عدم همراهی 20 قدرت اقتصادی با فشار آمریکا بر چین

عکس: AFP

آمریکایی‌ها انتظار داشتند بیانیه گروه ۲۰ علیه «پایین نگه‌داشتن ارزش پول ملی» موضع‌ بگیرد اما بیانیه فقط به ضرورت جلوگیری از «ارزش‌زدایی پول ملی» اکتفا کرد که به نوعی اقدامات گذشته چین را مسکوت می‌گذارد در آخرین روز نشست سئول روی داد

مخالفت گروه بیست با فشار ارزی آمریکا بر چین

شادی آذری

دیروز، جمعه، رهبران کشورهای عضو گروه بیست فشار آمریکا بر چین برای افزایش نرخ یوآن را مورد حمایت قرار ندادند و مجادله‌ای که دورنمای یک جنگ جهانی تجاری را به نمایش می‌گذارد همچنان لاینحل باقی ماند. در اجلاس گروه بیست، آمریکا چین را بار دیگر مورد انتقاد شدید قرار داد و گفت که صادرات ارزان چینی به قیمت از بین رفتن مشاغل آمریکایی تمام می‌شوند.

بنا به گزارش آسوشیتد‌پرس، در بیانیه مشترکی که دیروز توسط اعضای گروه بیست از جمله رییس‌جمهوری ایالات متحده، باراک اوباما و همتای چینی او، هوجینتائو، به امضا رسید، تلاش شده است بر اتحادی تاکید شود که دو سال پیش در نخستین اجلاس رهبران این اقتصادهای پیشرفته و نوظهور و همزمان با بروز بحران مالی جهان پدید آمده بود. اما اختلافات عمیق، بخصوص در زمینه مجادله ارزی آمریکا با چین، باعث شد مقامات این اجلاس همه شب جمعه را مشغول مذاکره در مورد پیش‌نویس مفاد بیانیه‌ای باشند که هرگونه اعمال فشار از بندهای آن حذف شده است. در این اجلاس همچنین وضعیت اضطراری بحران بدهی‌های ایرلند مطرح شد.

وزیر خزانه‌داری آمریکا در ماه گذشته میلادی گفته بود که نسبت مازاد یا کسری حساب جاری باید در حد ۴ درصد تولید ناخالص داخلی کشورها باشد و پیش‌بینی کرده بود که این معیار در اجلاس گروه بیست مورد توافق قرار گیرد اما دولت‌های بسیاری از چین گرفته تا آلمان از پذیرش هر اقدامی که در آن عدد مشخصی برای نسبت مازاد یا کسری حساب جاری کشورها به تولید ناخالص داخلی‌شان تعیین شود، مخالفت کردند.

بزرگ‌ترین ناامیدی برای آمریکا اما زمانی به بار آمد که رهبران اقتصادهای عضو، خواستار اجتناب از اقدام «ارزش‌زدایی» نرخ ارزها شدند. چنین بیانیه‌ای چندان تاثیرگذار نخواهد بود چون کشورها تنها در موقعیت‌هایی چون یک بحران شدید مالی به ارزش‌زدایی از نرخ ارز خود - در برابر دلار- اقدام خواهند کرد. آنچه آمریکا انتظار داشت، این بود که به جای آن از عبارت «پایین نگه‌داشتن رقابتی» نرخ ارزها

استفاده شود که در این صورت بیانیه این اجلاس لحنی شدیدتر به خود می‌گرفت و نشان‌دهنده رویکرد محکم‌تر گروه بیست در برابر سیاست‌های ارزی چین می‌شد.

داستانی که در پس این مجادله نهفته است اتهامی است که توسط واشنگتن علیه پکن مطرح شده است. واشنگتن می‌گوید پکن به‌طور مصنوعی نرخ ارز خود، یوآن، را پایین نگه‌داشته است تا از مزیتی در صادرات برخوردار شود. اما جالب آنکه موقعیت خود آمریکا که تاکنون در نقش شاکی کاهش نرخ ارزها ظاهر می‌شد، نیز با اقدام اخیر فدرال‌رزرو مبنی بر چاپ پول برای رونق‌بخشی به اقتصاد کند آن دچار تزلزل شده است چون این اقدام هم باعث می‌شود ارزش دلار کاهش یابد. عدم پذیرش پیشنهاد آمریکا توسط گروه بیست اما معنایی دیگر را نیز در بر دارد و آن کاهش نفوذ ایالات متحده در عرصه‌های بین‌المللی، بخصوص مسائل اقتصادی است. علاوه بر این اوباما در هفته گذشته نتوانست به توافقی برای تجارت آزاد با کره جنوبی دست یابد. در کنفرانسی خبری که در آن همه رهبران گروه بیست سعی داشتند بیانیه اجلاس را به عنوان یک موفقیت جمعی در زمینه مبارزه با حمایت‌گرایی و زمینه‌ای برای خط‌‌مشی‌های سال آینده در زمینه عدم تراز بین مازادها و کسری‌های تجاری توصیف کنند، اوباما گفت: «گاهی به جای آنکه با یک تیر چند نشان بزنیم، مجبوریم به یک نشان بسنده کنیم. اما همان یک نشان هم واقعا مهم است.»

وی افزود: نرخ ارز چین نه تنها برای آمریکا که برای بسیاری از سایر شرکای تجاری چین «حساسیت‌زا» است. کشورهای عضو گروه بیست که طیف وسیعی از اقتصادهای جهان از کشورهای آمریکا و آلمان گرفته تا کشورهای در حال توسعه‌ای چون چین و برزیل و هندوستان را شامل می‌شود، ۸۵ درصد فعالیت‌های اقتصادی جهان را به خود اختصاص داده‌اند. رهبران این گروه همچنین خواستار حرکت به سوی نظام نرخ ارزی شدند که بیشتر بازار بنیان باشد. اگرچه بیانیه اجلاس گروه بیست مستقیما علیه چین هدایت شده بود، اما به دلیل نوع لحن آن جای زیادی برای تفسیر باقی گذارد و هیچ چارچوب زمانی برای تعیین نرخ ارز برآمده از نظام عرضه و تقاضا تعیین نکرد. به نظر می‌رسد بیانیه دیروز نخواهد توانست راه حلی فوری برای بزرگ‌ترین مشکل پیش‌روی اعضای گروه بیست ارائه دهد و این مشکل همچنان مطرح است که چگونه می‌توان سلامت اقتصاد جهانی را که مدت‌های مدیدی است شاهد کسری تجاری عظیم آمریکا در برابر چین، آلمان و ژاپن است، دوباره بازگرداند.

باراک اوباما در سئول / عکس: GETTY IMAGES