تردید در بازگشت وام‌های ارزی

گروه صنعت و معدن- حسین منصوری: «تولیدکنندگان بسیاری در باتلاق حساب ذخیره ارزی فرو خواهند رفت». این گفته یکی از تولیدکنندگان باسابقه صنعت کاشی و سرامیک است. عکس : محمد علی نمایشی

محمد دین محمدی که بیش از دو دهه سابقه حضور در صنعت را دارد، معتقد است: اکثر تولیدکنندگان تصور می‌کنند که از وام‌های حساب ذخیره ارزی با بهره ۵درصدی استفاده می‌کنند و این به نفع آنها است. اما بانک‌ها و در صدر آن دولت، مطمئن باشند که بازگشت چنین وام‌هایی به سیستم بانکی شدیدا دچار تردید است.

وی می‌گوید: از هم‌اکنون باید در انتظار آن روزی نشست که کارخانه‌ها و سازمان‌های بزرگ و جدیدی به بدنه فربه دولت اضافه شوند. چرا که تولیدکننده زمانی یورو از دولت دریافت کرده که نرخ آن در بازار ۸۰۰ تومان بوده است.

اما تا این لحظه باید به فکر بازپرداخت وامی باشد که نرخ ارز آن (یورو) به ۱۱۷۲تومان رسیده است.

این یعنی برگشت وام ارزی با نرخ بهره‌ای بیش از ۵۰درصد (۴۵درصد مابه‌التفاوت نرخ بازگشت + ۵ (لایبور۳+۲) درصد وام و حدود یک درصد کارمزدها و هزینه‌های متفرقه و ۱۲درصد جریمه دیر کرد). در این باتلاق چگونه می‌توان حرکت کرد؟ آیا غیر از استمهال و افزوده شدن بهره تصمیم دیگری می‌توان گرفت؟

آیا این حمایت از تولید است؟ البته توزیع وام برای توسعه صنعتی کار شایسته دولت بوده است اما نحوه بازگشت باید منطقی، شرعی و علمی باشد، تولیدکننده احساس اجحاف نکند. جالب اینکه از ابتدای برنامه چهارم برای افرادی که نتوانسته‌اند اقساط را پرداخت کنند، ۱۲درصد جریمه نیز اضافه شده است.

در باز حساب ذخیره ارزی

این صنعتگر که پیش‌تر مدیریت شرکت‌های بزرگ تولید سرامیک را برعهده داشته به این موضوع اشاره می‌کند که یکی دیگر از نواقص حساب ذخیره ارزی، ورود افراد غیرمتخصص بدون کنترل لازم به صنعت است که عدم تخصص و تعهد آنان مشکلات بزرگی را در آینده فراهم خواهد کرد. حداقل آنکه با ورود کم تجربه‌ها، نرخ تولید کیفیت و بازار متلاطم می‌شود و سپس این تولیدکننده بی‌تجربه از ادامه کار وامی‌ماند و بانک را نیز معطل می سازد.

این امر پیامد نبود وام‌های بلندمدت ریالی در سیستم بانکی برای تولیدکنندگان موجود است که تنها راه خروج از بحران خود را در استفاده از حساب ارزی می‌جویند.

در همین حال نبود استراتژی و عدم اطلاعات صحیح در بخش‌های مرتبط همچون وزارت صنایع و معادن سبب شده تا بخش‌هایی از تولید با رشد سرطانی ظرفیت تولید مواجه شوند.

یکی از این بخش‌ها، صنعت سرامیک است. دین‌محمدی در این ارتباط می‌گوید، تولیدکننده کشور ما نمی‌داند که در کدام بخش صنعت باید فعالیت کند، صنایع مکانیک؟ صنایع الکترونیک؟ صنایع معدنی صنایع بالا دستی و یا پایین‌دستی یا ... در این شرایط هر‌کسی سراغ آن صنعتی می‌رود که پیش‌تر توسط عده‌ای راه‌اندازی شده است. نمونه این سردرگمی در صنعت کاشی و سرامیک دیده می‌شود.

هجوم برای تولید

صنعت سرامیک ایران در حالی که در آستانه انقلاب تنها برای تولید ۱۵میلیون مترمربع ظرفیت‌سازی کرده بود در ابتدای دهه هفتاد رشد هجومی را آغاز کرد، طوری که تا ابتدای امسال به ظرفیت ۲۲۰میلیون مترمربع رسید.

دین‌محمدی به عنوان یک تولیدکننده این صنعت، اظهار می‌دارد: اعداد و ارقام نشان می‌دهد ظرفیت تولید تا پایان امسال به ۳۲۰میلیون متر مربع افزایش می‌یابد.

در این شرایط چشم‌انداز مثبتی برای صادرات وجود ندارد. چرا که کمتر از ۱۰درصد از تولیدات صنعت کاشی و سرامیک به خارج از کشور صادر می‌شود.

در حالی که ترکیه، بیش از نیمی از ۲۷۰میلیون مترمربع تولیدات خود را روانه بازارهای خارجی می‌کند.

صادرات انبوه با لشگرکشی شروع شد

وی می‌گوید: اشباع شدن بازار داخل و گرایش به صادرات سیاستی است که پیش‌تر از سوی کشورهای صنعتی به اجرا در آمده است.

انگلستان به عنوان پرچمدار انقلاب صنعتی زمانی که با تولیدات انبوه مواجه شد بازارهای صادراتی خود را در پوشش لشکر‌کشی به نقاط مختلف دنیا شکل‌داد.

امروز چین هم با تولید ۲/۳میلیارد مترمربع سرامیک، نیمی از تولید این محصول معدنی در جهان را برعهده دارد و توانسته به عنوان اولین تولید کننده دنیا، مطرح شود.دین‌محمدی به سیاست‌های داخلی کشورمان اشاره می‌کند که همخوانی با اهداف صادرات صنعتی ما ندارند. نبود بانک اطلاعاتی مناسب در وزارت صنایع و معادن، عدم کنترل مجوزهای تاسیس، نبود کارشناس در سیستم بانکی برای بررسی فنی اقتصادی طرح‌ها و افزایش متوالی نرخ‌های گمرکی و حمل‌ونقل عدم هماهنگی مسائل سیاسی با مسائل اقتصادی از جمله موانع تولید و صادرات است.

تشکل‌ها جایی ندارند

از دین محمدی درباره نقش تشکل‌ها در این وضعیت پرسیدیم که وی پاسخ‌ داد: متاسفانه امروزه انجمن‌ها به جای نقش هدایتگری پیرو سیاست‌های صنعتی شده‌اند. چرا که رفتار دولت نشان می‌دهد فضایی برای ایفای نقش انجمن صنعت دولت سرامیک تعریف نکرده است. در این شرایط اگر دولت نمی‌خواهد انجمن‌ها چنین نقشی داشته باشند، حداقل برای صدور مجوز از انجمن‌های تخصصی استعلام کند. بدین ترتیب می‌توان از بروز آشفتگی و زیاندهی بیشتر جلوگیری کرد.وی گفت: انجمن کاشی و سرامیک به درجه‌ای از بلوغ رسیده که می‌تواند اطلاعات مفیدی به سرمایه‌گذاران این بخش ارائه کند.این صنعتگر در عین حال، اعتقاددارد: متاسفانه تصمیم‌های این صنعت در جای‌ دیگری اتخاذ می‌شود اما گرفتاری‌های آن برعهده انجمن و فعالان این صنعت

قرار می‌گیرد.