تهران امروز، تهران دیروز

گروه‌شهری- آنچه در دست‌کم ۸ سال گذشته بر کلان‌شهر تهران گذشته است، می‌توان به جای اظهارنظرهای شفاهی یا تعریف‌های کلیشه‌ای برخی صاحب‌نظران، از روی آمار و ارقام مربوط به میزان اجرای پروژه‌های عمرانی‌شهر تجزیه و تحلیل کرد. آمارها نشان می‌دهد یکی از مهم‌ترین فعالیت‌هایی که در طول سال‌های گذشته در حوزه مالی شهرداری تهران صورت گرفته، بحث شفاف‌سازی مالی است. بر اساس اسناد و مدارک تا پیش از سال ۸۴ هیچ‌گونه حسابرسی مالی از شهرداری تهران صورت نگرفته بود که این اتفاق درست از سال ۸۴ صورت گرفت. علاوه بر این؛ هر ماه ریز هزینه کردهای شهرداری تهران روی سایت www.tehran.ir در دسترس عموم شهروندان قرار می‌گیرد و آنها می‌توانند به راحتی از درآمد و هزینه‌کرد شهرداری تهران مطلع شوند. اتفاقات مالی که در شهرداری تهران صورت گرفته باعث شد تا این سازمان طی سال‌‌های ۸۹ و ۹۰ و ۹۱ به صورت مداوم جایزه ملی مدیریت مالی ایران را دریافت کند. علاوه بر این در سال جاری هم شهرداری تهران موفق شد جایزه مدیران خلاق و برتر سرمایه‌گذاری را کسب کند. آمارها در حوزه فنی و عمرانی نیز حکایت از پیشرفت چشمگیر پایتخت دارد. تا پیش از سال ۸۴ هیچ تونل شهری در پایتخت به بهره‌برداری نرسیده بود. تنها تونلی که در این شهر در دست ساخت بود، تونل رسالت نام داشت که با طول مجموعا بیش از یک کیلومتر، بیش از ۱۱ سال ساخت آن به طول انجامید و شهرداری تهران در دوره فعلی کار آن را تمام کرد. این در حالی است که تونل توحید با طول رفت و برگشت بیش از ۴ کیلومتر، ظرف مدت ۳۱ ماه به بهره‌برداری رسید. تونل نیایش به طول مجموعا بیش از ۱۰ کیلومتر در کمتر از ۲۴ ماه به افتتاح رسید. تا چندی دیگر هم تونل امیرکبیر با طول حدود دو کیلومتر به بهره‌برداری می‌رسد. مجموعه همه اتوبان‌ها و خیابان‌های بالای ۳۵ مترعرض تهران‌، تا سال ۸۴ چیزی در حدود ۳۰۴ کیلومتر بوده است. اما از آن سال تا کنون و پس از افتتاح بزرگراه امام علی (ع) و آزادگان ۲۵۰ کیلومتر به این ۳۰۴ کیلومتر اضافه می‌شود و این به آن معنا است که در طول تاریخ ساخت‌و‌ساز شهر تهران ۳۰۴ کیلومتر بزرگراه در این شهر ساخته شده و در این دوره ۲۵۰ کیلومتر بزرگراه در تهران ساخته شده است‌. هم‌اکنون سرانه فضای سبز شهر تهران به ازای هر شهروند ۵/۱۴ متر است. این در حالی است که در سال ۶۴، این سرانه در حدود نیم متر به ازای هر تهرانی بود و تا پیش از سال ۸۴ هم این سرانه کمتر از ۹ متر محاسبه شده است. تا پیش از سال ۸۴، سالانه تنها ۵/۲ کیلومتر خط و تونل مترو در تهران ساخته می‌شد. اما این میزان بعد از این سال به ۱۵ کیلومتر به ازای هر سال رسیده است و توانایی اینکه این ساخت‌وساز به ۳۰ کیلومتر در سال برسد هم در صورت ارائه بودجه مقدور است. هم‌اکنون ۱۴۰ کیلومتر مترو با ۸۳ ایستگاه بهره برداری شده و بالغ بر هزار واگن سرویس می‌دهند. سال ۸۴ روزانه ۶۰۰ هزار نفر با مترو جابه‌جا می‌شدند و