در سایر کشورها برخوردار نباشد نمی‌تواند از روش مذکور استفاده کند.
لیلاز در پاسخ به این پرسش که بانک مرکزی در این خصوص چگونه می‌تواند وارد عمل شده و به بخش تولید کمک کند نیز عنوان می‌کند: بانک مرکزی می‌تواند به عنوان ضامن وارد عمل شود تا اعتبار شرکت‌ها در بازار جهانی افزایش یابد یا زمینه برای خرید نسیه‌ای فراهم شود.
هجینگ چیست؟
هجینگ نوعی قرارداد آتی محسوب می‌شود، به معنی خنثی‌سازی ریسک موجود در یک بازار با استفاده از ریسک متضاد در بازاری دیگر، این روش یکی از متداول‌ترین شقوق قراردادهای آتی برای مدیریت انواع ریسک‌ها، دور نگه داشتن فعالان اقتصادی از ریسک‌های ناشی از نوسانات ارزش پول است که عموما در قالب ابزار هجینگ مدیریت می‌شود.
براساس تعاریف مذکور می‌توان گفت وقتی به یک پروژه، در فضای بازار بین‌المللی نگاه می‌شود به فرض اینکه نرخ ارز تغییر یابد، وضعیت آن در بازار بین‌المللی تفاوتی نمی‌کند؛ به خصوص اینکه اگر پروژه‌ای باشد که تولید صادرات‌گرا داشته باشد؛ در چنین شرایطی تولید‌کننده می‌تواند خود را با نوسانات نرخ ارز تطبیق دهد که این تطابق توسط سیستم بانکی و با ارائه ابزارهایی مثل هجینگ،
(نوعی بیمه نوسانات نرخ ارز) صورت می‌گیرد.
ارسال نظر