نماینده ایران در اوپک: گزارشی مبنی بر کمبود نفت منتشر نشده است
غزاله طایفه- یکصد و شصت و یکمین نشست عادی اوپک در حالی اواخر خرداد ماه در وین برگزار می‌شود که انتخاب دبیرکل اوپک برای دوره جدید یکی از محورهای مورد بحث نشست وزارتی خواهد بود.

با توجه به اینکه اوپک سازمانی است که سیاسی‌ترین و استراتژیک‌ترین کالای جهان را عملا مدیریت می‌کند، تصدی پست دبیرکلی اوپک برای 12عضو آن به یک ماراتن تبدیل شده است. اگرچه دبیرکل اوپک در تصمیم‌گیری‌های اصلی اوپک حق رای ندارد، اما این دبیرکل است که زمینه تصمیم‌‌گیری را فراهم می‌‌کند؛ بنابراین کشوری که سمت دبیرکلی را در اختیار داشته باشد، توان مضاعفی در دیپلماسی نفتی و تاثیرگذاری بر تصمیمات اوپک دارد. اما آنچه که نقش دبیرکلی را برای ایران و دیگر کشورهای عضو اوپک با اهمیت کرده است، کسب وجهه و برخورداری از این امتیاز ویژه در سطح جهانی است.
اجماع وزرا برای انتخاب دبیرکل
از سال 1983 میلادی؛ یعنی بعد از اینکه هر کدام از کشورهای عضو اوپک توانستند برای یک بار سمت دبیرکلی اوپک را تصاحب کنند، انتخاب دبیرکل بر اساس اجماع وزرا صورت گرفته است. از آن سال تاکنون در حالی دو قدرت اول اوپک، یعنی ایران و عربستان تلاش کرده‌اند که برای بار دوم این سمت را به دست بگیرند، اما به دلیل به اجماع نرسیدن سایر وزرا این امر صورت نگرفته است. بررسی جدول دبیران کل اوپک از سال 1983میلادی تاکنون نشان می‌دهد که کشورهای لیبی، اندونزی، ونزوئلا و نیجریه هر کدام سه بار و کشورهای امارات‌متحده عربی و کویت هر کدام یک بار بر کرسی دبیرکلی اوپک تکیه زده‌اند.
معرفی کاندیدای عربستان و عراق
ایران در حالی به دلیل نیاز به درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت، تحت تاثیر فرآیندهای جهانی به دنبال حضور فعال و موثر در این میدان است که در فرآیند انتخاب دبیرکل طی سال‌های گذشته همواره خواهان اجرای سیستم حروف الفبایی بوده است.
این در حالی است که به نظر می‌رسد در نشست آتی اوپک نیز این راهکار جوابگو نخواهد بود؛ چرا که از یک ماه پیش عربستان و عراق کاندیدای خود را برای تصدی دبیرکلی اوپک معرفی کردند.
عربستان سعودی به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت اوپک و بزرگ‌ترین صادرکننده نفت خام جهان، «ماجد المنیف» را به عنوان کاندیدای سمت دبیرکلی اوپک معرفی کرده است. عراق نیز پس از عربستان «سمیر غضبان»، وزیر نفت پیشین این کشور را کاندیدای احراز پست دبیرکلی اوپک کرده است. حال با توجه به اهمیت روند انتخاب دبیرکل برای ایران، این سوال مطرح است که چه راهکاری برای ایران در رابطه با دستیابی به مقام دبیرکلی اوپک وجود دارد؟
رقابت برای سال ۲۰۱۳
نماینده ایران در هیات عامل اوپک در رابطه با انتخاب دبیرکل در نشست آتی اوپک در وین، می‌گوید: با توجه به اینکه دوره دبیرکل فعلی اوپک تا پایان سال 2012میلادی (11دی) به اتمام می‌رسد، در نشست 14ژوئن (25خرداد) بحث مربوط به انتخاب دبیرکل در دستور کار قرار می‌گیرد. محمدعلی خطیبی در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد»، افزود: دوره دبیرکل سه ساله شده است؛ بنابراین اگر اعضای اوپک بر اساس حروف الفبا برای دبیرکلی انتخاب شوند، این دوره قابل تمدید نیست، اما اگر اعضای اوپک به صورت اجماع دبیرکل را انتخاب کنند، این دوره یک بار قابل تمدید است.
نماینده ایران در هیات عامل اوپک در پاسخ به این سوال که انتخاب دبیرکل اوپک برای سال ۲۰۱۳ بر اساس حروف الفبایی است یا اجماع وزرا؟ گفت: انتخاب دبیرکل برای دوره جدید بستگی به تصمیم وزرا دارد.
وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا ایران نیز کاندیدای خود را برای سمت دبیرکلی به دبیرخانه اوپک معرفی می‌کند یا نه اظهار کرد: ایران همواره برای تصدی دبیرکلی اوپک تلاش کرده است و این بار نیز کاندیدای خود را معرفی خواهد کرد.
گمانه‌زنی در مورد سقف تولید
تصمیم‌گیری در مورد سقف تولید اوپک نیز از دیگر محورهای نشست یکصد و شصت و یکم است. اعضای اوپک سال گذشته بعد از سه سال تثبیت سقف تولید، در یکصد و شصتمین نشست خود در وین (23 آذر ماه سال 90) با افزایش سقف تولید نفت به 30 میلیون بشکه در روز موافقت کردند. سقف تولید اوپک در حالی از سال 2009 میلادی در سطح 24 میلیون و 845 هزار بشکه تثبیت شده بود که در آخرین نشست سال 2011 میلادی این سازمان، با اضافه شدن لیبی به جمع تولیدکنندگان اوپک، سقف تولید 30 میلیون بشکه در روز تعیین شد.
افزایش سقف تولید در شرایطی بود که پیش‌بینی می‌شد برای سال ۲۰۱۲میلادی به منظور تعادل در بازار نفت، اوپک باید ۱/۳۰ میلیون بشکه در روز نفت تولید کند.
حالا در آستانه نشست سرنوشت ساز اوپک، بار دیگر گمانه‌زنی در مورد تغییر یا تثبیت سقف تولید نفت، بالا گرفته است. در این رابطه خطیبی، نماینده ایران در هیات عامل اوپک در مورد احتمال تصمیم‌گیری اوپک برای تغییر سقف تولید، می‌گوید: قبل از اجلاس وزارتی اوپک در 25خرداد ماه، دو کمیته کاری روند بازار نفت را بررسی خواهند کرد و گزارش خود را برای تصمیم‌گیری در مورد سقف تولید اعلام می‌کنند.
به گفته خطیبی از ابتدای سال ۲۰۱۲میلادی گزارشی مبنی بر کمبود نفت در بازار منتشر نشده است که این موضوع در تصمیم وزرا تاثیرگذار است.