امروز روزانه سه میلیون نفر. هم‌اکنون ۱۲ کیلومتر در خط ۶ تونل ساخته شده، ۸ کیلومتر در خط هفت و خط ۳ نیز در حال ساخت است که امسال به بهره برداری می‌رسد. تا پیش از سال ۸۴ اساسا سامانه‌ای به نام اتوبوس‌های تندرو یا همان بی. ‌آر. تی در تهران وجود نداشت. اما هم اکنون هفت خط از این سامانه که براساس طرح جامع تهران باید به ۱۰ خط برسد، ساخته شده و مجموعا بیش از ۱۱۰ کیلومتر از این سامانه در تهران مشغول است. در حوزه فرهنگی اجتماعی نیز تغییر رویکرد شهرداری تهران از سازمانی صرفا خدماتی به نهادی اجتماعی و خدماتی باعث شد تا در طول این سال‌ها توجه ویژه‌ای به این موضوع شود. احداث پردیس‌های سینمایی مختلف در شمال و جنوب و شرق و غرب تهران باعث شد تا بیش از سه هزار صندلی سینما به تهران اضافه شود. احداث سالن‌های تئاتر، مرکز نمایش‌های آیینی، مرکز تئاتر حرفه‌ای باعث شد تا نزدیک به ۱۵۰۰ صندلی تئاتر به شهر اضافه شود. در حوزه ورزش شهروندی امروزه بیش از ۵۰۰ زمین چمن مصنوعی در شهر تهران وجود دارد. بیش از ۱۰۰ مجموعه ورزشی آبی و بیش از ۵۰ مجموعه ورزشی الزهرا مخصوص بانوان ساخته شده است. این در حالی است که در قریب به اتفاق بوستان‌های تهران وسایل ورزشی به صورت رایگان در اختیار شهروندان قرار گرفته است. علاوه بر اینها، در حوزه‌های سلامت، آموزش شهروندی، فعالیت‌های فرهنگی هم اتفاقات مختلفی در طول این سال‌ها صورت گرفته است. افزایش چشمگیر فضای‌سبز طی ۸ سال گذشته سرانه سبز شهر تهران قبل از انقلاب اسلامی کمتر از یک متر بود تا قبل از سال ۸۴ هم فاصله بسیاری با حداقل استانداردهای بین‌المللی داشت، اما با تلاش‌هایی که از سال۸۴ تا پایان سال ۹۱ از سوی مدیریت شهری صورت گرفت، بالاخره سرانه فضای سبز برای هر شهروند تهرانی به ۱۵مترمربع یعنی استاندارد بین‌المللی رسید. به عبارت ساده‌تر در ابتدای فعالیت دوره اخیر مدیریت شهری، سرانه فضای سبز شهر تهران ۹متر مربع بود. این در حالی است که سرانه فضای‌سبز بین‌المللی برای هر فرد ۱۵مترمربع است که حالا شهر تهران به این میزان رسیده است. احداث ۲ هزار بوستان در چهار پهنه شهر هم‌اکنون تعداد بوستان‌های فرامنطقه‌ای، منطقه‌ای و محلی پایتخت به مرز ۲هزار بوستان رسیده است. از سال ۸۴ تاکنون یعنی قریب به ۷سال، ۸۰۰ پارک و ۱۶ هزار هکتار جنگل کاری به مجموعه فضای سبز شهر تهران افزوده شده است. به گونه‌ای که می‌توان به افتتاح دو هزار و ۳۰۰ هکتار جنگل‌کاری در قالب طرح کمربند سبز پیرامون شهر تهران اشاره کرد. سرانه فضای سبز برون شهری نیز در این مدت به ۲۳متر رسیده است. همچنین پیش از انقلاب ۷۵ پارک و سه پارک جنگلی در تهران بیشتر وجود نداشت که مجموع آنها به دو هزار و ۹۰۰ هکتار هم نمی‌رسید که این میزان در حال حاضر به ۳۸هزار هکتار رسیده است. از‌ سال ۸۴ تا ۹۱، ۱۷ هزار هکتار جنگل‌کاری در تهران در قالب فاز دوم توسعه کمربند سبز تهران اضافه شد که سرانه فضای‌سبز برون شهری تهران را به ۲۳ متر رساند. ساخت ۹۱۱ بوستان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تا پایان‌سال ۹۱ در پایتخت از جمله تلاش‌های مدیریت شهری بوده است. همچنین در این زمان با احداث دو پارک جنگلی تلو و شهدای گمنام کمربند سبز پایتخت جان تازه‌ای به خود گرفته است. حذف بافت فرسوده با توسعه فصای‌سبز بوستان‌ها توسعه فضای‌سبز و افزایش تعداد بوستان‌های تهران، در جهت کاهش بافت فرسوده مناطق جنوبی شهر نیز گام موثری به حساب می‌آید. همچنین توسعه طرح کمربند سبز پیرامون شهر از گسترش بی‌رویه شهر بزرگی همچون تهران جلوگیری کرده است. در برخی مناطق که دارای بافت فشرده مسکونی هستند، تلاش شده تا با افزایش سرانه فضای‌سبز از طریق احداث پارک‌های محلی و فضاهای سبز عمودی طی چند سال اخیر سرانه فضای‌سبز در این مناطق دو تا سه متر افزایش یابد. از سوی دیگر باید به این نکته توجه داشت که کمبود زمین مناسب و قابل تملک تعیین تکلیف باغات خصوصی، احیای فضای سبز در دامنه جنوبی البرز، تملک و بهسازی فضای سبز درون شهری و... از موضوعاتی است که در اختیار شهرداری تهران نبوده و نمونه عینی این مورد را می‌توان در پارک پردیسان که هم‌اکنون دست‌خوش ساخت‌وسازهای بی‌مورد شده مشاهده کرد. سبز شدن بام‌های شهر یکی دیگر از فعالیت‌هایی که سازمان پارک‌ها با مشارکت مردم برای توسعه فضای‌سبز درون‌شهری انجام داده، اجرای طرح بام‌سبز بوده است که در مناطقی از تهران به طور نمونه، فضای‌سبز در بام ساختمان‌ها ایجاد شده تا به سرانه فضای‌سبز شهروندان افزوده شود. برای اجرای این طرح، درخواست‌های همکاری به گروهی از شهروندان داده شد تا بام منازل خود را به محیطی سرسبز تبدیل کرده و شرایط را برای بهبود محیط‌زیست شهر آماده کنند. شهرداری‌تهران سالانه بیش از یک‌میلیون اصله نهال میان شهروندان توزیع می‌کند که مشارکت بالای مردم در غرس این نهال‌ها و کمک به محیط زیست شهر، مثال زدنی است. آموزش‌های سازمان پارک‌ها و فضای‌سبز شهر تهران به مردم سبب شده تا در مواقعی از سال همچون روز درختکاری، همکاری مردم در توسعه فضای‌سبز شهری علنی شود و این مهم عاملی برای توسعه فضای‌سبز شهری باشد. میادین میوه و تره‌بار طی ۸ سال گذشته تعداد میادین میوه و تره بار به ۱۹۰ بازار افزایش یافته است. در این زمینه حسین صفایی مدیرعامل سازمان میادین میوه و تره‌بار با اشاره به حمایت از تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگان و قطع دست واسطه‌ها در توزیع میوه شهروندان تهرانی می‌گوید: تامین و توزیع مستقیم میوه و شرایط مطلوب برای تامین و توزیع سایر فرآورده‌های کشاورزی و دامی و آبزی با قطع دست واسطه‌ها طی سال‌های گذشته میسر شده است. مدیرعامل سازمان میادین میوه و تره بار شهرداری تهران درباره احداث میادین متعدد در تمامی مناطق ۲۲گانه پایتخت طی ۸سال گذشته تصریح کرد: در طول سال‌های گذشته سازمان میادین به مکان‌یابی و تفکیک مناطق براساس اولویت‌بندی نیازهای مناطق