چین، دومین اقتصاد بزرگ دنیا می‌شود

مونا مشهدی‌رجبی

چین بزرگترین اقتصاد در حال توسعه دنیا است که در سال‌های اخیر با سرعت زیادی رشد کرده است. طبق گزارش‌های ارائه‌شده توسط مراکز اقتصادی و صنعتی این کشور روند رشد اقتصادی چین از نیمه دوم سال جاری میلادی آغاز شده است و انتظار می‌رود تا انتهای سال جاری میلادی به وضعیت سالم یک سال قبل باز گردد. اما مساله‌ای که هم اکنون در مورد چین مطرح شده است و بسیاری از دست‌اندرکاران بازارهای جهانی را به خود مشغول کرده این است که پیش‌بینی‌ها از تبدیل شدن اقتصاد چین به دومین اقتصاد دنیا و پشت‌سر‌گذاشتن ژاپن در این عرصه خبر می‌دهد. رشد اقتصادی چین و استفاده این کشور از میلیاردها دلار سرمایه خارجی در کنار ارزش پایین یوان که خود زمینه‌ساز رشد درآمد صادراتی در این سرزمین بوده است، سبب شد تا این کشور با سرعت زیادی پله‌های ترقی را طی کند و ژاپن را پشت سر بگذارد. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد با توجه به رشد بالای اقتصاد چین و رشد منفی اقتصاد ژاپن در کنار فاصله اندک ارزش تولید ناخالص داخلی این دو کشور تا سال ۲۰۱۰ میلادی این اتفاق می‌افتد.

چین سومین اقتصاد بزرگ دنیا است که در سه ماه دوم سال ۲۰۰۹ میلادی با نرخ ۹/۷درصد رشد کرد. انتظار می‌رود در سال جاری میلادی ارزش تولید ناخالص داخلی این کشور آسیایی با نرخ ۱/۸درصد رشد کند و در سال بعد از آن نرخ رشد اقتصادی این کشور به بیشتر از ۱/۹درصد برسد. بسیاری از تحلیل‌گران اقتصادی معتقدند اقتصاد تا سال ۲۰۱۰ میلادی به دومین اقتصاد بزرگ دنیا تبدیل می‌شود. آنها معتقدند تا سال مذکور چین جای ژاپن را در پهنه اقتصادی دنیا می‌گیرد و دومین اقتصاد بزرگ دنیا خواهد شد. البته اینکه اقتصاد چین رشد کند و جایگاه دیگر اقتصادهای دنیا را به خود اختصاص دهد، مساله تازه‌ای نیست ولی اینکه با چنین سرعتی این تحول بزرگ در عرصه اقتصادی دنیا اتفاق بیفتد موضوعی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت.

اقتصاد چین در جریان عمیق‌ترین بحران اقتصادی بعد از جنگ جهانی شاهد کاهش نرخ رشد خود بود ولی نرخ رشد اقتصادی این کشور حتی به کمتر از ۷ درصد هم نرسید و در فاصله زمانی بسیار کوتاهی توانست دوباره رشد را از‌سر بگیرد. اقتصاد این کشور در سال‌های ۲۰۰۶ و۲۰۰۷ میلادی با نرخی بیشتر از ۱۲ درصد در هر سال رشد کرد و نتیجه این رشد بزرگ‌شدن اقتصادی بود که روزگاری همه آن را بزرگترین مصرف‌کننده دنیا می‌دانستند. در جریان بحران مالی دنیا نر خ رشد اقتصادی این کشور در حال توسعه آسیایی به کمتر از ۹ درصد رسید و در نیمه‌اول سال جاری میلادی که بسیاری از تحلیل‌گران این دوره را سخت‌ترین دوره رکود اقتصادی می‌دانستند پیش‌بینی شد که اقتصاد این کشور با نرخ ۵/۶درصد رشد کند ولی تزریق ۵۸۵میلیارد دلاری دولت چین به کشور و سرمایه‌گذاری این کشور برای افزایش سطح تقاضای داخلی موجب شد تا اقتصاد چین دوباره رشد را از سر بگیرد و در سه ماه دوم سال با نرخ نزدیک به ۸درصد رشد کند. حال پیش‌بینی می‌شود اقتصاد کشور چین در سال ۲۰۰۹ میلادی با نرخ ۱/۸درصد رشد کند که بالاترین نرخ رشد اقتصادی در دنیا خواهد بود. ولی مساله مهمتر این است که چین در جریان بحران اقتصادی در دیگر کشورها موفق به ارتقای جایگاه خود شد و هم‌اکنون اخبار از تبدیل شدن آن به دومین اقتصاد دنیا و پشت‌سرگذاشتن ژاپن خبر می‌دهد.

از طرف دیگر، اقتصاددانان ژاپنی معتقدند چین می‌تواند نقش مهمی در خارج کردن اقتصاد این کشور از بحران ایفا کند. تاسوا مایون یکی از اقتصاددانان مرکز مطالعات اقتصادی ژاپن می‌گوید: «در صورتی‌که چین فرهنگ مصرف کالاهای صنعتی را در کشور خود ایجاد کند تقاضا برای تولیدات کشور ژاپن در دنیا بیشتر می‌شود و به دنبال آن درآمد صادراتی ژاپن نیز رشد می‌کند. بنابراین این کشور پهناور آسیایی می‌تواند نقش مهمی در رشد اقتصادی ژاپن و دیگر کشورهای صنعتی ایفا کند.» کشور چین یکی از صنعتی‌ترین کشورهای در حال توسعه در جهان است. طبق آمارهای ارائه‌شده توسط دولت کشور چین صنایع اصلی چین بسیار گسترده و شامل محصولات آهن و فولاد، زغال‌سنگ، ماشین‌آلات اسباب‌بازی، کفش و لوازم الکترونیکی است. برنج، گندم، سیب زمینی، ذرت، بادام زمینی، چای، ارزن، جو، کتان و ماهی فرآورده‌های اصلی کشاورزی این کشور آسیایی هستند. صادرات عمده چین ماشین‌آلات، لباس، کفش، اسباب بازی، سوخت معدنی، مواد شیمیایی و واردات آن ماشین‌آلات، مواد شیمیایی، آهن و استیل و سوخت معدنی است.