روز دفاع از برنامه‌ریزی برای 40 درصد اقتصاد ایران

عکس: آکو سالمی

گروه صنعت و معدن - «برنامه‌های وزیر پیشنهادی صنعت، معدن و تجارت صادرات بخش صنعت و معدن را متحول می‌کند.»، «برنامه‌های معدنی وزیر پیشنهادی، مورد تایید کمیته معدن مجلس است.» این جملات، بخشی از اظهارات جدید نمایندگان مجلس قبل از برگزاری جلسه بررسی رای اعتماد برای وزیر پیشنهادی وزارت صنعت، معدن و تجارت است. وزیر پیشنهادی برای وزارت صنعت و تجارت در حالی امروز در صحن علنی مجلس برای دریافت رای اعتماد حاضر می‌شود که بررسی اظهارات نمایندگان نشان می‌دهد که رایزنی‌ها، لابی‌ها و نشست‌ها قبل از روز رای اعتماد تا اندازه زیادی موفقیت‌آمیز بوده و برنامه وزیر پیشنهادی نظر شماری از نمایندگان متنفذ را جلب کرده است.

بعد از ادغام دو وزارتخانه صنعت و معدن و بازرگانی، «مهدی غضنفری» مسوول وزارتخانه‌ بزرگی شد که سهم آن از تولید ناخالص داخلی ایران حدود ۴۰ درصد است. از این رو، وی مجبور بود برای دریافت رای اعتماد از مجلس، برنامه منسجمی را برای بخش‌های صنعت، معدن و تجارت ارائه کند.

افزون بر این، گفت‌وگوی نزدیک با نمایندگان تشکل‌های بخش خصوصی، رایزنی و بررسی چالش‌های صنعتی استان‌ها با نمایندگان، هماهنگی با مدیران دو وزارتخانه از الزامات ارائه یک برنامه منسجم بوده است که در این حوزه گام‌هایی برداشته شده است.

اگرچه به گفته برخی از تحلیلگران اجرای تمام ابعاد صنعتی، معدنی و تجاری وزیر در دوره وزارت دشوار است، اما می‌تواند در صورت برنامه‌ریزی منشا تحول در این بخش محسوب شود.

تاکید بر بخش دوم

وزیر پیشنهادی «صنعت، معدن و تجارت» در برنامه ۲۰ گانه صنعتی پیشنهادی خود بر لزوم توجه و اجرای بسته‌های حمایتی برای جبران بخشی از تبعات اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها تاکید دارد. وی همچنین با توجه به دوره یک و نیم ساله باقیمانده از دولت دهم بخش دوم از بسته حمایتی را در این برنامه مورد توجه قرار داده است؛ یعنی حمایت از بنگاه‌ها برای نوسازی و بهسازی تدریجی صنایع فرسوده به‌منظور افزایش بهره‌وری عوامل تولید.

طرح‌های نیمه تمام

«مهدی غضنفری» تکمیل پروژه‌های مصوب سفرهای دور اول، دوم و سوم ریاست‌جمهوری به استان‌ها، تسریع و اولویت‌دهی به تکمیل طرح‌های صنعتی نیمه تمام ملی و استانی و تکمیل طرح‌های نیمه تمام معدنی را نیز در برنامه خود قرار داده و حتی اعلام کرده است که وعده تامین منابع مالی طرح‌های نیمه تمام را از صندوق توسعه ملی گرفته است. اجرای این بخش از برنامه‌های وزیر پیشنهادی می‌تواند زمینه توسعه فراگیر صنعتی را فراهم سازد.