به احداث میادین و بازارهای میوه و تره بار با استاندارد یک واحد به ازای هر بیست و پنج هزار نفر پرداخت. همچنین ارتقای ظرفیت سامانه‌های عرضه کالا و خدمات با افزایش تعداد کل میادین و بازارهای میوه از ۶۹ واحد در سال ۸۴ به۱۴۴ واحد و ۴۶ بازار محله‌ای تا پایان سال۹۱ رسیده است. وی به عرضه محصولات آبزی و زراعی در میادین اشاره کرد: میزان توزیع محصولات کشاورزی و دامی و آبزی اعم از زراعی، دام، طیور و آبزیان بالغ بر۸۶۷.۰۰۰ تن است که ۲۵ درصد سبد خانوارهای کلانشهر تهران را تشکیل می‌دهند و براساس دستور شهردار تهران این خدمات امروزه در مرز محله محوری در حال گسترش است. صفایی با اشاره به روند رو به توسعه سازمان میادین میوه و تره بار اظهار کرد: از سال ۶۰ لغایت ۸۰ یعنی حدود ۲۰ سال اخیر حدود ۵۰ میدان و بازار میوه وتره بار به شهر تهران افزوده شده؛ این در حالی است که از سال ۸۰ لغایت ۸۶ با افزایش حدود ۴۰ میدان و بازار میوه و تره بار تعداد این میادین به ۹۰ رسیده است. همچنین از سال ۸۶ لغایت نیمه نخست سال ۹۰ با افزایش ۵۰ میدان و بازار میوه و تره بار میادین و بازارهای ثابت سازمان به حدود ۱۴۰ میدان و بازار رسید که با توجه به تعطیلی بعضی بازارها، تا پایان سال ۹۱ به ۱۵ میدان، ۱۲۹ بازار ثابت و ۴۶ بازار محله‌ای رسید که می‌توان گفت به ۱۹۰ واحد بالغ شده است. وی افزود: سازمان میادین میوه وتره بار روزانه علاوه بر توزیع کالاهای بازرگانی عرضه روزانه حدودا ۱۰۰۰ تن میوه، ۱۰۰۰ تن سبزی فرنگی، ۷۰ تن مرغ، ۳۰ تن تخم‌مرغ و ۲۱ تن گوشت قرمز را با به‌کارگیری و اشتغالزایی بیش از ۷ هزار نفر کارگر شاغل در غرف، ۴۳۰ نفر پرسنل نظارتی و چند صد نفر نیروهای خدماتی و نگهبان در حال ارائه خدمات به شهروندان است. این در حالی است که به طور مرتب و منظم با پایان کار اجرایی ساخت بازارها در هر فصل چندین بازار به مجموعه بازارهای سازمان اضافه می‌شود. با شروع به کار هر یک از بازارها علاوه بر ارائه خدمات به شهروندان، اشتغالزایی نیز صورت گرفته است. مدیرعامل سازمان میادین میوه و تره بار شهرداری تهران تکریم ارباب رجوع در میادین را از تاکیدات شهردار تهران دانست و اذعان کرد: در ۵ سال گذشته توانسته‌ایم اکثر بازارهای داربستی، فرسوده و بعضا کانکسی را نوسازی و ساختاری کنیم تا شهروندان بتوانند با خاطری آسوده و در محیطی کاملا بهداشتی و مناسب نسبت به خرید مایحتاج خود اقدام کنند حمل و نقل عمومی از بارزترین پیشرفت‌هایی که مدیریت شهری تهران در حوزه حمل‌ونقل عمومی داشته می‌توان به میزان توسعه و پیشرفت مترو و اتوبوسرانی در طول این سال‌ها، اشاره کرد. البته می‌توان به مدل حمل ونقل نیمه عمومی که همان تاکسیرانی است نیز در این میان اشاره کرد که در طول این سال‌ها پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای داشته است. در حوزه مترو چشم‌اندازی که اکنون در مقابل مدیریت شهری قرار دارد، این است که اقدام به ساخت خطوط جدید مترو