توجه به شعار محوری

اما محوری‌ترین شعار وزیر پیشنهادی برای وزارتخانه جدید تولید صادرات محور است که در برنامه‌های ۲۰ گانه صنعتی، صادرات صنعتی صنایع کوچک و متوسط نیز از اعم اولویت‌ها قرار گرفته است. کارشناسان معتقدند که توجه ویژه به برنامه‌های صادراتی با توجه به موضوع ادغام دستگاهی از ضرورت‌های برنامه وزارتخانه جدید است و لازم است که در بخش معدن نیز این ضرورت به‌صورت دو چندان مورد توجه قرار گیرد. در برنامه‌های پیشنهادی توجه به حمایت از توسعه صنایع فرآوری مواد معدنی در راستای کسب ارزش افزوده و تکمیل زنجیره ارزش افزوده مواد معدنی لزوم توجه به زمینه‌سازی و تامین زیرساخت‌های صادراتی را نیز نشان می‌دهد.

سرمایه‌گذاری بخش خصوصی

سرمایه‌گذاری داخلی و سرمایه‌گذاری خارجی نیز از اهم موضوعاتی است که اقتصاد هر کشوری برای تامین مالی و اعتباری طرح‌ها نیاز به جذب آن است. از سوی دیگر حضور بخش‌های دولتی و خصوصی در طرح‌های بین‌المللی می‌تواند ارزآوری زیادی برای کشور داشته باشد. برنامه‌های صنعتی و معدنی وزیر پیشنهادی صنعت، معدن و تجارت بندهای مختلفی را به این موضوع پرداخته است که تاکید ویژه‌ای بر بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری‌های مختلف شده است. حتی توسعه پیمانکاری‌های عمومی نیز تاکید بر حضور بخش خصوصی در سرمایه‌گذاری را نشان می‌دهد.

به نظر کارشناسان، حضور بخش خصوصی و توجه به اصل ۴۴ می‌تواند رشد اقتصادی و صنعتی کشور را متحول کند و لازم است که در حوزه سیاست‌گذاری این باور وجود داشته باشد که بخش خصوصی محرک و سرمایه‌گذار اقتصاد کشور باشد.

ظرفیت‌سازی یا ظرفیت سوزی

توسعه صنایع مادر، شناسایی ظرفیت‌های قابل بهره‌برداری، بهره‌برداری حداکثری از ظرفیت‌های موجود و به‌کارگیری ظرفیت‌های بلا استفاده برنامه‌هایی است که می‌تواند توان اقتصادی، اشتغالزایی و سطح رفاه کشور و مردم را متحول کند. «غضنفری» در برنامه‌های صنعتی و معدنی خود در بندهای مختلف ارتقا و فعال‌سازی ظرفیت‌ها را مورد تاکید قرارداده است.

تحلیلگران اقتصادی بیان می‌کنند که توجه به فعال‌سازی ظرفیت‌های خالی صنعت و معدن قبل از ارتقا و ایجاد ظرفیت‌های جدید باید صورت گیرد. آنها معتقدند که سرمایه‌گذاری‌های هدفمند همراه با برنامه فعال‌سازی ظرفیت‌های خالی می‌تواند حجم و ارزش تولید بیش از پیش افزایش دهد.

اجرای طرح آمایش

اجرای طرح آمایش صنعتی یکی دیگر از برنامه‌های صنعتی وزیر پیشنهادی وزارتخانه جدید است که از دوره‌های قبل فعالیت خود را آغاز کرده است. این طرح زمان زیادی است که عمر خود را سپری می‌کند که توجه وزیر پیشنهادی به این بخش می‌تواند زمینه توسعه بخش صنعت را در اقصی نقاط کشور افزایش دهد.

استراتژی صنعتی در راه ۹۰

تدوین استراتژی صنعتی از جمله طرح‌های وزارت صنایع و معادن است که سال‌های زیادی را در کش و قوس اداری این وزارتخانه سپری کرده است. استراتژی‌ای که قرار است راهبر و راهنمای صنعت و معدن کشور باشد. هرچند که تدوین مسیر و نقشه راه صنعت به تاخیر افتاده است، اما توجه به تدوین و انتشار استراتژی توسعه صنعتی در برنامه‌های وزیر پیشنهادی موضوع مورد توجه تحلیلگران است.