در مسیر‌های تعیین شده کنیم تا بعد از تکمیل و به بهره برداری رسیدن آن، شهروندان از آن استفاده کنند. درحال حاضر آمارها نشان می‌دهد که رکورد ساخت مترو که تا سال ۸۴ به سالی ۲ تا ۵/۲ کیلومتر رسیده بود در سال۹۰و۹۱ به سالی ۱۵ تا ۲۰ کیلومتر رسیده است. درواقع توانایی ساخت مترو با وارد کردن دستگاه‌های TBM آن قدر افزایش پیدا کرده که در صورت تامین منابع مالی سرعت ساخت تونل‌های مترو به سالی ۳۰ کیلومتر نیز می‌رسد. از سوی دیگر در چشم‌انداز برنامه‌ای که برای سال۹۲ پیش‌بینی شده است، ساخت و بهره‌برداری بیش از ۵۰ کیلومتر از خطوط مترو را در دستور کار داریم. پس در واقع درحال حاضر مهم ترین عملکرد شهرداری تهران در حوزه توسعه حمل‌ونقل عمومی، در طول ۸ سال اخیر افزایش طول خطوط مترو در شهر تهران بوده است. طبق برنامه‌ریزی‌هایی که انجام شده قرار است امسال فاز دوم خط۳ مترو تکمیل و به بهره‌برداری برسد. همچنین قرار است بخش‌هایی از خط۷ و خط یک از مرقد مطهر امام خمینی(ره) تا فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) و از آنجا به طرف شهر جدید پرند، ادامه یابد. این برنامه‌ها جزو کارهای خاص مترو تهران است که در صورت تامین و تخصیص بودجه و اعتبار لازم، شهر تهران می‌تواند در سال۹۲ نیز یک جهش ویژه در بهره‌برداری خطوط مترو را تجربه کند. حجم ساخت مترو در تهران در مقایسه با سایر کلانشهرهای مطرح در خاورمیانه به مراتب بیشتر است. هم اکنون در شهر تهران ۱۴۰ کیلومتر خطوط ساخته شده و ۱۵۰کیلومتر خطوط مترو درحال ساخت در ۲۰۰جبهه کاری در شهر تهران وجود دارد که این حجم عملیات عمرانی در منطقه خاورمیانه و آسیا در زمینه ساخت مترو بی‌سابقه است. این نشان می‌دهد که شهر تهران برترین شهر از لحاظ خطوط درحال ساخت است. در این زمینه عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی گفت: طبق شاخص‌های معرفی شده در عرصه‌های مختلف از جمله توسعه شهر و عمران شهری، مدیریت درآمدها و هزینه‌ها، به کارگیری نیروهای خبره، توسعه خدمات شهری، افزایش رفاه شهروندان، بهبود مبلمان شهری و به ویژه مدیریت حمل‌ونقل شهری، عملکرد مدیریت شهری پایتخت در ۸ سال گذشته بسیار خوب ارزیابی می‌شود. به گزارش روابط عمومی معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران، دکتر اسماعیل جلیلی افزود: عملکرد مدیریت شهری تهران در سال‌های اخیر در تمام حوزه‌ها به خصوص ارتباط با دیگر کلان‌شهرها و شهرهای کشور و سایر بخش‌ها، تهیه و تدوین قوانین و مقررات متناسب برای اداره مدیریت شهر و ایجاد تعامل مناسب با مجلس کاملا مثبت بوده است. این عضو فراکسیون مدیریت شهری مجلس شورای اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: مهم‌ترین عملکرد مدیریت شهری در ۸ سال گذشته توسعه حمل‌ونقل عمومی و بهبود ترافیک شهر در جهت زیست شهری مطلوب برای شهروندان بوده، ضمن اینکه در زمینه مبلمان شهری نیز فضاسازی‌های مناسبی در تهران انجام شده است.